.jpg "Thuế quan sẽ đẩy giá máy bay Mỹ tăng cao, đe dọa ngành hàng không")
Gửi bình luận
Ngành chế tạo hàng không được Bắc Kinh xác định là một lĩnh vực trọng yếu trong chiến lược đảm bảo an ninh quốc gia, thúc đẩy phát triển công nghệ cao và giảm phụ thuộc phương Tây.
Trước áp lực cạnh tranh trong chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu, Trung Quốc xác định công nghiệp hàng không như một động lực chiến lược và được nâng lên thành trụ cột về an ninh, độc lập công nghệ và chủ quyền kinh tế.
Ngành chiến lược cấp nhà nước
Nhằm xây dựng năng lực tự chủ và nâng cao khả năng cạnh tranh toàn cầu, Trung Quốc đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ từ trung ương đến địa phương, bao gồm ưu đãi tài chính, chuyển giao công nghệ và mở rộng thị trường.
Nổi bật trong số đó là Chiến lược “Phát triển hàng không xanh” (2023–2035), công bố tháng 10/2023, định hướng phát triển các dòng máy bay dân dụng tiết kiệm nhiên liệu, thân thiện môi trường và an toàn cao.
Song song đó, Kế hoạch phát triển hàng không phổ thông (2024–2030) thúc đẩy ứng dụng UAV, trực thăng và máy bay cỡ nhỏ trong các lĩnh vực như nông nghiệp, y tế và cứu hộ.
Những chính sách này không chỉ tạo nền tảng pháp lý và kỹ thuật thuận lợi cho sản xuất trong nước, mà còn thúc đẩy các doanh nghiệp Trung Quốc thâm nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đây là bước đi chiến lược giúp giảm phụ thuộc vào phương Tây và khẳng định vị thế công nghệ của Trung Quốc trong ngành hàng không hiện đại.
Tăng trưởng kép ở cả máy bay lớn và linh kiện
Trước đó, tính đến năm 2023, ngành chế tạo hàng không Trung Quốc đã hình thành một hệ sinh thái sản xuất tương đối hoàn chỉnh, bao gồm cả máy bay thương mại, quân sự, UAV và linh kiện chuyên dụng.
Trong đó, phân khúc máy bay nguyên chiếc đạt quy mô 1.390 tỷ nhân dân tệ (khoảng 4,726 triệu tỷ VNĐ), với tốc độ tăng trưởng kép 5 năm là 10,46%.
Từ 2016 - 2023, giá trị thị trường đã tăng từ 670,6 tỷ NDT (khoảng 2.270 triệu tỷ VNĐ) lên 1.215 tỷ NDT (4.131 triệu tỷ VNĐ), phản ánh rõ sự tăng trưởng mạnh của thị trường nội địa và tham vọng mở rộng xuất khẩu.
Ở mảng linh kiện và phụ tùng, thị trường năm 2023 đạt 401,3 tỷ NDT (khoảng 1.364 triệu tỷ VNĐ), gần gấp đôi so với mức 230,5 tỷ NDT (783,7 nghìn tỷ VNĐ) của năm 2018, tương đương tốc độ tăng trưởng trung bình 11,72% mỗi năm.
Các sản phẩm tăng trưởng nổi bật gồm: động cơ phụ trợ, thiết bị điện tử hàng không, hệ thống điều hướng và vật liệu tổ hợp.
Đáng chú ý, Trung Quốc đang đẩy mạnh nội địa hóa chuỗi cung ứng. Các OEM trong nước ngày càng ưu tiên sử dụng linh kiện sản xuất nội địa nhằm giảm phụ thuộc vào nhà cung cấp phương Tây và chủ động kiểm soát rủi ro địa chính trị.
Đây là bước đi chiến lược giúp Trung Quốc xây dựng nền công nghiệp hàng không có tính tự chủ cao và bền vững trong dài hạn.
C919: Cú hích biểu tượng cho năng lực nội sinh…
Báo cáo từ Viện Huajing khẳng định C919 – máy bay thân hẹp do COMAC phát triển – là cú hích chiến lược cho ngành hàng không dân dụng Trung Quốc. Không chỉ đánh dấu năng lực thiết kế và chế tạo máy bay quy mô lớn, C919 còn cho thấy tiềm năng thương mại hóa mà trước đây chỉ các hãng như Boeing hay Airbus đạt được.
Tính đến nay, C919 đã nhận trên 1.000 đơn đặt hàng, chủ yếu từ các hãng nội địa như China Eastern và China Southern, đồng thời bước đầu thu hút sự quan tâm từ khách hàng quốc tế.
Thành công ban đầu này đang thúc đẩy mạnh mẽ quá trình nội địa hóa chuỗi cung ứng, tạo áp lực chuyển giao công nghệ và đầu tư vào doanh nghiệp vệ tinh.
Đây là bước đệm quan trọng để Trung Quốc xây dựng hệ sinh thái hàng không dân dụng mang tính cạnh tranh và tự chủ hơn trong dài hạn.
Công nghệ vật liệu Composite – lợi thế nhưng còn nhiều thách thức
Vật liệu composite ngày càng được ưu tiên trong ngành hàng không hiện đại nhờ khả năng giảm trọng lượng, tăng hiệu suất bay và kéo dài tuổi thọ kết cấu – đặc biệt quan trọng với máy bay thân rộng và UAV thế hệ mới.
Trung Quốc đã đạt một số tiến bộ ban đầu trong sản xuất thử nghiệm các bộ phận như cánh và khoang thân bằng composite, đặt nền móng cho việc tự chủ thiết kế máy bay thế hệ mới.
Tuy nhiên, năng lực sản xuất hàng loạt vẫn còn hạn chế so với chuẩn toàn cầu, do thiếu thiết bị chuyên dụng, khó tích hợp kết cấu liền thân và phụ thuộc lớn vào nguyên liệu nhập khẩu.
Ở các chi tiết kỹ thuật cao như cánh tích hợp hoặc khung trung tâm, tỷ lệ nội địa hóa vẫn thấp. Đây là điểm nghẽn lớn nếu Trung Quốc muốn tiệm cận trình độ công nghệ của Boeing, Airbus hay Embraer trong trung hạn.
Động lực và rủi ro
Báo cáo của Viện Huajing sử dụng các mô hình phân tích như SCP, SWOT và PEST để đánh giá toàn diện ngành hàng không Trung Quốc. Kết quả cho thấy nước này đang sở hữu một số lợi thế nền tảng như quy mô thị trường lớn, tốc độ đô thị hóa cao và sự hỗ trợ chính sách mạnh mẽ từ trung ương.
Tuy nhiên, ngành cũng đối mặt với nhiều thách thức đáng kể. Trung Quốc vẫn chưa hoàn toàn làm chủ các công nghệ cốt lõi như động cơ phản lực, vật liệu composite và hệ thống điều khiển bay. Bên cạnh đó, sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng quốc tế khiến năng lực tự chủ công nghệ của ngành bị giới hạn, nhất là trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ngày càng phức tạp.
Trước thực trạng này, các hướng đi chiến lược được xác định bao gồm: thương mại hóa máy bay dân dụng như C919 và ARJ21, mở rộng ứng dụng UAV cả trong dân sự và quốc phòng, tăng đầu tư vào máy bay vận tải – huấn luyện, đồng thời nâng cấp năng lực nghiên cứu và sản xuất linh kiện trọng yếu.
Ở cấp địa phương, các cụm công nghiệp hàng không đang được quy hoạch tại Thiên Tân, Tây An và Trùng Khánh nhằm tích hợp sản xuất, đào tạo và R&D, hướng tới xây dựng một hệ sinh thái hàng không có tính cạnh tranh và bền vững trong dài hạn.
Với sự hậu thuẫn chính sách và dấu mốc công nghệ như C919, Trung Quốc đang tiến gần hơn đến tham vọng làm chủ bầu trời. Nhưng để trở thành cường quốc hàng không thực thụ, nước này cần vượt qua các điểm nghẽn công nghệ lõi – vốn là phép thử then chốt cho năng lực tự cường trong thập kỷ tới.
