Thêm cú hích để SAF từng bước thay thế xăng máy bay truyền thống

Được sản xuất từ các nguồn tài nguyên tái tạo như dầu thải và phế phẩm nông nghiệp, SAF đang được kỳ vọng là giải pháp then chốt giúp ngành hàng không giảm phát thải carbon trong giai đoạn trung và ngắn hạn. Theo các nhà sản xuất, SAF có thể giảm tới 85% lượng khí thải nhà kính so với nhiên liệu truyền thống.

Tuy nhiên, việc mở rộng sử dụng SAF đối với các hãng bay vẫn còn gặp nhiều thách thức, bao gồm nguồn cung hạn chế và chi phí cao hơn đáng kể so với nhiên liệu hóa thạch thông thường. Ước tính của IATA cho biết sản lượng SAF toàn cầu trong năm 2024 đạt khoảng 1 triệu tấn, tương đương 1,3 tỷ lít – tăng gấp đôi so với năm 2023 nhưng vẫn chỉ chiếm khoảng 0,3% tổng sản lượng nhiên liệu hàng không toàn cầu.

Theo thông tin từ Reuters, được phát triển với sự tham vấn từ các hãng bay, cơ quan quản lý, nhà sản xuất máy bay và cung cấp nhiên liệu cũng như các doanh nghiệp quản lý du lịch, hệ thống SAF Registry là nền tảng toàn cầu giúp ghi nhận các giao dịch SAF một cách minh bạch và chuẩn hóa.

Công cụ này còn theo dõi đặc tính môi trường của SAF trong suốt chuỗi giá trị, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đáp ứng các yêu cầu pháp lý cũng như mục tiêu về khí hậu.

IATA khẳng định, hệ thống này sẽ góp phần giải quyết bài toán nguồn cung hạn chế bằng cách kết nối các hãng hàng không với nhà sản xuất và nhà cung cấp SAF ở mọi khu vực, đồng thời mang đến cơ hội tiếp cận giảm phát thải trong ngành hàng không cho các khách hàng doanh nghiệp. Đặc biệt, hệ thống này được thiết kế với công nghệ và nguyên liệu đầu vào có thể tạo điều kiện cho nhiều hình thức sản xuất SAF khác nhau cùng phát triển.

Hiện đã có khoảng 30 đối tác đầu tiên đang trong quá trình tích hợp vào hệ thống mới.

Bà Marie Owens Thomsen, Phó Chủ tịch cấp cao phụ trách bộ phận bền vững và kinh tế của IATA, chia sẻ: “Đây là một bước tiến mang tính lịch sử và là nền tảng quan trọng, song chỉ là một chặng đường trên hành trình dài hướng đến một thị trường SAF toàn cầu trưởng thành, minh bạch và linh hoạt. Bản thân hệ thống đăng ký không thể tạo ra phép màu, nhưng nếu không có nó, thì phép màu cũng sẽ không thể xảy ra.”

Theo dự báo, nếu thế giới muốn đạt được mức trung hòa carbon vào năm 2050, hơn 60% lượng khí thải giảm trong ngành hàng không sẽ cần phải đến từ SAF. Thống kê này nhấn mạnh rõ ràng tầm quan trọng của việc đẩy nhanh cả quá trình sản xuất và áp dụng loại nhiên liệu xanh này.

Theo các chuyên gia, hiện châu Á đang nổi lên như điểm sáng về sử dụng cũng như các mục tiêu SAF. Nguồn cung SAF tại khu vực này dự kiến vượt cầu vào năm 2025 và năm 2026 nhờ một loạt nhà máy mới được xây dựng. Hiện đã có ít nhất 5 dự án SAF ngoài Trung Quốc được khởi động trong năm nay. Tuy vậy, quy định bắt buộc pha trộn SAF tại châu Á vẫn chưa phổ biến. Singapore và Thái Lan sẽ là những quốc gia tiên phong, áp dụng tỷ lệ bắt buộc 1% từ năm 2026. Hàn Quốc dự kiến áp dụng từ 2027, trong khi Nhật Bản đặt mục tiêu 10% vào năm 2030.

Theo quy định của Liên minh châu Âu (EU), các hãng bay cần sử dụng 2% nhiên liệu SAF vào hỗn hợp nhiên liệu, sau đó tăng lên 6% vào năm 2030 trước khi lên mức 70% từ năm 2050. Thế nhưng các hãng bay hiện đang phàn nàn rằng nguồn cung SAF hiện tại không đủ đáp ứng nhu cầu và giá thành quá cao, gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng cạnh tranh.

Một báo cáo từ Boston Consulting Group công bố mới đây cho thấy các hãng bay và sân bay châu Âu chỉ đầu tư từ 1% đến 3% doanh thu hoặc ngân sách cho SAF đồng thời cảnh báo rằng nếu không có nguồn cung mới, các mục tiêu cần được lùi lại. Dù vậy, Ủy ban châu Âu (EC) khẳng định sẽ không xem xét lại các quy định về SAF và cho rằng các mục tiêu SAF hiện tại là “thực tế và khả thi".

Dù lộ trình phía trước còn nhiều thử thách, theo các chuyên gia, sự phát triển của SAF vẫn là chìa khóa để “xanh hóa” ngành hàng không – lĩnh vực vốn rất khó chuyển đổi.