Gửi bình luận
Tên lửa siêu vượt âm Dark Eagle được xem là một bước ngoặt quan trọng, giúp Mỹ có thêm công cụ răn đe chiến lược trước Nga và Trung Quốc.
Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị leo thang ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Quân đội Mỹ vừa hoàn tất bước ngoặt quan trọng: Trang bị đầy đủ tên lửa siêu vượt âm tầm xa Dark Eagle cho Lực lượng Tác chiến Đa miền số 1 (1st Multi-Domain Task Force - MDTF).
Dự kiến, toàn bộ số tên lửa của hệ thống sẽ được bàn giao trước cuối năm nay, đánh dấu cột mốc quan trọng trong nỗ lực hiện đại hóa năng lực tấn công tầm xa của Mỹ.
Theo Frank Lozano, Giám đốc chương trình tên lửa và không gian của Lục quân Mỹ, đây là minh chứng rõ rệt cho thấy việc phát triển và triển khai một loại vũ khí chiến trường tiên tiến, có giá trị thực tiễn, là một quá trình đầy gian nan và tốn kém.
Hành trình dài của “đại bàng bóng tối”
Mùa thu năm 2021, tiểu đoàn pháo binh thuộc Lữ đoàn Pháo binh Dã chiến 17 (17th Field Artillery Brigade) đã tiếp nhận toàn bộ thiết bị mặt đất cho hệ thống Dark Eagle, ngoại trừ tên lửa. Gói trang bị bao gồm bốn bệ phóng, mỗi bệ có khả năng mang theo 2 quả tên lửa siêu vượt âm – tức tổng cộng 8 quả cho một tổ hợp hoàn chỉnh.
Tới đầu năm 2023, toàn bộ hệ thống đã được triển khai đến căn cứ liên hợp Lewis-McChord ở bang Washington. Theo kế hoạch ban đầu, đơn vị sẽ được bàn giao đủ 8 tên lửa vào mùa thu cùng năm. Tuy nhiên, sau khi một cuộc phóng thử theo lịch trình bị hủy bỏ vào tháng 9/2023, quá trình bàn giao đã bị trì hoãn.
Các quan chức Lầu Năm Góc sau đó khẳng định nguyên nhân hủy phóng không xuất phát từ bản thân tên lửa Dark Eagle mà do lỗi kỹ thuật ở bệ phóng.
Sau nhiều lần điều chỉnh và thử nghiệm, đến cuối năm 2024, Mỹ mới thực hiện thành công vụ phóng siêu vượt âm đầu tiên của hệ thống này – đánh dấu bước ngoặt sau nhiều năm vấp váp.
Mỗi quả tên lửa Dark Eagle có chi phí sản xuất khoảng 41 triệu USD, phản ánh mức độ phức tạp của công nghệ siêu vượt âm – vốn được xem là “cuộc đua” công nghệ giữa các siêu cường như: Mỹ, Nga và Trung Quốc.
Dù gần như chưa có vụ phóng thành công nào trước đó, Bộ Quốc phòng Mỹ vẫn ký hợp đồng với Lockheed Martin vào đầu năm 2024 để cung cấp tổ hợp Dark Eagle thứ hai. Điều này cho thấy, Washington đặt nhiều kỳ vọng vào hệ thống LRHW (Long-Range Hypersonic Weapon).
Tuy nhiên, chỉ một năm sau khi ký hợp đồng, giới lãnh đạo quân sự Mỹ bắt đầu đặt câu hỏi: Liệu có cần thiết duy trì một hệ thống tên lửa có chi phí cao đến vậy, khi mỗi quả đạn trị giá hàng chục triệu USD và việc triển khai mất tới nhiều năm?
Theo các nguồn tin từ Defense News, đến đầu năm nay, Lực lượng Tác chiến Đa miền số 1 đã nhận được 3 quả tên lửa đầu tiên của tổ hợp Dark Eagle. Quả thứ tư hiện đang trong giai đoạn kiểm tra chấp nhận, và các quả còn lại dự kiến sẽ được bàn giao hoàn tất trước cuối năm 2025, giúp đơn vị có đủ năng lực vận hành một đại đội siêu vượt âm hoàn chỉnh.
Một khi quá trình này kết thúc, đây sẽ là đơn vị đầu tiên trong lịch sử Lục quân Mỹ sở hữu năng lực tấn công siêu vượt âm – có thể đánh trúng mục tiêu ở khoảng cách hơn 2.700 km với tốc độ gấp hơn 17 lần tốc độ âm thanh.
Công nghệ siêu vượt âm "tác chiến đa miền"
Dark Eagle dùng đầu đạn thông thường, xuyên bằng động năng (qua Phần thân lướt siêu vượt âm chung — Common Hypersonic Glide Body, C-HGB), tầm bắn 2.776 km (theo báo cáo), thực tế 3.200 km trong vụ thử tháng 6/2024.
Hệ thống dẫn đường không được tiết lộ, có khả năng là hệ dẫn quán tính (INS) kết hợp bổ trợ GPS và dẫn hướng cuối (terminal guidance). Dark Eagle có trọng lượng 7.400 kg, đường kính 0,88m.
Về mặt công nghệ, Dark Eagle đại diện cho đỉnh cao của kỹ thuật tên lửa boost-glide (tăng tốc-trượt). Hệ thống bao gồm hai giai đoạn chính: Booster tên lửa hai tầng (dựa trên mẫu Navy 34.5-inch) đẩy C-HGB lên độ cao ngoài khí quyển, ở tốc độ vượt xa Mach 5 (gấp năm lần tốc độ âm thanh, hoặc 6.115 km/h).
Ở một độ cao và vận tốc xác định trước, diễn ra giai đoạn tách và lướt (Separation and Glide phase) quan trọng. Tầng đẩy đã hết nhiên liệu được tách bỏ, và C-HGB được thả ra để bắt đầu quãng lướt dài hướng về mục tiêu.
Đây là lúc bản chất cách mạng của vũ khí lộ rõ. Trong hành trình lướt, C-HGB thực hiện các thao diễn trong khí quyển. Nhờ hình dạng khí động học và hệ thống điều khiển, nó có thể thực hiện những cú rẽ và thay đổi độ cao khó lường trong khi duy trì tốc độ cực lớn. Có báo cáo cho thấy đỉnh tốc độ có thể lên tới Mach 17.
C-HGB, do Dynetics (thuộc Leidos) sản xuất, có khả năng cơ động cao, thay đổi quỹ đạo để tránh hệ thống phòng thủ tên lửa.
Vỏ glide body chịu nhiệt độ lên đến 3.000°F (1.649°C), bảo vệ điện tử nhạy cảm khỏi ma sát không khí, trong khi độ chính xác dự kiến đạt cấp độ chiến thuật nhờ hệ thống dẫn đường tiên tiến.
Nền tảng phóng di động là điểm mạnh then chốt: Bốn Transporter Erector Launchers (TEL) trên xe tải M870A4, mỗi xe mang hai tên lửa "all-up round" (AUR+C) đầy đủ, tổng cộng 8 quả mỗi pin. Trung tâm chỉ huy BOC tích hợp điều khiển hỏa lực, hỗ trợ tác chiến đa miền – kết hợp không gian, mạng, biển và đất liền.
Nhà thầu chính Lockheed Martin đảm nhận tích hợp hệ thống, trong khi Northrop Grumman phát triển booster. Chi phí mỗi tên lửa ước tính 41 triệu USD (dữ liệu 2023 từ CBO), nhưng sản xuất hàng loạt hứa hẹn giảm giá nhờ quy mô lớn.
Tháng 7/2025, MDTF đã triển khai hệ thống lần đầu tiên tại Tập trận Talisman Sabre ở Úc, chứng tỏ khả năng vận hành thực địa. "Chúng tôi đang học cách xây dựng từ prototype sang sản xuất lặp lại, loại bỏ khuyết điểm chất lượng hàng ngày", Lozano nhấn mạnh quá trình lắp ráp phức tạp giữa booster và thân tên lửa.
Từ góc nhìn chiến lược, Dark Eagle là "lá chắn và thanh gươm" chống A2/AD (Chống tiếp cận/Chống xâm nhập khu vực) của Trung Quốc, có thể tấn công nhanh các mục tiêu cao giá trị như tàu sân bay hay căn cứ tên lửa mà không cho đối phương thời gian phản ứng.
So với Avangard của Nga hay DF-17 của Trung Quốc, Dark Eagle nổi bật nhờ tính di động và tích hợp đa miền, hỗ trợ Hải quân qua chương trình Conventional Prompt Strike. Nó củng cố học thuyết "tác chiến đa miền" của Mỹ, yếu tố quyết định ở Thái Bình Dương. Theo báo cáo CRS tháng 6/2025, hệ thống này sẽ được nhân rộng cho các MDTF khác, với pin thứ hai dự kiến cuối 2026.
Thử thách thật sự vẫn còn ở phía trước
Mặc dù đạt được bước tiến quan trọng, giới quan sát nhận định chặng đường phía trước của Dark Eagle vẫn còn nhiều rủi ro.
Hệ thống cần được chứng minh tính ổn định, khả năng cơ động và độ chính xác trong nhiều điều kiện chiến trường khác nhau. Ngoài ra, Mỹ vẫn đang thiếu các cơ sở sản xuất quy mô lớn để duy trì chuỗi cung ứng cho loại tên lửa có công nghệ cực kỳ phức tạp này.
Hơn nữa, trong khi Mỹ còn đang hoàn thiện năng lực tác chiến đầu tiên, Nga và Trung Quốc đã tuyên bố sở hữu các hệ thống siêu vượt âm sẵn sàng chiến đấu như: Avangard hay DF-27, khiến Washington chịu áp lực lớn trong cuộc đua công nghệ quân sự toàn cầu.
Bất chấp chậm trễ và chi phí khổng lồ, Dark Eagle vẫn được xem là một bước ngoặt quan trọng đối với Lục quân Mỹ – lực lượng vốn ít khi tham gia vào lĩnh vực vũ khí siêu vượt âm so với Hải quân hay Không quân. Khi được trang bị đầy đủ, hệ thống này sẽ giúp Mỹ có thêm công cụ răn đe chiến lược, đủ sức tấn công các mục tiêu giá trị cao trong thời gian chỉ tính bằng phút.
Sau bốn năm kể từ ngày nhận bệ phóng đầu tiên, hệ thống tên lửa Dark Eagle cuối cùng cũng chuẩn bị tung cánh. Nhưng như chính các quan chức Lầu Năm Góc thừa nhận, thử thách thật sự của Mỹ chỉ mới bắt đầu – khi công nghệ siêu vượt âm chuyển từ phòng thí nghiệm ra chiến trường thực tế.
