Gửi bình luận
Su-57 của Nga và F-35 của Mỹ được cho là hai đại diện nổi bật nhất cho thế hệ tiêm kích thứ năm.
Nguồn gốc và số lượng
Su-57 còn được gọi là Sukhoi PAK FA hoặc T-50, là máy bay chiến đấu đa năng thế hệ thứ năm do Cục thiết kế Sukhoi của Nga phát triển từ năm 1999, nhằm thay thế các máy bay thế hệ thứ tư như MiG-29 và Su-27. Su-57 thực hiện chuyến bay đầu tiên vào năm 2010 và chính thức đi vào hoạt động trong Không quân Nga vào tháng 12/2020.
Đây là loại máy bay chiến đấu đa nhiệm, được thiết kế cho không chiến, tấn công mặt đất, và tác chiến điện tử, với trọng tâm vào tính cơ động và hỏa lực mạnh.
Theo một nguồn chưa được kiểm chứng, chỉ khoảng 40 chiếc Su-57 được sản xuất tính đến năm 2025, với kế hoạch triển khai 76 chiếc đến năm 2028, hạn chế do các lệnh trừng phạt và xung đột Ukraine.
Trong khi đó, F-35 Lightning II được phát triển bởi Lockheed Martin trong chương trình Joint Strike Fighter (JSF) từ năm 2001, với chuyến bay đầu tiên vào 2006.
F-35 chính thức đi vào hoạt động với Thủy quân Lục chiến Mỹ (2015), Không quân Mỹ (2016), và Hải quân Mỹ (2019).
Đây là loại máy bay chiến đấu đa nhiệm, tập trung vào tàng hình, tích hợp cảm biến, và khả năng chia sẻ dữ liệu trong mạng lưới tác chiến. F-35 có ba biến thể: F-35A (cất cánh thông thường), F-35B (cất/hạ cánh thẳng đứng - STOVL), và F-35C (hoạt động trên tàu sân bay).
Theo trang Mathrubhumi, có 1.000 chiếc F-35 đã được sản xuất, với kế hoạch triển khai hơn 2.400 chiếc cho các lực lượng Mỹ và đồng minh đến năm 2044. F-35 được sử dụng bởi nhiều quốc gia, bao gồm Mỹ, Israel, Úc, Nhật Bản, và các thành viên NATO.
Công nghệ và hiệu suất
Về khả năng tàng hình: F-35 được thiết kế với mức độ tàng hình tối ưu, đạt trạng thái rất khó phát hiện. Máy bay sử dụng vật liệu hấp thụ radar (RAM), thiết kế bề mặt mịn, các cạnh căn chỉnh chính xác, và khoang vũ khí nội tại để giảm diện tích phản xạ radar (RCS) xuống khoảng 0,001-0,005 m² (tương đương một quả bóng golf).
Điều này cho phép F-35 tàng hình toàn diện từ mọi góc độ, đặc biệt hiệu quả trước radar tần số siêu cao (3-30 GHz), thường được sử dụng trên máy bay và hệ thống phòng không hiện đại. Hệ thống Electro-Optical Targeting System (EOTS) và Distributed Aperture System (DAS) cung cấp khả năng phát hiện mục tiêu mà không cần bật radar chủ động, tăng cường khả năng sống sót trong môi trường đối kháng cao.
Tuy nhiên, để đạt được chế độ tàng hình tối ưu nhất, F-35 chỉ đạt tải trọng hạn chế (khoang vũ khí bên trong chỉ chứa 2.500-5.600 kg vũ khí, tùy biến thể). Ngoài ra, các vấn đề về bảo trì lớp phủ RAM làm tăng chi phí vận hành dành cho F-35.
Trong khi đó, Su-57 có khả năng tàng hình hạn chế hơn, với RCS ước tính 0,1-1 m², nhỏ hơn Su-27 (10-15 m²) nhưng lớn hơn F-35 và F-22 (0,0001 m²). Thiết kế tập trung vào tàng hình ở mặt trước Su-57, với các tính năng như cánh nghiêng, lớp phủ RAM, và khoang vũ khí nội tại.
Thiết kế này giúp giảm chi phí phát triển so với tàng hình toàn diện, nhưng tính tàng hình của Su-57 kém hơn F-35 ở góc sau và bên, đặc biệt do thiết kế động cơ lộ và thiếu tối ưu hóa RCS ở phần đuôi. Sukhoi thừa nhận Su-57 không phải là máy bay tàng hình hoàn toàn mà là máy bay “giảm RCS” với ưu tiên cơ động.
Ở điểm này, F-35 vượt trội so với Su-57, đặc biệt trong các kịch bản yêu cầu xâm nhập không phận đối phương mà không bị phát hiện. Su-57 phù hợp hơn trong môi trường có sự hỗ trợ từ hệ thống phòng không mặt đất, nơi tàng hình toàn diện không phải là yếu tố quyết định.
Về tốc độ và tính cơ động: F-35 đạt tốc độ tối đa Mach 1,6 (1.975 km/h), siêu tốc ở chế độ đốt sau (afterburner).
F-35 sử dụng hệ thống fly-by-wire bốn kênh, nhưng thiết kế một động cơ và trọng tâm tàng hình làm giảm tính cơ động so với các máy bay thế hệ 4 như F-16. Tỷ lệ lực đẩy/trọng lượng là 0,87-1,07, tùy biến thể.
Điều này cho thấy, tính cơ động của F-35 bị hy sinh để ưu tiên tàng hình và tích hợp cảm biến, khiến nó kém hiệu quả trong không chiến tầm gần (dogfight).
Trong khi đó, Su-57 đạt tốc độ tối đa Mach 2 (2.440 km/h), có khả năng siêu tuần tra ở Mach 1,3 mà không cần đốt sau, nhờ hai động cơ AL-41F1.
Su-57 có khả năng siêu cơ động, thiết kế cánh tam giác và thân rộng giúp tăng độ ổn định và cơ động ở góc tấn lớn.
Với khả năng cơ động vượt trội, Su-57 hiệu quả trong không chiến tầm gần và né tránh tên lửa.
Ở điểm này, Su-57 vượt trội so với F-35, lý tưởng cho không chiến và các kịch bản đòi hỏi phản ứng nhanh. F-35, với tốc độ và cơ động thấp hơn, tập trung vào tác chiến mạng lưới và tấn công chính xác từ xa.
Về cảm biến và tác chiến điện tử: F-35 được trang bị radar AESA AN/APG-81, Electro-Optical Targeting System (EOTS), và Distributed Aperture System (DAS), cung cấp khả năng quan sát 360 độ và phát hiện mục tiêu ở khoảng cách xa (lên đến 400km đối với mục tiêu lớn). Hệ thống sensor fusion tích hợp dữ liệu từ radar, cảm biến hồng ngoại, và các nguồn bên ngoài, hiển thị trên mũ bay HMDS (Helmet-Mounted Display System), mang lại nhận thức tình huống vượt trội.
Với hệ thống tác chiến điện tử AN/ASQ-239 Barracuda, F-35 có khả năng gây nhiễu radar và tên lửa đối phương, cũng như phát hiện và phân loại mối đe dọa. Hệ thống này cho phép chia sẻ dữ liệu thời gian thực với các đơn vị đồng minh, cũng như việc phối hợp với UAV, tàu chiến, và các máy bay khác trong hệ sinh thái NATO.
Trong khi Su-57 được trang bị radar AESA N036 Byelka, với năm mảng anten (một phía trước, hai phía bên và hai trên cánh), cung cấp khả năng quan sát rộng nhưng kém hơn AN/APG-81 về độ chính xác và tích hợp. Hệ thống hồng ngoại 101KS Atoll cung cấp khả năng phát hiện mục tiêu nhiệt ở khoảng cách 50-100km.
Su-57 có hệ thống Himalaya ECM, gây nhiễu radar và tên lửa, nhưng ít tích hợp với các nền tảng bên ngoài so với F-35.
Rõ ràng, F-35 vượt trội về cảm biến và tác chiến điện tử, đặc biệt trong môi trường mạng lưới trung tâm. Su-57 có khả năng phát hiện và gây nhiễu tốt, nhưng thiếu sự tích hợp so với F-35.
Về vũ khí trang bị: Với khoang vũ khí nội tại, F-35 mang được 2.500-5.600kg vũ khí, bao gồm: Tên lửa không-đối-không; Bom dẫn đường. Còn khi dùng cả giá treo ngoài, F-35 có 6 điểm treo, mang thêm 6.800kg vũ khí, nhưng làm tăng RCS, và chấm nhận giảm tàng hình.
Dù được tích hợp với các vũ khí dẫn đường chính xác của NATO, phù hợp cho tấn công mặt đất và không chiến tầm xa, F-35 lại không thể mang tên lửa siêu thanh do tải trọng khoang nội tại hạn chế.
Trong khi Su-57 có khoang nội tại mang được 4.000-5.000kg vũ khí, bao gồm: Tên lửa không-đối-không; Tên lửa không-đối-đất; Bom dẫn đường. Và giá treo ngoài thêm 8.000kg.
Do tải trọng lớn hơn F-35, Su-57 mang được nhiều loại vũ khí đa dạng, bao gồm cả tên lửa siêu thanh nếu được tích hợp.
Kịch bản đối đầu giữa Su-57 và F-35
F-35 được thiết kế cho tác chiến mạng lưới trung tâm, tập trung vào thu thập, xử lý, và chia sẻ dữ liệu với các đơn vị đồng minh (UAV, tàu chiến, lực lượng mặt đất). Nó lý tưởng cho các chiến dịch tấn công chính xác, xâm nhập không phận đối phương, và hỗ trợ đồng minh trong môi trường NATO.
Trong khi đó, Su-57 được thiết kế cho không chiến và tấn công mặt đất trong môi trường có ô phòng không hỗ trợ (như S-400). Nó phù hợp với các kịch bản đòi hỏi tốc độ, cơ động, và hỏa lực mạnh, như không chiến với máy bay đối phương hoặc tấn công mục tiêu chiến lược.
Theo The National Interest, kịch bản một trận không chiến giả tưởng có thể xảy ra giữa máy bay F-35 và Su-57 với lợi thế nghiêng về máy bay thế hệ thứ 5 của Mỹ. Nhưng tạp chí Military Watch của Mỹ lại chỉ ra rằng, tính năng tàng hình của Su-57 không ảnh hưởng đến tốc độ và khả năng cơ động của nó - điều không thể với tiêm kích tàng hình F-35 của Mỹ.
The National Interest thừa nhận, kịch bản không chiến giữa 2 dòng máy bay này thuộc biên chế Không quân Nga và Mỹ là khó có thể xảy ra.
“Khả năng tiêm kích F-35 của Không quân Mỹ giao chiến với Su-57 của Nga khó có khả năng xảy ra. Thành thật mà nói, đó là điều không nên xảy ra, vì nếu một vụ va chạm như vậy xảy ra, đồng nghĩa với việc chúng ta đã bước vào Thế chiến thứ ba”, nhà phân tích Maya Carlin của The National Interest đánh giá.
Tuy nhiên, không thể loại trừ một cuộc chạm trán giữa F-35 và Su-57 nếu Iran được Nga cung cấp dòng máy bay chiến đấu này. Khi đó, Su-57 có thể đối đầu với F-35 của Israel.
Xét về tổng thể, F-35 Lightning II là máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ năm tiên tiến nhất hiện nay, với tàng hình vượt trội, tích hợp mạng lưới, và kinh nghiệm thực chiến được kiểm chứng. Nó lý tưởng cho các chiến dịch mạng lưới trung tâm, xâm nhập không phận đối phương, và phối hợp với đồng minh NATO. Tuy nhiên, chi phí cao, tính cơ động hạn chế, và thiếu chuyển giao công nghệ khiến nó kém hấp dẫn với các quốc gia vốn ưu tiên tự chủ và chi phí hợp lý.
Còn Su-57 Felon là máy bay đa nhiệm với tốc độ, cơ động, và hỏa lực mạnh, phù hợp cho không chiến và tấn công mặt đất trong môi trường có ô phòng không hỗ trợ. Chi phí thấp và khả năng chuyển giao công nghệ khiến nó hấp dẫn với nhiều quốc gia. Điểm yếu là tàng hình hạn chế, sản xuất chậm, và kinh nghiệm thực chiến chưa được kiểm chứng làm giảm độ tin cậy so với F-35.
Tại Aero India 2025, sự góp mặt của cả F-35 và Su-57 càng cho thấy độ "nóng" của cặp đôi tiêm kích hàng đầu thế giới này. Nhiều phi công và chuyên gia có chung nhận định: lợi thế của F-35 nằm ở các cuộc giao tranh ngoài tầm nhìn và nhận thức tình huống tiên tiến, nhưng nó lại ở thế bất lợi trong các cuộc không chiến tầm gần với đối thủ được huấn luyện tốt trong một máy bay chiến đấu siêu cơ động như Su-57.
Do Su-57 được thiết kế để cơ động hơn so với các thế hệ trước, nhiều nhà phân tích suy đoán rằng, nó có thể chiếm ưu thế đáng kể trong cận chiến.
