.jpg "An toàn hàng không cần tiếng nói trung thực từ buồng lái")
.jpeg "Núi lửa phun trào, Indonesia phát cảnh báo an toàn hàng không")
Gửi bình luận
Tai nạn hàng không là sự cố hiếm gặp và máy bay vẫn được coi là phương tiện giao thông an toàn nhất hiện nay. Như nhiều người vẫn nói vui: "Phần nguy hiểm nhất trong hành trình bay chính là lúc bạn lái xe ra sân bay".
Theo GlobalAir, Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) cho biết, trong năm 2023, tỷ lệ tai nạn toàn cầu đối với các chuyến bay thương mại theo lịch trình là 1,87 vụ trên mỗi triệu chuyến bay – giảm 17,9% so với năm trước đó và là con số thấp nhất trong vòng 5 năm qua.
Sang năm 2024, Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) cho biết tỷ lệ tai nạn tiếp tục duy trì ở mức thấp, với 1,13 vụ trên mỗi triệu chuyến bay, tương đương một vụ tai nạn trên mỗi 880.000 chuyến. Mặc dù con số này thấp hơn mức trung bình 5 năm là 1,25, nhưng lại nhỉnh hơn so với năm 2023.
Ngành hàng không được thiết kế với mục tiêu tối thượng là đảm bảo an toàn tối đa. Đây là lĩnh vực chịu sự giám sát chặt chẽ và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định – thậm chí nhiều người trong ngành còn nói rằng "mọi quy định đều được viết bằng máu".
Dù vậy ngành hàng không vẫn có những tai nạn nghiêm trọng không thể cứu vãn.
Điều quan trọng là sau mỗi vụ tai nạn, ngành hàng không đều rút ra bài học mới. Phi hành đoàn, tiếp viên hàng không, quy trình bay hay trang thiết bị an toàn đềy là các yếu tố quan trọng.
Một trong những tai nạn hàng không làm thay đổi sâu sắc cách tiếp cận đối với an toàn khoang hành khách chính là thảm kịch của chuyến bay British Airtours 28M vào năm 1985, tại sân bay Manchester (Anh). Khi đang cất cánh, chiếc máy bay gặp sự cố động cơ và nhanh chóng bốc cháy dữ dội.
.jpeg)
.jpeg)
.jpeg)
.jpg)
Vụ tai nạn cướp đi sinh mạng của 53 hành khách và 2 thành viên phi hành đoàn, chủ yếu do hít phải khí độc từ các vật liệu cháy trong cabin. Quá trình sơ tán gặp nhiều khó khăn do lối đi quá hẹp và khu vực bếp gần sát cửa thoát hiểm, gây cản trở di chuyển.
Sau thảm kịch này, ngành hàng không đã thực hiện hàng loạt thay đổi quan trọng. Các vật liệu trong khoang – như ghế ngồi, thảm trải sàn, vách tường và khoang chứa hành lý – buộc phải đáp ứng các tiêu chuẩn chống cháy nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn hiện tượng cháy lan nhanh.
Hệ thống đèn chỉ dẫn thoát hiểm đặt sát sàn được triển khai đồng bộ, giúp hành khách dễ dàng tìm lối ra trong điều kiện khói mù mịt.
Đào tạo kỹ năng xử lý cháy nổ cũng được bổ sung vào chương trình huấn luyện cho tiếp viên hàng không. Ngoài ra, mặt nạ chống khói trở thành thiết bị tiêu chuẩn dành cho phi hành đoàn.
Tai nạn cũng dẫn đến việc quy định rõ hơn về quy trình hướng dẫn an toàn cho hành khách ngồi ở lối thoát hiểm phía cánh, đồng thời thay đổi tiêu chí chọn người ngồi tại khu vực này.
Không chỉ vụ tai nạn tại Manchester, một sự cố nghiêm trọng khác đã ảnh hưởng lớn đến các quy định phòng cháy chữa cháy trên máy bay là vụ cháy khoang vệ sinh trên chuyến bay 797 của Air Canada vào năm 1983.
Ngọn lửa bắt đầu âm ỉ trong nhà vệ sinh của máy bay DC-9, và phi hành đoàn đã chậm trễ trong việc cho máy bay hạ cánh khẩn cấp. Khi máy bay vừa tiếp đất và hành khách đang được sơ tán, một hiện tượng “flashover” – bùng cháy dữ dội do lượng oxy trong khoang – đã xảy ra, khiến ngọn lửa lan nhanh và thiêu rụi phần lớn cabin.
Sau sự cố này, ngành hàng không bắt buộc lắp đặt đầu báo khói trong tất cả các khoang vệ sinh. Các thùng rác được trang bị hệ thống chữa cháy tự động để ngăn khăn giấy bắt lửa từ tàn thuốc còn cháy. Bình chữa cháy cầm tay trên máy bay cũng được nâng cấp từ loại dùng khí CO₂ sang loại sử dụng khí halon – hiệu quả hơn trong môi trường kín.
Chương trình huấn luyện tiếp viên hàng không cũng bổ sung kỹ năng chữa cháy chuyên sâu. Tai nạn đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hành khách phải tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn của tiếp viên trong mọi tình huống khẩn cấp.
Đây cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến lệnh cấm hút thuốc hoàn toàn trên tất cả các chuyến bay từ năm 2000.
Điều thú vị là dù thuốc lá đã bị cấm từ lâu, gạt tàn thuốc trong nhà vệ sinh vẫn được xem là thiết bị bắt buộc trên máy bay. Nếu thiếu gạt tàn, chuyến bay buộc phải hoãn lại để thay thế.
Lý do là trong trường hợp hành khách cố tình hút trộm và không có gạt tàn, họ có thể vứt tàn thuốc vào thùng rác – nguy cơ gây cháy rất cao.
Vụ tai nạn của chuyến bay 401 thuộc hãng Eastern Airlines năm 1972 tại vùng đầm lầy Everglades, bang Florida (Mỹ) là một trong những ví dụ điển hình cho sai lầm con người trong buồng lái.
Phi hành đoàn đã quá tập trung vào đèn cảnh báo bánh đáp bị lỗi mà quên mất việc máy bay đang hạ độ cao – dẫn đến vụ rơi thảm khốc.
Tai nạn này là tiền đề cho sự ra đời và phát triển của khái niệm "chương trình phối hợp tổ bay" (CRM), một trong những yếu tố đào tạo then chốt để đảm bảo an toàn hàng không.
Trong khoang hành khách, các thay đổi cũng được triển khai. Đai an toàn cho tiếp viên được nâng cấp từ loại đeo ngang hông sang loại có dây đeo vai – sau này phát triển thành đai ba điểm như hiện nay.
Ngoài ra, đèn pin cá nhân cũng trở thành thiết bị tiêu chuẩn, sau khi các tiếp viên trong vụ tai nạn không thể nhìn thấy gì để hướng dẫn hành khách thoát hiểm trong bóng tối.
Một điều chưa bao giờ thay đổi – đó là trách nhiệm của hành khách đối với hành vi của chính mình.
Trong những năm gần đây, hành khách gây rối trên máy bay đang dần bị xử lý nghiêm khắc với các mức phạt rất nặng. Bên cạnh đó, trong nhiều vụ tai nạn, không ít hành khách đã không tuân theo chỉ dẫn an toàn của tiếp viên – khiến các bước sơ tán gặp khó khăn.
Mặc dù các quy chuẩn an toàn hiện nay đã đạt tiêu chuẩn cao nhất trong lịch sử hàng không, vẫn còn nhiều điều cần cải thiện. Mỗi sự cố là một bài học mới, và an toàn trong khoang hành khách là một hành trình liên tục, không ngừng cập nhật và hoàn thiện. Bởi khi mạng sống con người được đặt lên hàng đầu, không một chi tiết nào được phép lơ là.
