Radar PhantomStrike giúp nâng cao năng lực của các tiêm kích tự hành, trở thành một trong những “mảnh ghép” quan trọng nhất hệ sinh thái tác chiến trên không Mỹ.
Một công ty quốc phòng có trụ sở tại bang Massachusetts đang chuẩn bị trang bị hệ thống radar thế hệ mới, cực kỳ mạnh mẽ, cho các tiêm kích tự hành của Không quân Mỹ – một bước đi then chốt nhằm duy trì ưu thế trên không trong các cuộc xung đột tương lai.
Raytheon, tập đoàn công nghiệp quốc phòng hàng đầu nước Mỹ, vừa nhận được hợp đồng để tích hợp radar PhantomStrike lên máy bay thử nghiệm tự hành X-62A VISTA (Variable In-flight Simulation Test Aircraft).
Theo Raytheon, PhantomStrike là radar điều khiển hỏa lực hoàn toàn mới, lần đầu tiên xuất hiện dưới dạng nhỏ gọn, làm mát hoàn toàn bằng không khí, với kích thước, trọng lượng và mức tiêu thụ điện năng thấp hơn đáng kể so với các radar mảng pha chủ động AESA hiện đại đang được trang bị trên tiêm kích ngày nay.
Radar dành cho kỷ nguyên máy bay không người lái chiến đấu
Radar PhantomStrike sẽ được tích hợp trên X-62A VISTA, một nền tảng thử nghiệm độc đáo của Không quân Mỹ. Máy bay này thực chất là một chiếc F-16D Block 30 hai chỗ ngồi, đã được nâng cấp hệ thống điện tử hàng không theo chuẩn Block 40 và được sử dụng như một “phòng thí nghiệm bay” để thử nghiệm trí tuệ nhân tạo, học máy và các thuật toán tự hành tiên tiến.
X-62A VISTA đóng vai trò trung tâm trong chiến lược phát triển máy bay chiến đấu tự hành của Mỹ, nơi con người dần nhường chỗ cho các hệ thống điều khiển thông minh có khả năng đưa ra quyết định trong môi trường tác chiến phức tạp với tốc độ vượt xa con người.
Việc tích hợp PhantomStrike cho thấy radar này được coi là thành phần cảm biến then chốt cho thế hệ chiến đấu cơ không người lái trong tương lai.
Theo ông Dan Theisen, Chủ tịch bộ phận Advanced Products & Solutions của Raytheon, máy bay tự hành sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc giúp Mỹ duy trì ưu thế trên không và PhantomStrike được thiết kế riêng để đáp ứng yêu cầu đó.
Ông nhấn mạnh rằng PhantomStrike là một cuộc cách mạng về công nghệ radar, nhờ việc sử dụng vật liệu bán dẫn gallium nitride (GaN), thiết kế hoàn toàn làm mát bằng không khí, cùng những đổi mới trong quy trình sản xuất, cho phép giảm chi phí xuống thấp hơn đáng kể so với các radar hiện đại khác đang phục vụ trong quân đội.
Không chỉ dành riêng cho tiêm kích tự hành, PhantomStrike được thiết kế để tích hợp trên một loạt nền tảng khác nhau. Điều này bao gồm máy bay không người lái vũ trang, máy bay cường kích hạng nhẹ, trực thăng chiến đấu, cũng như các nền tảng cố định trên mặt đất.
Khả năng “đa nền tảng” này phản ánh tư duy tác chiến mới của Lầu Năm Góc, nơi các hệ thống cảm biến phải đủ linh hoạt để hoạt động trong một mạng lưới tác chiến hợp nhất, thay vì bị bó hẹp trong một loại phương tiện duy nhất.
Con mắt toàn năng trên chiến trường
Theo thông tin từ Raytheon, PhantomStrike được trang bị khả năng tạo và điều khiển chùm tia số hóa, cho phép radar hoạt động ở nhiều chế độ khác nhau cùng lúc. Radar có thể xen kẽ giữa nhiệm vụ phát hiện mục tiêu trên không và theo dõi mục tiêu mặt đất, mang lại khả năng nhận thức tình huống chiến trường vượt trội.
Công nghệ này cho phép phi công, hoặc hệ thống trí tuệ nhân tạo trên máy bay tự hành, có được bức tranh toàn cảnh về không gian tác chiến, từ các mối đe dọa trên không cho đến mục tiêu dưới mặt đất, trong thời gian thực.
Raytheon mô tả PhantomStrike là radar mang lại hiệu năng của một hệ thống điều khiển hỏa lực trên tiêm kích hạng nặng, nhưng được đóng gói trong hình hài nhỏ gọn nhất từ trước đến nay.
Với trọng lượng chưa đến 150 pound (khoảng 68kg), PhantomStrike chỉ nặng bằng gần một nửa so với các radar AESA hiện đại đang được sử dụng rộng rãi.
Sự cắt giảm đáng kể về trọng lượng và mức tiêu thụ điện năng giúp radar này đặc biệt phù hợp với các máy bay không người lái và máy bay hạng nhẹ, vốn bị hạn chế nghiêm ngặt về tải trọng và công suất.
Theo Raytheon, PhantomStrike kết hợp sức mạnh của công nghệ GaN với thiết kế đóng gói sáng tạo trong bộ thu/phát và bộ xử lý kỹ thuật số mang tên CHIRP. Điểm đột phá lớn nhất của radar này là thiết kế hoàn toàn làm mát bằng không khí, một điều hiếm thấy với radar điều khiển hỏa lực hiệu suất cao.
Kết quả là một hệ thống radar có hiệu năng vượt trội trong một cấu hình cực kỳ nhỏ gọn, đồng thời có giá thành đủ thấp để có thể triển khai trên quy mô lớn.
Một điểm đáng chú ý khác của PhantomStrike là kiến trúc hệ thống nhiệm vụ mở (open mission systems architecture). Thiết kế này cho phép radar dễ dàng được nâng cấp phần mềm và phần cứng mà không cần thay đổi cấu trúc hay tiến hành bảo dưỡng phức tạp.
Theo Raytheon, điều này đảm bảo PhantomStrike luôn giữ được tính phù hợp trong môi trường chiến trường đang thay đổi nhanh chóng, nơi các mối đe dọa mới và chiến thuật mới liên tục xuất hiện.
Mảnh ghép chiến lược
PhantomStrike đã được Chính phủ Mỹ phê duyệt là sản phẩm đủ điều kiện bán thương mại trực tiếp (Direct Commercial Sales – DCS). Điều này mở ra khả năng radar này không chỉ được trang bị cho quân đội Mỹ, mà còn có thể được xuất khẩu cho các đồng minh và đối tác quốc tế.
Raytheon nhấn mạnh rằng PhantomStrike được thiết kế ngay từ đầu với mục tiêu xuất khẩu, đảm bảo khả năng tích hợp linh hoạt, hiệu năng đã được chứng minh, và chi phí phù hợp với nhiều ngân sách quốc phòng khác nhau.
Việc tích hợp PhantomStrike lên X-62A VISTA không chỉ là một thử nghiệm kỹ thuật đơn thuần, mà còn mang ý nghĩa chiến lược sâu rộng. Trong bối cảnh cạnh tranh quân sự ngày càng gay gắt, đặc biệt là với các cường quốc như Trung Quốc và Nga, Mỹ đang đặt cược lớn vào các hệ thống tự hành và trí tuệ nhân tạo để duy trì ưu thế trên không.
Radar PhantomStrike, với sự kết hợp giữa hiệu năng cao, chi phí thấp và khả năng tích hợp linh hoạt, có thể trở thành một trong những “mảnh ghép” quan trọng nhất trong hệ sinh thái tác chiến trên không của Mỹ trong nhiều thập kỷ tới.
Nếu được triển khai rộng rãi, PhantomStrike không chỉ giúp nâng cao năng lực của các tiêm kích tự hành, mà còn có thể thay đổi cách các lực lượng không quân trên thế giới tiếp cận vấn đề kiểm soát không phận trong kỷ nguyên chiến tranh công nghệ cao.
