Hàng triệu việc làm cho nghề điều khiển máy bay không người lái ở Trung Quốc

Thiếu khoảng một triệu người điều khiển máy bay không người lái

Trong tháng qua, anh Xu Hui, một chàng trai 28 tuổi, đã tập luyện với máy bay không người lái gần như mỗi ngày. Vào một buổi chiều trong tuần, tại sân bóng đá yên tĩnh, anh và sáu người bạn cùng lớp tại một trường đào tạo bay tư nhân thay phiên nhau lái một chiếc máy bay không người lái có kích thước bằng một chiếc tủ đầu giường.

Họ đang chuẩn bị cho một cuộc kiểm tra để xin giấy phép lái máy bay không người lái. Đây sẽ là phương tiện để vận chuyển mọi thứ, từ trà sữa đến vật tư y tế bằng đường hàng không - một cảnh tượng ngày càng quen thuộc ở Trung Quốc khi nước này phát triển phân khúc mới nổi này của nền kinh tế.

“Theo một cách nào đó, tôi đang đáp ứng nhu cầu của thời đại này,” ông Xu, người quyết định chuyển sang lĩnh vực máy bay không người lái do nhà nước hỗ trợ sau khi biết rằng lĩnh vực này đang thiếu hụt lao động lành nghề, cho biết. Trước đây, ông Xu theo học thương mại quốc tế và văn học Trung Quốc ở trường nên kiến thức về máy bay không người lái gần như là con số 0.

Trong bối cảnh ngày càng nhiều người lao động Trung Quốc đang phải đối mặt với thị trường lao động khó khăn, những người như ông Xu đang theo đuổi các cơ hội việc làm mới xuất phát từ nỗ lực phát triển các ngành công nghệ cao của Bắc Kinh nhằm chuyển đổi nền kinh tế.

Trung Quốc đang đẩy mạnh phát triển cái mà họ gọi là “nền kinh tế tầm thấp”, nghĩa là có nhiều hoạt động kinh doanh và công nghiệp diễn ra ở không phận tầm thấp.

Trong những năm gần đây, ngày càng có nhiều máy bay không người lái xuất hiện trên bầu trời Trung Quốc, nước sản xuất máy bay không người lái lớn nhất thế giới. Theo số liệu chính thức, tính đến cuối năm 2024, Trung Quốc có 2,177 triệu máy bay không người lái đã đăng ký, tăng 98,5% so với năm trước.

Sử dụng máy bay không người lái giúp giao hàng mà không bị kẹt xe, phun thuốc trừ sâu trên những cánh đồng lúa rộng lớn và dập tắt đám cháy ở những khu rừng và tòa nhà khó tiếp cận.

Meituan, một nền tảng giao đồ ăn hàng đầu của Trung Quốc, thực hiện vận chuyển đồ ăn và đồ uống bằng máy bay không người lái đến hơn 50 điểm lấy hàng tại các thành phố lớn như Thâm Quyến, Thượng Hải và Bắc Kinh, bao gồm một điểm ở Vạn Lý Trường Thành.

Số lượng máy bay không người lái dự kiến ​​sẽ tăng thêm khi việc áp dụng máy bay không người lái vào mục đích thương mại mở rộng.

Thị trường máy bay không người lái thương mại dự kiến ​​sẽ tăng trưởng khoảng 19,5% mỗi năm trong năm năm tới để đạt khoảng 300 tỷ nhân dân tệ (hơn 1 triệu tỷ đồng) vào năm 2029, tăng từ mức khoảng 121,5 tỷ nhân dân tệ (hơn 435 nghìn tỷ đồng) của năm 2024, theo báo cáo được công bố bởi EO Intelligence, bộ phận nghiên cứu của nhà cung cấp dịch vụ thông tin Trung Quốc EqualOcean .

Với sự gia tăng trong việc sử dụng máy bay không người lái, nhu cầu ngày càng tăng và mức lương khá hấp dẫn cho những người có thể điều khiển chúng, một kỹ năng đang khan hiếm. Trung Quốc thiếu khoảng một triệu người điều khiển máy bay không người lái, một quan chức cấp cao cho biết vào tháng 10 năm 2024. Tính đến tháng 6 năm đó, cả nước có khoảng 225.000 phi công máy bay không người lái được cấp phép.

Trong một quảng cáo việc làm gần đây, gã khổng lồ thương mại điện tử JD.com đã cung cấp cho các phi công máy bay không người lái được cấp phép có ít nhất một năm kinh nghiệm mức lương hàng tháng từ 7.000 nhân dân tệ đến 12.000 nhân dân tệ (tức khoảng 25 đến 43 triệu đồng/tháng).

Theo số liệu năm 2024 của cục thống kê, mức lương này cao hơn mức lương trung bình của khu vực tư nhân trong nước là khoảng 5.800 nhân dân tệ một tháng ở các khu vực thành thị.

Triển vọng trở thành người đi đầu trong một ngành công nghiệp triển vọng đang thu hút ngày càng nhiều lao động Trung Quốc, những người mà công việc liên quan đến máy bay không người lái hầu như không tồn tại khi họ tốt nghiệp ra trường.

Mãi đến năm 2019, Chính phủ Trung Quốc mới chính thức công nhận phi công lái máy bay không người lái là một nghề. Cùng với đó, các công việc khác liên quan đến máy bay không người lái đã được công nhận, gần đây nhất là nghề "người lập kế hoạch bay theo bầy máy bay không người lái".

Anh Huang Kunlin, 28 tuổi, làm việc tại bộ phận công nghệ thông tin (CNTT) của một nhà sản xuất thuốc lá điện tử lớn, cho biết mức lương hàng tháng của anh đã giảm hơn một nửa sau sáu năm làm việc trong ngành, từ mức cao gần 20.000 nhân dân tệ (khoảng 72 triệu đồng) xuống còn khoảng 7.000 đến 8.000 nhân dân tệ (25 triệu đến hơn 28 triệu đồng).

Với tình trạng “bão hòa” về số người có thể làm công việc này, ngành CNTT đã trở nên “quá cạnh tranh”, triển vọng thăng tiến hạn chế, anh Huang quyết định tham gia vào ngành công nghiệp máy bay không người lái, với hy vọng có nhiều lựa chọn công việc hơn khi các thiết bị này được sử dụng rộng rãi hơn ở Trung Quốc.

Anh Huang đang nỗ lực để có được giấy phép điều khiển máy bay không người lái và sau đó tìm kiếm công việc vềquản lý một trạm giao hàng bằng máy bay không người lái, với mức lương khoảng 8.000 nhân dân tệ (hơn 28 triệu đồng) một tháng chưa tính tiền thưởng.

Anh cũng có thể mua một chiếc máy bay không người lái để giao hàng đến và đi từ các vùng nông thôn khó tiếp cận, hoặc thậm chí bán các dịch vụ liên quan đến máy bay không người lái ở các vùng đất trồng trọt ở nước ngoài.

Trường dạy lái xe mở ngành dạy điều khiển máy bay không người lái

Tuopu, một công ty có trụ sở tại Thâm Quyến là nơi tổ chức lớp học điều khiển máy bay không người lái. Giám đốc điều hành Lin Kaibin cho biết: “Công ty đã chứng kiến ​​sự gia tăng nhu cầu đối với các bài học về máy bay không người lái, giúp học viên chuẩn bị cho kỳ thi lấy giấy phép điều khiển máy bay không người lái do cơ quan hàng không Trung Quốc cấp”.

Ông cho biết, năm 2024, công ty đã đào tạo khoảng 160 học viên và họ đã nhận được giấy phép. Chỉ trong năm tháng đầu năm 2025, con số đó đã lên tới 280.

Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng này, công ty đang mở rộng cơ sở đào tạo từ ba lên năm cơ sở trong năm nay, ông Lin cho biết thêm. Học phí cho các khóa đào tạo điều khiển máy bay không người lái thương mại kéo dài từ 15 đến 20 ngày bắt đầu từ 6.800 nhân dân tệ (hơn 24 triệu đồng).

Các nhà điều hành tư nhân như Tuopu cung cấp các khóa học lái máy bay không người lái đang mọc lên như nấm ở Trung Quốc. Một số trường dạy lái xe cũng đã mở rộng sang cung cấp các bài học về máy bay không người lái để tận dụng nhu cầu tăng cao.

Theo danh sách các trường đào tạo máy bay không người lái do cơ quan hàng không Trung Quốc quản lý, hiện nay cả nước có hơn 2.500 cơ sở đào tạo máy bay không người lái. Con số này tăng so với khoảng 1.000 cơ sở vào tháng 8/2024.

Các trường đại học và trường dạy nghề ở Trung Quốc cũng đã cung cấp nhiều khóa học liên quan đến máy bay không người lái hơn để đào tạo ra những tài năng có kiến ​​thức chuyên môn về máy bay không người lái.

Vào năm 2025, sáu trường đại học đã bổ sung các chương trình mới về công nghệ và kỹ thuật tầm thấp vào các khóa học của họ. Quốc gia này cũng đã cải tổ hệ thống giáo dục nghề nghiệp của mình trong những năm gần đây, triển khai nhiều chuyên ngành và khóa học hơn trong các ngành công nghiệp mới nổi như công nghệ máy bay không người lái và trí tuệ nhân tạo.

Cơ quan hàng không Trung Quốc đã dành gần 5 triệu nhân dân tệ (18 tỷ đồng) trong ngân sách năm 2025 để đào tạo nhân tài cho nền kinh tế tầm thấp.

Những công việc mới được tạo ra bởi các ngành công nghệ cao này là điểm sáng trong thị trường lao động Trung Quốc. Năm 2025 sẽ có số lượng kỷ lục sinh viên tốt nghiệp đại học với hơn 12 triệu người. Họ đang phải tìm kiếm việc làm khi căng thẳng thương mại đe dọa việc làm trong ngành sản xuất và khiến các công ty lo lắng.

Nhà kinh tế học lao động Liu Erduo thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc tại Bắc Kinh cho biết: “Các công việc liên quan đến máy bay không người lái sẽ hữu ích trong việc giảm bớt một số áp lực việc làm của đất nước, mặc dù chúng không thể giúp ích cho tất cả mọi người”.

Động thái của người lao động nhằm nâng cao kỹ năng của bản thân trong lĩnh vực này sẽ giúp giảm bớt, ở một mức độ nào đó, tình trạng thất nghiệp đang ảnh hưởng đến nền kinh tế Trung Quốc. “Nhiều trường đại học ở Trung Quốc có "nguồn cung quá mức" các chuyên ngành nghệ thuật và khoa học xã hội”, Tiến sĩ Liu cho biết.

“Thực sự không có nhiều việc làm trong ngành luật, tài chính, lịch sử hay văn học,” ông nói. “Trong tương lai, sinh viên có thể phải học nghề thứ hai và học các kỹ năng mới”.

Ông Li Xiaojin, giáo sư kinh tế hàng không tại Đại học Hàng không Dân dụng Trung Quốc ở Thiên Tân, ca ngợi sự tiện lợi và tiềm năng ngày càng tăng của dịch vụ giao hàng bằng máy bay không người lái. "Đối với khách du lịch, dịch vụ này rất tiện lợi", ông nói.

Ông cho biết thêm, máy bay không người lái đặc biệt phù hợp để thực hiện các hoạt động giao hàng cứu sinh, chẳng hạn như vận chuyển máu để truyền và có thể hỗ trợ trong các tình huống khẩn cấp, ví dụ như chữa cháy.

“Nền kinh tế tầm thấp có tiềm năng đáng kể. Hầu như tất cả các hoạt động trên mặt đất đều có khả năng được chuyển lên không trung, với những tiến bộ đáng kể trong vận tải vùng thấp, hậu cần, du lịch và dịch vụ khẩn cấp”, ông nói.

Ông Li cũng nhấn mạnh những lợi thế của Trung Quốc trong lĩnh vực này. “Trung Quốc có vị thế dẫn đầu đáng kể trong nền kinh tế tầm thấp, chiếm khoảng 90 % sản lượng máy bay không người lái dân sự toàn cầu và giá máy bay không người lái của Trung Quốc chỉ bằng khoảng 5% so với các quốc gia phát triển”, ông cho biết.

Theo các quan chức của Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc, nền kinh tế tầm thấp của Trung Quốc - một ngành công nghiệp mới nổi mang tính chiến lược - đang phát triển nhanh chóng. Ông Luo Hongjiang, Phó giám đốc Văn phòng Quản lý kiểm soát Không lưu cho biết:

“Quá trình phát triển máy bay không người lái dân sự đang tiến triển tốt. Máy bay không người lái đã được sử dụng rộng rãi trong nông nghiệp, lâm nghiệp, chăn nuôi, chụp ảnh trên không và chuyển phát nhanh hàng hóa, với các mô hình quản lý mới nổi và các tiêu chuẩn kỹ thuật cho các ứng dụng đô thị và hậu cần bắt đầu hình thành”.