Việc xây dựng các trung tâm hàng hóa có thể tạo lợi thế về mạng lưới và tốc độ vận chuyển cho lĩnh vực vận tải Hàng không Air Cargo.
Đây cũng là xu hướng mà nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có sân bay quốc tế Long Thành, đang hướng đến.
Tại phiên thảo luận với chủ đề “Nâng cao năng lực thích ứng và chống chịu của chuỗi cung ứng” trong khuôn khổ Đại hội thế giới Liên đoàn các Hiệp hội Giao nhận vận tải quốc tế (FIATA World Congress) ngày 9/10, ông Ahmet Kürşat Baltacı, Giám đốc kinh doanh Hàng hóa khu vực Đông Bắc Á của Turkish Cargo cho rằng, vận tải hàng không đã bước vào giai đoạn “tái định hình toàn diện” sau đại dịch Covid -19.
Theo ông, một hãng hàng không chỉ thực sự linh hoạt khi có thể tái thiết lập tuyến bay mới trong vòng tối đa 3 ngày. Để đạt được năng lực này, doanh nghiệp không chỉ cần đội bay đủ lớn và đa dạng, mà quan trọng hơn là phải sở hữu mạng lưới trung tâm hàng hóa (Cargo hub) được quy hoạch bài bản, cho phép điều phối nhanh chóng và tối ưu hóa luồng vận chuyển.
Ông Baltacı lấy ví dụ điển hình về Trung tâm Hàng hóa Istanbul, nơi Turkish Cargo đặt đại bản doanh. Với vị trí chiến lược giao thoa giữa châu Âu, châu Á và Trung Đông, trung tâm này có thể tiếp cận 60% lưu lượng hàng hóa toàn cầu chỉ trong 7 giờ bay.
Đó không chỉ là lợi thế địa lý, mà còn là kết quả của quá trình đầu tư hạ tầng và công nghệ đồng bộ, từ hệ thống kho vận, dây chuyền xử lý tự động, đến năng lực điều phối bay theo thời gian thực.
Cũng theo vị này, các trung tâm hàng hóa được số hóa và vận hành bằng trí tuệ nhân tạo (AI) là yếu tố quyết định cho hiệu quả hoạt động.
“AI giúp chúng tôi dự báo nhu cầu, phân bổ tải trọng hợp lý và ra quyết định dựa trên dữ liệu theo thời gian thực. Điều này biến tốc độ thành lợi thế cạnh tranh bền vững”, đại diện Turkish Cargo chia sẻ.
Ở góc nhìn khu vực, ông Peter Lim, Phó Chủ tịch Hiệp hội Logistics Singapore (SLA) cho rằng, cách thức xây dựng hệ sinh thái logistics và vận tải hàng không có sức chống chịu cao của đảo quốc sư tử đang được kỳ vọng sẽ đem lại hiệu quả cao.
Theo ông Lim, Singapore đã lên kế hoạch dài hạn 20 - 30 năm cho việc nâng cấp đồng bộ cảng biển và sân bay, nhằm đảm bảo tính liên thông và thích ứng với các biến động toàn cầu.
Khi dự án mở rộng hoàn thành, sân bay Changi sẽ tăng công suất từ 90 lên 140 triệu lượt hành khách mỗi năm, đồng thời nâng mạnh năng lực hàng hóa để phục vụ vai trò trung chuyển khu vực.
Song song đó, cảng Tuas, cảng nước sâu thế hệ mới của Singapore, sẽ đạt khả năng xử lý từ 50 đến 65 triệu TEU hàng hóa. Hai hạ tầng chủ lực này kết nối bằng mạng logistics tích hợp, giúp Singapore trở thành một trong những “hub logistics toàn cầu” năng động và linh hoạt nhất thế giới.
Trong bối cảnh xuất nhập khẩu tăng trưởng mạnh, đặc biệt với hàng công nghệ cao và thương mại điện tử xuyên biên giới, việc đầu tư vào các trung tâm hàng hóa quy mô lớn, hiện đại, kết nối nhiều phương thức vận tải trở thành bước đi chiến lược.
Tại Việt Nam, sân bay quốc tế Long Thành được kỳ vọng sẽ trở thành “trung tâm hàng hóa thế hệ mới”. Đầu tuần qua, Bộ Xây dựng đã ký ban hành các quyết định phê duyệt thông tin dự án và nhà đầu tư được lựa chọn trong trường hợp đặc biệt cho ba dự án kho vận tại Cảng Hàng không quốc tế Long Thành.
Dự án nhằm xây dựng các kho giao nhận hàng hóa từ số 5-8 có khả năng kết nối, phối hợp khai thác cùng nhà ga hàng hóa số 2 và nhà ga hàng hóa chuyển phát nhanh, đáp ứng nhu cầu khai thác của sân bay Long Thành giai đoạn 1.
Khi hoàn thành và đưa vào vận hành, các dự án này giúp hãng hàng không quốc gia sở hữu hệ sinh thái dịch vụ hàng không đồng bộ, phục vụ phát triển vận tải hành khách cũng như mục tiêu lấn sân sang lĩnh vực Air Cargo của hãng.
Trước đó, hồi giữa tháng 9, Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) đã đề xuất thành lập trung tâm logistics hàng không tích hợp khu phi thuế quan tại Cảng Hàng không quốc tế Long Thành.
Dự kiến, trung tâm logistic đặt tại khu vực phía Tây Nam của sân bay này và có diện tích 136 ha. Theo Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) thì, trung tâm logistics hàng không sẽ gồm hai cấu phần là phần cứng và phần mềm. Khi hoàn thiện, Long Thành Air Cargo Center không chỉ là nhà ga hàng hóa mà còn tích hợp khu phi thuế quan, trung tâm logistics thông minh và kết nối trực tiếp đường cao tốc Bến Lức – Long Thành, cảng Cái Mép – Thị Vải.
Nhờ đó, Long Thành có thể trở thành “cửa ngõ hàng hóa quốc gia”, vừa giảm tải cho Tân Sơn Nhất, vừa mở ra năng lực trung chuyển quốc tế cho hàng hóa khu vực Đông Nam Á.
Cùng với Long Thành, tại Đại hội Thế giới Liên đoàn các Hiệp hội Giao nhận Vận tải Quốc tế (FWC 2025), Việt Nam SuperPort™ - liên doanh giữa Tập đoàn YCH (Singapore) và Tập đoàn T&T (Việt Nam), đã giới thiệu kho hàng không kéo dài, một cấu phần trọng yếu của trung tâm logistics đa phương thức đặt tại tỉnh Phú Thọ.
Sự kiện đánh dấu bước tiến chiến lược trong việc nâng cao năng lực kết nối logistics hàng không và củng cố vị thế của Việt Nam trên bản đồ chuỗi cung ứng toàn cầu.
Dự án này bao gồm kho hàng không kéo dài tích hợp (Off-Airport Cargo Terminal) lớn nhất khu vực, diện tích hơn 11.000 m², công suất xử lý 50.000 tấn hàng hóa/năm. Kho được thiết kế theo mô hình “nhà ga hàng hóa ngoài sân bay”, cho phép làm thủ tục hải quan, kiểm tra an ninh và xử lý ULD ngay tại chỗ, trước khi hàng được vận chuyển ra sân bay.
Điểm đặc biệt của mô hình này là sự liên thông đa phương thức, gồm kết nối trực tiếp với đường sắt, đường bộ, cảng biển và hàng không, tạo nên “vòng tròn khép kín” vận tải. Hệ thống này giúp tiết kiệm thời gian giao nhận, giảm tắc nghẽn tại nhà ga sân bay, đồng thời tăng tốc độ luân chuyển hàng hóa.
Theo đại diện chủ đầu tư, khi đi vào hoạt động, Việt Nam SuperPort sẽ ứng dụng AI, robot, xe tự hành AGV và hệ thống tự động nhận dạng hàng hóa, giúp tăng 35% năng suất và giảm 50% sai sót vận hành. Đây là bước tiến quan trọng trong hướng đi logistics thông minh và carbon thấp, phù hợp với xu hướng chuyển đổi xanh của khu vực.