Ukraine cáo buộc Nga sử dụng tên lửa 9M729 trong thực chiến

Giới chức Ukraine cho biết, Nga đã triển khai tên lửa hành trình 9M729 trong nhiều cuộc tập kích gần đây, đánh dấu lần đầu loại vũ khí này được sử dụng trong thực chiến. Đây là loại tên lửa từng gây căng thẳng sâu sắc giữa Moscow và Washington, dẫn đến việc Mỹ rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) vào năm 2019.

Trong phát biểu gửi Reuters ngày 31/10, Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha nói rằng: Nga đã phóng tổng cộng 23 quả 9M729 nhằm vào các mục tiêu trên lãnh thổ Ukraine kể từ tháng Tám. Một nguồn tin quân sự nói cuộc tấn công đầu tiên xảy ra chỉ vài ngày sau hội nghị thượng đỉnh Nga - Mỹ tại Alaska hồi tháng Tám và các đợt phóng sau đó diễn ra với tần suất tăng dần.

Một trong các vụ tấn công được nhắc đến nhiều là vụ phóng hôm 5/10, khi tên lửa được cho là bay hơn 1.200 km và đánh trúng khu dân cư ở làng Lapaiivka, khiến nhiều người thương vong. Hình ảnh hiện trường và các mảnh vỡ mang ký hiệu “9M729” đã được giới phân tích quốc tế xem xét.

Chuyên gia Jeffrey Lewis của Đại học Middlebury cho biết: "Cấu trúc động cơ và vỏ tên lửa thu được phù hợp với đặc điểm kỹ thuật của dòng vũ khí này. Bộ Quốc phòng Nga hiện chưa đưa ra phản hồi".

Vũ khí từng làm “đứt gãy” một hiệp ước kiểm soát vũ khí lớn

9M729 là tên lửa hành trình phóng từ mặt đất, do Tập đoàn Quốc phòng Nga NPO Novator phát triển, có khả năng tích hợp với hệ thống phóng Iskander. Các nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) cho thấy, loại tên lửa này có tầm bắn khoảng 2.500 km và có thể mang cả đầu đạn thông thường lẫn hạt nhân.

Chính khả năng này là tâm điểm tranh cãi dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump, khi Washington cáo buộc Moscow vi phạm INF – hiệp ước cấm Mỹ và Nga phát triển tên lửa phóng từ mặt đất có tầm bắn từ 500 đến 5.500 km. Việc Mỹ rút khỏi hiệp ước năm 2019 đã đánh dấu sự kết thúc của một trong các cơ chế kiểm soát vũ khí quan trọng thời hậu Chiến tranh Lạnh.

Nga phủ nhận vi phạm và khẳng định tầm bắn thực tế chỉ khoảng 480 km, đồng thời chỉ trích Mỹ triển khai hệ thống Aegis Ashore tại châu Âu có khả năng phóng tên lửa tấn công. Các chuyên gia quân sự phương Tây nhận định việc Nga sử dụng 9M729, nếu được xác nhận, không chỉ mang ý nghĩa thử nghiệm năng lực, mà còn giúp Moscow mở rộng đáng kể khả năng tấn công tầm xa từ sâu trong lãnh thổ. Điều này có thể khiến các hệ thống phòng không Ukraine gặp khó khăn hơn trong phát hiện và đánh chặn.

Ông Douglas Barrie, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), nhận xét việc sử dụng liên tiếp 9M729 cho thấy, đây không còn là giai đoạn thử nghiệm mà đã bước sang giai đoạn triển khai có chủ đích nhằm thu thập dữ liệu thực chiến và tối ưu hóa thiết kế.

Bên cạnh đó, trong tháng qua Nga cũng thử nghiệm tên lửa hành trình hạt nhân Burevestnik và ngư lôi hạt nhân Poseidon, cho thấy nước này đang tiếp tục phát triển năng lực răn đe chiến lược.

Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha cho rằng, việc Nga dùng loại tên lửa từng bị cấm theo INF là “tín hiệu chính trị” gửi tới Mỹ và các đồng minh châu Âu. Ông đồng thời kêu gọi tăng viện trợ hỏa lực tầm xa cho Kiev để tạo sức ép buộc Moscow ngồi vào bàn đàm phán, nhắc lại đề xuất trước đó về khả năng chuyển giao tên lửa hành trình Tomahawk.