Gửi bình luận
Tàu Arc - “Capsule không gian” sẽ đưa tiếp tế quân sự siêu tốc từ không gian, có thể thay đổi cách quân đội tiến hành chiến tranh.
Một đội đặc nhiệm bị kẹt trong một thung lũng sâu giữa vùng lãnh thổ tranh chấp. Đạn dược đang cạn dần, không có hỏa lực hỗ trợ từ trên không, lực lượng ứng cứu còn cách nhiều giờ. Những người lính đã cố thủ suốt nhiều giờ, nhưng mỗi loạt đạn bắn ra đồng nghĩa với việc cơ hội sống sót nhỏ lại. Đạn cối 40mm đã hết sạch, băng đạn súng trường cũng sắp cạn.
Bỗng nhiên, bầu trời rạch ngang bởi tiếng nổ siêu thanh. Trong khoảnh khắc, cả hai phía ngừng bắn và nhìn lên. Từ khoảng không chói lóa ánh nắng, một khoang chứa rơi xuống bằng dù chính xác về phía đội đặc nhiệm - bên trong là đầy đủ đạn dược để họ tiếp tục chiến đấu.
Sự hỗ trợ đã đến… từ quỹ đạo. Khung cảnh như bước ra từ trò chơi Call of Duty, nhưng đây không còn là viễn tưởng. Một startup công nghệ không gian tại California đang tìm cách biến điều đó thành hiện thực.
Startup Mỹ công bố tàu Arc: “Khoang tiếp tế” từ không gian
Inversion Space - công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ - vừa công bố thiết kế của Arc, tàu không gian dạng thân nâng (lifting body), có thể tái sử dụng hoàn toàn. Arc được thiết kế để đưa tiếp tế từ không gian tới bất kỳ vị trí nào trên Trái Đất trong thời gian dưới một giờ, hạ cánh xuống đất, biển hoặc băng tuyết với độ chính xác khoảng 15 mét.
Ý tưởng này nhắm trực tiếp vào ngành quốc phòng Mỹ, nơi nhu cầu vận chuyển hậu cần tốc độ cao đã được nhắc đến từ nhiều thập kỷ.
Quy trình hoạt động của Arc khá đơn giản về mặt chiến lược: tàu được phóng lên quỹ đạo tầm thấp bằng tên lửa và chờ sẵn ngoài không gian.
Khi cần tiếp tế, Arc kích hoạt động cơ giảm quỹ đạo, lao vào khí quyển với tốc độ cực cao. Tàu sử dụng các động cơ điều hướng và cánh lái để kiểm soát hướng và tốc độ trong quá trình tái nhập khí quyển, trước khi mở dù điều khiển chủ động để hạ cánh nhẹ nhàng.
Mọi thao tác đều tự động, không cần con người điều khiển.
Mục tiêu của Arc không phải là mới. Năm 2020, Bộ Tư lệnh Vận tải Mỹ (TRANSCOM) từng đề cập đến khả năng dùng tàu vũ trụ để vận chuyển hàng hóa khẩn cấp.
Tướng Steven R. Lyons, Tư lệnh TRANSCOM, từng tuyên bố: “Hãy tưởng tượng đưa tải trọng tương đương C-17 đến bất cứ đâu trên thế giới trong chưa đầy một giờ. Tốc độ đó sẽ thay đổi hoàn toàn cách vận chuyển hàng hóa.”
TRANSCOM đã hợp tác với SpaceX và XArc để nghiên cứu khái niệm này. SpaceX hiện đang làm việc với Không quân và Lực lượng Không gian Mỹ trong chương trình Rocket Cargo, dùng tên lửa hạ cánh thẳng đứng để giao hàng.
Tuy nhiên, Arc của Inversion đi theo hướng hoàn toàn khác: Nhỏ hơn, linh hoạt hơn và không cần điểm hạ cánh cố định.
Ưu thế chiến thuật so với máy bay và drone hậu cần
Arc dài khoảng 2,4 mét, rộng 1,2 mét - nhỏ hơn nhiều so với ý tưởng của TRANSCOM. Trong khi C-17 có tải trọng tối đa 82 tấn, Arc chỉ chở khoảng 225 kg.
Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý, trong thực tế chiến trường, những thứ nhỏ nhất lại mang ý nghĩa quan trọng nhất.
Hải quân Mỹ từng thống kê: “90% sự cố làm tàu mất khả năng tác chiến có thể được giải quyết bằng cách giao một linh kiện nặng dưới 25 kg.”
Nói cách khác, 150–200 kg hàng hóa đúng lúc có thể thay đổi cục diện trận chiến - giống như câu chuyện đội đặc nhiệm hết đạn ở đầu bài.
Arc được thiết kế để mang theo “hàng hóa hỗ trợ nhiệm vụ” gồm thiết bị, lương thực hoặc vật tư chiến đấu. Các tàu Arc có thể được phóng lên sẵn trong quỹ đạo, chứa những loại vật tư khẩn cấp khác nhau, và chỉ cần lệnh từ mặt đất để kích hoạt quá trình hạ xuống.
Các hệ thống tiếp tế hiện có như drone dù lượn Snow Goose từng được sử dụng trong chiến đấu, nhưng chúng chỉ hoạt động trong khí quyển, tốc độ chậm hơn nhiều và phụ thuộc vào sân bay tiền phương hoặc máy bay vận tải gần đó.
Ngược lại, Arc không cần căn cứ gần khu vực tác chiến, khả năng tiếp tế xuyên lục địa chỉ trong một giờ, ít bị đối phương phát hiện và đánh chặn hơn các phương tiện trong khí quyển.
Dù vậy, do chi phí phóng vào không gian lớn, Arc chỉ dành cho các tình huống cấp bách nhất, nơi lợi ích chiến lược vượt qua chi phí vận hành.
Arc - hướng đến chiến trường Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương
Trong bối cảnh nhiều chuyên gia quân sự cho rằng, khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương có thể trở thành điểm nóng xung đột trong tương lai với sự tham gia của Mỹ, khả năng tiếp tế từ không gian như Arc có thể là vũ khí bí mật.
Vì nếu chiến tranh nổ ra gần bờ biển Trung Quốc, các tuyến tiếp tế truyền thống của Mỹ sẽ bị đe dọa. Một hệ thống tiếp tế từ quỹ đạo gần như loại bỏ nguy cơ bị đối phương chặn đứng.
Arc có thể ở trong quỹ đạo tối đa 5 năm, và Inversion dự định xây dựng “chùm” Arc trên quỹ đạo, mỗi chiếc chứa loại hàng khác nhau - từ thiết bị sửa chữa, phụ tùng, cho đến thuốc men và đạn dược.
Không giống các khái niệm tên lửa giao hàng cần điểm hạ cánh cố định, Arc dùng hệ thống dù điều khiển chủ động cho phép đổi hướng trong lúc hạ xuống.
Điều này giúp Arc tiếp đất ở: Sa mạc, rừng, biển hay tuyến chiến đấu bị bao vây.
Tháng trước, Inversion đã thử nghiệm hạ cánh chính xác bằng hệ thống dù và đạt kết quả thành công.
Công ty đang lên kế hoạch thực hiện nhiệm vụ đầu tiên của Arc ngay trong năm tới - một mục tiêu đầy tham vọng.
Inversion đã có kinh nghiệm từ tàu Ray - nguyên mẫu đầu tiên được phóng vào tháng 1/2025 trong nhiệm vụ SpaceX Transporter-12. Ray chứng minh các công nghệ then chốt như: Tấm pin năng lượng mặt trời; Hệ thống tách khỏi rocket; Động cơ điều hướng trong quỹ đạo. Các công nghệ này sẽ được tích hợp vào Arc.
Trong tương lai, Arc không chỉ dành cho quân sự. Inversion còn xem xét khả năng dùng Arc như: vệ tinh tái sử dụng, phương tiện vận chuyển hàng từ không gian cho thương mại, phương tiện cung ứng cho các trạm quỹ đạo dân sự trong tương lai.
Công ty tự tin, có thể sản xuất hàng trăm tàu Arc mỗi năm.
Thách thức và tiềm năng
Trước khi Arc được quân đội chấp nhận, Inversion phải chứng minh: Hiệu quả chi phí của mô hình tiếp tế từ không gian; Quy trình vận hành an toàn cho các quốc gia đối tác; Khả năng xin phê duyệt bay và hạ cánh xuyên biên giới.
Đây là lĩnh vực hoàn toàn mới, nằm ngoài mọi chuẩn mực vận tải hiện có.
Dù vậy, đây không phải là lần đầu tiên ý tưởng “tiếp tế từ không gian” xuất hiện. Nhiều dự án từng thất bại, nhưng Arc có lợi thế: nhỏ, tái sử dụng được, và hạ cánh ở bất cứ đâu.
Nếu tàu Arc thành công, khái niệm “vận tải toàn cầu trong một giờ” sẽ không còn là tham vọng, mà trở thành năng lực quân sự thực tế.
