Gửi bình luận
Nhật Bản chính thức bước vào cuộc cạnh tranh công nghệ phòng thủ tên lửa siêu vượt âm - bước đột phá có khả năng thay đổi cục diện phòng thủ ở Đông Á.
Nhật Bản đang thực hiện một dự án táo bạo: thử nghiệm công nghệ theo dõi tên lửa siêu vượt âm từ ngoài không gian bằng tàu vận tải vũ trụ mới HTV-X.
Phương tiện này do Tập đoàn Công nghiệp nặng Mitsubishi phát triển cho Cơ quan Hàng không Vũ trụ Nhật Bản (JAXA) và hiện được coi là một trong những nền tảng thử nghiệm công nghệ tối tân nhất mà Nhật từng sở hữu.
Dự án được truyền thông quốc tế mô tả như dấu hiệu cho thấy Tokyo đang chuyển hướng mạnh mẽ sang phòng thủ vũ trụ trước bối cảnh các nước lân cận như Trung Quốc, Nga và Triều Tiên ngày càng đẩy mạnh phát triển tên lửa siêu vượt âm.
HTV-X: “Phòng thí nghiệm bay” của Nhật Bản
Theo South China Morning Post, tàu HTV-X đã hoàn thành chuyến bay đầu tiên lên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Trên hành trình này, tàu chở theo khoảng 4,4 tấn vật tư bao gồm thực phẩm, thiết bị và mẫu nghiên cứu, thực hiện vai trò tương tự các tàu Dragon của SpaceX hay Cygnus của Northrop Grumman trong chương trình tiếp tế của NASA.
Khác với thế hệ tàu HTV trước đây, vốn bị đốt cháy khi quay lại khí quyển sau nhiệm vụ, HTV-X có khả năng lưu lại trên quỹ đạo tới 18 tháng. Điều đó biến nó thành một nền tảng thử nghiệm dài hạn cho các công nghệ không gian mới.
JAXA gọi HTV-X là “phòng thí nghiệm bay”, nơi các cảm biến và công nghệ vệ tinh mới có thể được lắp đặt, vận hành và tối ưu hóa trong môi trường thực tế trước khi được đưa vào các dự án vệ tinh chính thức.
Chính khả năng tồn tại lâu trên quỹ đạo đã mở ra cơ hội đặc biệt quan trọng: cho phép Bộ Quốc phòng Nhật Bản sử dụng HTV-X để thử nghiệm hệ thống theo dõi tên lửa siêu vượt âm từ không gian. Điều này đưa tàu vận tải vũ trụ từ một phương tiện hậu cần trở thành một phần trong chiến lược phòng thủ quốc gia.
Công nghệ theo dõi tên lửa siêu vượt âm
Thông tin từ giới chức quốc phòng Nhật Bản cho biết HTV-X được trang bị các cảm biến hồng ngoại có độ nhạy đặc biệt cao.
Những cảm biến này có nhiệm vụ quan sát bức xạ nhiệt sinh ra khi một tên lửa siêu vượt âm lướt đi với tốc độ trên Mach 5, tức gấp ít nhất năm lần tốc độ âm thanh. Các tên lửa loại này sử dụng thiết kế khí động học và khả năng thay đổi quỹ đạo trong khi bay, khiến việc theo dõi bằng radar mặt đất trở nên vô cùng khó khăn.
Trong kế hoạch thử nghiệm, sau khi HTV-X hoàn tất nhiệm vụ tiếp tế cho ISS và tách khỏi trạm, Nhật Bản sẽ tiến hành phóng một vật thể mô phỏng tên lửa siêu vượt âm bay qua khu vực gần hoặc trong không phận nước này.
Mục tiêu của thử nghiệm là để cảm biến trên HTV-X ghi lại tín hiệu nhiệt và theo dõi đường bay của vật thể. Nếu việc theo dõi thành công, điều đó chứng tỏ công nghệ đủ khả năng phát hiện tên lửa siêu vượt âm ngay khi chúng xuất hiện trong tầm quan sát từ không gian.
Một thành công như vậy sẽ mở đường cho việc triển khai các vệ tinh cảnh báo sớm với cảm biến tương tự. Nhật Bản sẽ không còn phụ thuộc hoàn toàn vào hệ thống giám sát của Mỹ mà có thể xây dựng mạng vệ tinh riêng, đảm nhiệm vai trò cảnh báo sớm trong khu vực.
Không gian trở thành tuyến phòng thủ đầu tiên
Tên lửa siêu vượt âm được đánh giá là vũ khí thay đổi cuộc chơi vì sự kết hợp giữa tốc độ cực cao và khả năng cơ động khi bay.
Điều đó khiến radar mặt đất truyền thống hầu như không thể theo dõi liên tục. Ngoài ra, tầm quan sát của radar mặt đất bị hạn chế bởi đường cong Trái Đất, địa hình và môi trường khí quyển. Chỉ một vài giây mất dấu cũng đủ để tên lửa thay đổi hướng, khiến hệ thống đánh chặn không kịp phản ứng.
Quan sát từ không gian mang lại lợi thế vượt trội vì không bị giới hạn bởi tầm nhìn mặt đất. Một cảm biến đặt trên quỹ đạo có thể theo dõi toàn bộ đường bay của vật thể, từ lúc phóng cho đến khi hạ độ cao. Đây là phương thức giám sát mà Mỹ đã đầu tư trong nhiều năm, còn Trung Quốc và Nga cũng đang đẩy nhanh phát triển hệ thống tương tự.
Việc Nhật Bản tham gia cuộc chơi này cho thấy quốc gia có công nghệ tiên tiến đang chuẩn bị sẵn các phương án phòng thủ trước những thay đổi trong môi trường an ninh khu vực. Không gian không còn chỉ là nơi nghiên cứu khoa học mà đang trở thành tuyến phòng thủ đầu tiên trong chiến lược quân sự hiện đại.
Việc thử nghiệm theo dõi tên lửa siêu vượt âm không phải là dự án đơn lẻ. Nó nằm trong chiến lược lớn hơn của Nhật Bản nhằm theo kịp các quốc gia sở hữu vũ khí siêu vượt âm. Chiến lược đó gồm hai mục tiêu.
Mục tiêu đầu tiên là phát triển vũ khí siêu vượt âm của riêng Nhật Bản, có tên Hyper-Velocity Gliding Projectile (HVGP). Loại vũ khí này được mô tả là để bảo vệ các đảo xa, nhằm ngăn chặn nguy cơ bị tấn công, đổ bộ hoặc chiếm đóng. Bộ Quốc phòng Nhật Bản tin rằng sở hữu HVGP sẽ tạo ra năng lực răn đe hiệu quả đối với các nước có ý đồ xâm phạm chủ quyền biển đảo của Nhật.
Mục tiêu thứ hai là xây dựng hệ thống cảnh báo sớm dựa trên vệ tinh. Trong chiến tranh hiện đại, vài phút cảnh báo sớm có thể tạo ra khác biệt giữa phòng vệ thành công và thiệt hại nghiêm trọng.
Nếu HTV-X chứng minh được khả năng theo dõi mục tiêu trong thử nghiệm, Nhật Bản sẽ bước một bước gần hơn tới việc triển khai mạng lưới vệ tinh cảnh báo tên lửa siêu vượt âm của riêng mình, có thể liên kết hoặc bổ sung cho hệ thống của Mỹ.
Bước đi chiến lược trong cuộc đua công nghệ phòng thủ
Sự phát triển của tên lửa siêu vượt âm không chỉ là câu chuyện vũ khí mà còn là cuộc cạnh tranh về công nghệ và ảnh hưởng địa chính trị.
Trung Quốc đã thử nghiệm phương tiện lướt siêu vượt âm DF-ZF; Nga tuyên bố sở hữu vũ khí Avangard và Zircon; Triều Tiên cũng đang theo đuổi chương trình tương tự. Trong bối cảnh đó, Nhật Bản không có lựa chọn nào khác ngoài việc tăng tốc các dự án phòng thủ của mình.
HTV-X trở thành một thử nghiệm quan trọng không chỉ vì năng lực kỹ thuật mà còn vì nó thể hiện cách Nhật Bản đang thay đổi tư duy quốc phòng. Từ một quốc gia vốn tập trung vào phòng vệ lãnh thổ và tránh đối đầu, Nhật Bản đang tiến tới chiếc lược phòng thủ chủ động, sẵn sàng đối phó với các mối đe dọa mới ngay từ ngoài khí quyển.
Chuyến bay của HTV-X không chỉ đơn giản là một nhiệm vụ tiếp tế cho ISS. Nó đánh dấu thời điểm Nhật Bản chính thức bước vào cuộc cạnh tranh công nghệ phòng thủ tên lửa siêu vượt âm.
Nếu thử nghiệm thành công, Tokyo sẽ sở hữu một trong những công nghệ chiến lược quan trọng nhất của thế kỷ 21: khả năng phát hiện và theo dõi vũ khí siêu vượt âm ngay từ quỹ đạo.
Sự kiện này đặt Nhật Bản vào nhóm quốc gia tiên phong trong lĩnh vực phòng thủ vũ trụ, đồng thời mở ra khả năng tự chủ chiến lược trong bối cảnh môi trường an ninh khu vực ngày càng phức tạp.
HTV-X đã mang theo không chỉ hàng hóa, mà còn cả kỳ vọng về một hệ thống phòng thủ dựa trên vũ trụ – nơi cảnh báo sớm và phản ứng nhanh trở thành chìa khóa bảo vệ đất nước.
