“Rồng bí ẩn” - máy bay không người lái tàng hình GJ-11 phản ánh bước tiến vượt bậc của Trung Quốc trong lĩnh vực hàng không quân sự.
Sau nhiều năm được bao phủ trong bí mật, chiếc máy bay chiến đấu không người lái tàng hình GJ-11 của Trung Quốc – nay được chính thức đặt tên là “Rồng bí ẩn” (Mysterious Dragon) – đã lần đầu tiên xuất hiện trong một đoạn video bay thực tế.

Đây là hình ảnh chính thức đầu tiên do Không quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAAF) công bố, đánh dấu bước tiến quan trọng trong hành trình từ nguyên mẫu thử nghiệm đến trạng thái sẵn sàng chiến đấu.
Trong video kéo dài gần 30 phút kỷ niệm 76 năm thành lập Quân Giải phóng Nhân dân, GJ-11 xuất hiện bay đội hình cùng hai chiến đấu cơ hiện đại nhất của Trung Quốc – tiêm kích tàng hình J-20 và máy bay tác chiến điện tử J-16D.
Đáng chú ý, đoạn phim cũng ghi lại lần đầu tiên J-20 phóng tên lửa không đối không tầm trung PL-15 từ khoang vũ khí trong thân – một màn trình diễn sức mạnh công nghệ hàng không hiếm hoi mà Bắc Kinh công khai trước công chúng.
Tên gọi mới “Rồng bí ẩn” hoặc “Rồng ảo ảnh” dường như đã thay thế danh xưng “Thanh kiếm sắc” (Sharp Sword) được dùng cho các mẫu thử nghiệm ban đầu. Sự thay đổi này cho thấy Trung Quốc coi dự án đã bước sang giai đoạn vận hành chính thức, vượt khỏi khuôn khổ thử nghiệm ban đầu kéo dài suốt hơn một thập kỷ.
Dấu hiệu GJ-11 đã trực chiến
GJ-11 được phát triển từ hơn 10 năm trước với mục tiêu trở thành máy bay không người lái tấn công tàng hình, có khả năng xuyên phá phòng không đối phương để thực hiện các nhiệm vụ tấn công mặt đất và trinh sát tình báo (ISR). Với thiết kế cánh bay liền khối, GJ-11 được cho là có thể đảm nhiệm nhiều vai trò hơn, từ tác chiến điện tử cho tới không chiến.
Khác với máy bay có người lái, loại UCAV (máy bay chiến đấu không người lái) này có thời gian bay dài hơn đáng kể, trong khi vẫn mang được lượng vũ khí đáng kể. Những đặc điểm đó khiến GJ-11 trở thành mảnh ghép quan trọng trong hệ thống tác chiến phối hợp giữa con người và máy móc – hướng đi mà Trung Quốc đang đầu tư mạnh mẽ.

Trước đây, các biến thể hai chỗ ngồi của J-20 và J-16D đã được đồn đoán là sẽ đóng vai trò “chỉ huy trên không”, điều khiển GJ-11 và những UCAV khác theo mô hình tác chiến hợp nhất. Việc GJ-11 xuất hiện bay cùng J-20 và J-16D là tín hiệu mạnh mẽ cho thấy mô hình này đang dần được hiện thực hóa.

Dù video kỷ niệm của PLAAF không thể khẳng định chắc chắn rằng, GJ-11 đã được biên chế chính thức, song nhiều chuyên gia nhận định thời điểm này có thể đã rất gần.
Trước đó, hình ảnh vệ tinh ghi lại ba chiếc GJ-11 tại căn cứ không quân Shigatse, thuộc Khu tự trị Tây Tạng, trong khoảng thời gian từ ngày 6/8 đến 5/9 vừa qua. Căn cứ này nằm gần biên giới Trung – Ấn, khu vực thường xuyên xảy ra căng thẳng và các vụ đụng độ nhỏ giữa hai nước. Việc bố trí GJ-11 ở đây được cho là mang tính thử nghiệm tác chiến thực địa, nếu không muốn nói là bước đầu triển khai hoạt động chiến đấu.

Sự hiện diện của mẫu UCAV tàng hình này tại một căn cứ chiến lược vùng cao nguyên Himalaya nhấn mạnh tầm quan trọng của nó trong chiến lược răn đe của Bắc Kinh. Với khả năng tấn công tầm xa, bay cao và tránh radar, GJ-11 có thể đóng vai trò chủ lực trong các nhiệm vụ tấn công chính xác hoặc do thám các vị trí trọng yếu dọc biên giới.
Nguyên mẫu đầu tiên của GJ-11 cất cánh vào năm 2013, nhưng khi đó thiết kế còn khá thô và chưa đạt chuẩn tàng hình. Sau nhiều năm thử nghiệm, phiên bản tinh chỉnh với thiết kế khí động học tối ưu và ống xả được làm lại hoàn toàn đã ra mắt công chúng lần đầu tiên trong cuộc duyệt binh tại Bắc Kinh năm 2019.
Từ đó đến nay, GJ-11 chủ yếu được nhìn thấy tại các cơ sở thử nghiệm quân sự bí mật như căn cứ Malan ở Tân Cương, nơi các hình ảnh vệ tinh cho thấy hoạt động bay thử diễn ra thường xuyên trong suốt hơn một năm qua.

Các mô hình của nó cũng xuất hiện trong nhiều cuộc duyệt binh và triển lãm hàng không quân sự của Trung Quốc, phản ánh vị thế ngày càng quan trọng trong chương trình UAV tàng hình quốc gia.
Không dừng lại ở phiên bản dành cho không quân, Trung Quốc đang tích cực phát triển biến thể hải quân của GJ-11 để có thể cất – hạ cánh trên tàu sân bay và tàu đổ bộ tấn công cỡ lớn.
Các hình ảnh gần đây cho thấy một phiên bản GJ-11 với móc hãm đà (arrester hook) được hạ xuống trong quá trình bay thử – minh chứng cho việc thử nghiệm khả năng hạ cánh trên boong tàu.
Những biến thể này được cho là mang các ký hiệu không chính thức như GJ-11H, GJ-11J hoặc GJ-21.
Nếu thành công, “Rồng bí ẩn” sẽ mở rộng năng lực tác chiến tầm xa của Hải quân Trung Quốc, giúp họ triển khai sức mạnh UAV tàng hình trên phạm vi đại dương – điều mà Mỹ hiện vẫn đang thận trọng thử nghiệm với các dự án như MQ-25 Stingray.
Trung Quốc bứt phá, Mỹ và phương Tây chậm bước
Việc GJ-11 bước ra khỏi bóng tối cho thấy Trung Quốc đang đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ máy bay không người lái cánh bay liền khối – một lĩnh vực mà Mỹ lại đang tỏ ra chậm chạp.
Trong khi Lầu Năm Góc gần như dừng hẳn các dự án UCAV tàng hình kể từ sau chương trình X-47B, Trung Quốc, Nga, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Pháp lại liên tục đổ vốn vào các dự án tương tự.
Giới quan sát nhận định, sự khác biệt này có thể tạo ra “khoảng trống năng lực” trong thập kỷ tới, khi UCAV tàng hình ngày càng chứng tỏ giá trị trong môi trường chiến tranh hiện đại – nơi các hệ thống phòng không dày đặc khiến máy bay có người lái trở nên dễ tổn thương hơn.
Song song với GJ-11, một mẫu UAV tàng hình khác của Trung Quốc – CH-7 – cũng đã được nhìn thấy bay thử trong những đoạn video không chính thức. CH-7 có kích thước lớn hơn đáng kể, mang thiết kế cánh bay tương tự, nhưng được trang bị thêm hai cánh đuôi dọc nghiêng ra ngoài – chi tiết được cho là để thử nghiệm mở rộng biên độ bay và kiểm soát ổn định.
CH-7 được đánh giá có thể đảm nhận vai trò trinh sát tầm xa, nhưng cũng có khả năng tấn công như một UCAV thực thụ. Cả hai loại máy bay – GJ-11 và CH-7 – đều thể hiện bước tiến rõ rệt trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm phát triển thế hệ UAV tàng hình có tầm bay xa, tải trọng lớn và khả năng tự động hóa cao.
Ngoài ra, hình ảnh vệ tinh còn cho thấy tại căn cứ Malan xuất hiện hai mẫu UCAV cỡ lớn khác, có cấu hình tương tự CH-7 nhưng kích thước lớn hơn nữa. Những phát hiện này củng cố nhận định rằng Trung Quốc đang tiến hành một chương trình UAV tàng hình quy mô toàn diện, phục vụ cả không quân lẫn hải quân.
“Rồng bí ẩn” – biểu tượng cho chiến lược tác chiến mới
Sự kết hợp giữa GJ-11, J-20 và J-16D trong cùng một đội hình không chỉ là màn trình diễn công nghệ, mà còn là tín hiệu chiến lược: Trung Quốc đang hướng đến mô hình “bầy đàn thông minh” – nơi UAV và máy bay có người lái phối hợp nhịp nhàng, chia sẻ dữ liệu và nhiệm vụ trong thời gian thực.
Trong bối cảnh chiến tranh hiện đại đòi hỏi tốc độ, khả năng tàng hình và phản ứng tự động cao, “Rồng bí ẩn” được kỳ vọng sẽ trở thành lực lượng mũi nhọn của PLAAF trong các chiến dịch tấn công tầm xa và trinh sát chiến lược.
Với sự xuất hiện công khai của GJ-11 và các dự án UAV tàng hình khác, Trung Quốc đang chứng minh, họ không chỉ đuổi kịp mà còn có thể vượt lên trong cuộc đua công nghệ máy bay không người lái thế hệ mới – nơi ranh giới giữa con người và máy móc ngày càng trở nên mờ nhạt.
Từ danh xưng “Thanh kiếm sắc” đến “Rồng bí ẩn”, hành trình của GJ-11 phản ánh bước tiến vượt bậc của Trung Quốc trong lĩnh vực hàng không quân sự. Mỗi hình ảnh mới, mỗi đoạn video được công bố đều là một thông điệp ngầm về tham vọng và năng lực công nghệ ngày càng lớn của Bắc Kinh.
“Rồng bí ẩn” không chỉ là một chiếc máy bay tàng hình – nó là biểu tượng cho thế hệ chiến tranh mới mà Trung Quốc đang kiến tạo: Nơi những cỗ máy tự động, bay lặng lẽ và vô hình trên radar, sẽ đóng vai trò quyết định trong những cuộc đối đầu của tương lai.