Hanna Reitsch là một trong những phi công thử nghiệm nổi tiếng nhất của Đức Quốc xã, từng lái trực thăng ngay trong nhà thi đấu và lập hơn 40 kỷ lục hàng không trong đời.
Là một trong những phi công thử nghiệm nổi tiếng nhất của Đức Quốc xã, Hanna Reitsch là một phụ nữ phi thường từng lái trực thăng ngay trong nhà thi đấu và lập hơn 40 kỷ lục hàng không trong đời. Nhưng bà cũng là người chậm nhận ra thảm họa của chủ nghĩa Quốc xã này.
Nữ phi công thử nghiệm của Hitler
Hanna Reitsch sinh ngày 29/3/1912 trong một gia đình trung lưu ở Hirschberg, vùng Silesia, trung Âu. Từ nhỏ, bà đã bộc lộ tính cách mạnh mẽ, thông minh và quyết đoán. Đam mê bầu trời, Reitsch từng cố nhảy từ ban công xuống đất khi mới bốn tuổi để “được bay”. Sau này trong hồi ký Bầu trời – Vương quốc của tôi (1955), bà kể: “Mỗi lần nhìn thấy chim bay qua bầu trời xanh, lòng tôi lại trỗi dậy một nỗi khao khát cháy bỏng được bay theo chúng”.

Năm 14 tuổi, Reitsch đặt mục tiêu trở thành một bác sĩ truyền giáo, di chuyển bằng máy bay đến những vùng hẻo lánh ở châu Phi chữa bệnh và giúp đỡ người dân. Đây là một ước mơ làm hài lòng cả cha bà, một bác sĩ nhãn khoa nghiêm khắc theo đạo Tin Lành, và mẹ bà, một người Công giáo sùng đạo.
Tuổi thiếu niên, bà tự rèn luyện tinh thần qua các bài viết của thánh Ignatius Loyola. Reitsch hứa với cha sẽ không nhắc đến chuyện học bay cho đến khi hoàn tất trung học, và nhờ giữ đúng lời, bà được cho phép học bay tàu lượn tại trường Grunau, với điều kiện phải học thêm khóa “nữ công gia chánh”.
Thực tế, khóa học này lại giúp ích cho bà trong những điều kiện thiếu thốn sau này. Nhưng mục tiêu thật sự của Reitsch vẫn là bầu trời. Dù bị các học viên nam chế giễu, bà là người đầu tiên trong lớp vượt qua kỳ thi bay cấp A, sau đó còn được yêu cầu thi lại vì quá xuất sắc - và lại đỗ. Bà nhanh chóng hoàn thành các cấp B và C trước khi theo học y tại Đại học Berlin.
Bước vào hàng ngũ Không quân Đức
Trong thời gian học y, Reitsch xin phép cha mẹ học lái máy bay có động cơ, với lý do “một bác sĩ bay ở châu Phi cần biết điều khiển máy bay”. Bà nhận ra hầu hết phi công đều chẳng hiểu rõ động cơ máy bay của mình, nên đã học hỏi các thợ máy, tự tay tháo lắp động cơ cũ để hiểu cấu tạo. Dù tay chảy máu, người đầy dầu mỡ, bà vẫn hoàn thành nhiệm vụ và dần được tôn trọng.
Năm 1934, Reitsch tham gia đoàn nghiên cứu Đức bay đến Brazil và Argentina để thử nghiệm tàu lượn trong điều kiện nhiệt đới. Thành công này khiến bà bỏ học y, nhận lời làm phi công thử nghiệm cho Viện Nghiên cứu Tàu lượn Đức (DFS).
Bà tham gia nhiều thử nghiệm liên quan đến ổn định, rung động và điều khiển bay, đồng thời thử nghiệm tàu lượn thủy phi cơ đầu tiên.
Năm 1936, Reitsch gặp Ernst Udet - chỉ huy kỹ thuật của Bộ Hàng không và là phi công xuất sắc trong Thế chiến I. Khi bà trình diễn phanh lặn cho máy bay lượn trước Udet và các tướng không quân, họ bị ấn tượng mạnh và trao cho bà danh hiệu danh dự “Flugkapitän” – Nữ phi công trưởng đầu tiên trong lịch sử Đức. Một năm sau, bà trở thành phi công thử nghiệm dân sự của Không quân Đức (Luftwaffe).

Tháng 2/1938, theo đề nghị của Udet, Reitsch trở thành người đầu tiên trong lịch sử bay trực thăng trong nhà - chiếc Focke-Achgelis Fa-61 tại nhà thi đấu Deutschlandhalle ở Berlin. Màn trình diễn giúp bà nổi tiếng toàn thế giới. Cùng năm đó, bà nhận Huy chương bay quân sự, trở thành người phụ nữ đầu tiên được trao danh hiệu này.
Trước Thế chiến II, Reitsch nổi danh trong giới hàng không quốc tế: bà là người Đức đầu tiên bay tàu lượn vượt dãy Alps, giành kỷ lục bay đường dài thế giới và chiến thắng Giải bay quốc gia dù là thí sinh nữ duy nhất. Năm 1938, bà biểu diễn tại Mỹ, gây thiện cảm với khán giả và ngạc nhiên khi thấy “nhiều điều đáng học hỏi ở người Mỹ”.
Giữa chiến tranh và bóng tối
Năm 1939, sau khi mắc sốt ban đỏ liên cầu khuẩn và thấp khớp, bà trở lại làm việc với các dự án tàu lượn vận tải quân sự, dù nhiều thử nghiệm gặp thảm họa. Đến năm 1942, Reitsch trở thành một trong những người đầu tiên thử nghiệm máy bay phản lực tên lửa Me-163 “Komet”.
Trong lần thử cuối, hệ thống càng đáp gặp trục trặc khiến máy bay rơi, bà bị thương nặng - gãy hộp sọ, dập mặt và gần như mất mũi. Dù vậy, chỉ sau 5 tháng điều trị, bà quay lại bầu trời và tiếp tục bay.
Tại trung tâm nghiên cứu Peenemünde, Reitsch chứng kiến các dự án tên lửa V-1 và V-2 của von Braun và Dornberger. Bà sống sót sau trận oanh tạc đầu tiên của phe Đồng minh tại đây.
Thời gian này, bà và một số sĩ quan bàn bạc kế hoạch “tự hy sinh” – dùng phi công cảm tử tấn công các mục tiêu chiến lược của đối phương.

Khi gặp Hitler vào năm 1943 để nhận Huân chương Thập tự Sắt Hạng Nhất, Reitsch trình bày kế hoạch này. Hitler miễn cưỡng cho phép thử nghiệm giới hạn, dẫn đến dự án máy bay cảm tử Fi-103 Reichenberg, một phiên bản có người lái của tên lửa V-1. Reitsch tham gia thử nghiệm và là người duy nhất trong nhóm sống sót.
Năm 1945, khi Berlin sụp đổ, Reitsch cùng tướng Robert Ritter von Greim liều mạng bay xuyên lưới đạn pháo của Hồng quân để đến hầm ngầm của Hitler. Sau hai ngày trong boongke, họ trốn thoát bằng máy bay nhỏ và bị Mỹ bắt giữ sau đó.
Sau chiến tranh và di sản còn lại
Sau chiến tranh, Reitsch bị giam 15 tháng rồi được thả vì không dính tội ác chiến tranh. Bà phát hiện cha mẹ mình đã tự sát để không bị Liên Xô bắt, còn Greim cũng uống thuốc độc chết khi sắp bị giao cho người Nga.
Dù mang tai tiếng “phi công của Hitler”, Reitsch vẫn tiếp tục sống với niềm đam mê bay lượn. Bà mở trường dạy bay tàu lượn ở Ghana, gặp gỡ nhiều nhân vật nổi tiếng như Indira Gandhi, Igor Sikorsky và Neil Armstrong.
Trước khi qua đời vì đau tim năm 1979, bà vẫn khẳng định: “Bay có động cơ là chiến thắng thiên nhiên, nhưng bay tàu lượn là chiến thắng của tâm hồn – nơi con người hòa làm một với bầu trời".