Không quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) vừa xác nhận sẽ tổ chức Triển lãm hàng không Trường Xuân tại tỉnh Cát Lâm từ 19–23/9 năm nay.
Sự kiện được giới phân tích đánh giá là một trong những màn trình diễn hàng không, quân sự quy mô nhất của Trung Quốc trong năm 2025, không chỉ nhằm giới thiệu các mẫu chiến đấu cơ hiện đại, mà còn thể hiện thông điệp chiến lược về sức mạnh quân sự và vị thế quốc phòng của Bắc Kinh.
J-10C và tâm điểm của triển lãm
Trong số các máy bay chiến đấu dự kiến góp mặt tại Triển lãm hàng không Trường Xuân, Chengdu J-10C gần như chắc chắn sẽ trở thành tâm điểm chú ý của công chúng và giới quan sát quân sự quốc tế.
Được phát triển bởi Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Thành Đô (CAC), J-10C là phiên bản nâng cấp toàn diện từ dòng J-10, thuộc thế hệ 4.5, hội tụ những cải tiến đáng kể về khí động học, hệ thống điện tử hàng không và năng lực tác chiến tổng thể.
Nếu như các phiên bản J-10A và J-10B trước đây từng được coi là “bước đệm” giúp Trung Quốc làm chủ công nghệ tiêm kích đa năng, thì J-10C là sản phẩm hoàn thiện hơn nhiều, thể hiện sự trưởng thành rõ rệt của ngành công nghiệp hàng không quân sự nội địa.
Khung thân được thiết kế tối ưu cho khả năng cơ động cao, kết hợp với động cơ phản lực mạnh mẽ cho phép máy bay đạt tốc độ tối đa Mach 2.2 (khoảng 2.300 km/h).
Các thông số kỹ thuật ấn tượng bao gồm chiều dài 16,9 m, sải cánh 9,75 m, chiều cao 4,78 m. Tầm bay tiêu chuẩn hơn 1.800 km, có thể mở rộng trên 3.000 km khi tiếp nhiên liệu trên không. Trần bay đạt khoảng 18.000 m, con số cho thấy khả năng tác chiến ở độ cao lớn, tạo lợi thế chiến lược trong nhiều tình huống không chiến.
Về hệ thống điện tử, J-10C được trang bị radar mảng pha quét điện tử chủ động (AESA), công nghệ tiên tiến vốn chỉ xuất hiện trên các tiêm kích thế hệ mới cho phép phát hiện, theo dõi và dẫn bắn đồng thời nhiều mục tiêu ở khoảng cách xa.
Hệ thống tác chiến điện tử tích hợp giúp đối phó hiệu quả với radar và tên lửa đối phương, trong khi buồng lái số hóa với màn hình đa chức năng mang đến khả năng hiển thị thông tin trực quan, hỗ trợ phi công ra quyết định nhanh chóng trong chiến đấu.
J-10C sở hữu 11 điểm treo vũ khí, có thể mang pháo 23 mm, tên lửa không đối không tầm ngắn PL-10 và tầm xa PL-15, cùng nhiều loại vũ khí khác như tên lửa chống radar, bom dẫn đường chính xác, tên lửa không đối đất.
Khả năng mang vũ khí đa dạng biến J-10C thành nền tảng tấn công đa nhiệm, phù hợp cho cả tác chiến phòng không lẫn tấn công mặt đất.
Chuyên gia quân sự Li Jie đánh giá: “J-10C không chỉ là xương sống của lực lượng tiêm kích PLA, mà còn là ‘lá bài chủ lực’ trong chiến lược xuất khẩu vũ khí của Trung Quốc. Việc đưa mẫu này ra trình diễn công khai vừa là lời khẳng định năng lực thiết kế – chế tạo của ngành công nghiệp quốc phòng, vừa là thông điệp thị trường gửi tới các quốc gia đang tìm kiếm máy bay chiến đấu hiện đại với chi phí hợp lý hơn so với các đối thủ phương Tây.”
Sự hiện diện của J-10C tại Triển lãm hàng không Trường Xuân vì thế không chỉ đơn thuần là màn trình diễn công nghệ.
Mỗi lần cất cánh và nhào lộn trên bầu trời, J-10C vừa đóng vai trò như một “bài test” về năng lực chiến đấu của PLA, vừa là công cụ quảng bá chiến lược cho ngành công nghiệp hàng không quân sự Trung Quốc nơi Bắc Kinh đang đặt nhiều kỳ vọng trong cuộc cạnh tranh vị thế toàn cầu.
So sánh J-10C với F-16V, Rafale, Gripen E
So với các đối thủ quốc tế, J-10C thường được đặt cạnh F-16V (Mỹ), Rafale (Pháp) và Gripen E (Thụy Điển), những mẫu tiêm kích thế hệ 4.5 nổi bật và được nhiều quốc gia cân nhắc trong các chương trình hiện đại hóa không quân.
Mỗi mẫu máy bay đều mang những ưu điểm và hạn chế riêng, phản ánh triết lý thiết kế cũng như chiến lược quốc phòng của quốc gia sản xuất.
F-16V là biến thể nâng cấp mới nhất của dòng F-16 lừng danh, vốn đã phục vụ trong hơn 25 không quân trên thế giới.
Điểm mạnh của F-16V nằm ở hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, bao gồm radar AESA AN/APG-83, khả năng tích hợp đa dạng vũ khí NATO như AIM-120 AMRAAM, JDAM hay AGM-88 HARM, cùng kho dữ liệu kinh nghiệm chiến đấu thực tế khổng lồ tích lũy qua hàng chục năm.
F-16V có chi phí mua sắm và vận hành cao hơn đáng kể so với J-10C, chưa kể một số quốc gia có thể gặp rào cản chính trị hoặc hạn chế xuất khẩu từ Washington.
Rafale của Pháp được xem là một trong những tiêm kích đa năng hàng đầu hiện nay, với ưu thế ở tầm hoạt động xa (trên 3.700 km), khả năng mang tải trọng vũ khí lớn và hỗ trợ cùng lúc nhiều loại nhiệm vụ từ chiếm ưu thế trên không, tấn công mặt đất, trinh sát đến tác chiến hải quân.
Hệ thống radar AESA RBE2-AA, cùng khả năng mang tên lửa Meteor, giúp Rafale trở thành đối thủ đáng gờm trong không chiến tầm xa.
Tuy nhiên, mức giá cao (có thể vượt 100 triệu USD/chiếc) và chi phí bảo dưỡng lớn khiến Rafale khó tiếp cận với các quốc gia có ngân sách quốc phòng hạn chế, dù vẫn hấp dẫn với các khách hàng ưu tiên công nghệ hàng đầu.
Gripen E của Thụy Điển lại theo đuổi triết lý khác như chi phí vận hành thấp, độ tin cậy cao và khả năng triển khai linh hoạt ngay cả ở đường băng ngắn hoặc điều kiện cơ sở hạ tầng hạn chế.
Radar AESA Raven ES-05 và khả năng tích hợp vũ khí đa nguồn giúp Gripen E duy trì sức mạnh đáng kể so với đối thủ cùng phân khúc. Tuy vậy, so với J-10C, Gripen E có tầm hoạt động và tải trọng vũ khí khiêm tốn hơn, đặc biệt trong các nhiệm vụ tầm xa hoặc yêu cầu hỏa lực lớn.
Ở góc độ cạnh tranh thị trường, J-10C nổi lên như một lựa chọn có chi phí mua sắm thấp hơn đáng kể so với F-16V hay Rafale, nhưng vẫn đảm bảo nhiều công nghệ hiện đại ngang tầm, đặc biệt khi Trung Quốc đã làm chủ công nghệ radar AESA, tên lửa không đối không tầm xa PL-15 và hệ thống tác chiến điện tử tích hợp.
Khả năng tích hợp vũ khí nội địa mà không phụ thuộc vào các chuỗi cung ứng phương Tây cũng là lợi thế lớn cho những quốc gia muốn tránh rủi ro bị cấm vận hoặc hạn chế xuất khẩu.
Chính sự kết hợp giữa giá thành cạnh tranh, công nghệ tiên tiến và chính sách bán hàng linh hoạt đã giúp J-10C trở thành ứng viên hấp dẫn đối với các nước đang tìm kiếm giải pháp nâng cấp năng lực không quân, đặc biệt ở châu Á, châu Phi và một phần Trung Đông, nơi yếu tố chi phí và khả năng duy trì hoạt động lâu dài đóng vai trò quyết định.
Quy mô sự kiện và những “gương mặt” được kỳ vọng
Theo thông cáo báo chí phát đi ngày 10/8, triển lãm sẽ được tổ chức với hai phần chính là biểu diễn bay và trưng bày tĩnh theo từng chủ đề. Điều này cho phép khách tham quan, giới truyền thông và cả các đoàn quân sự nước ngoài tiếp cận gần các khí tài vốn hiếm khi xuất hiện công khai.
Danh sách máy bay dự kiến góp mặt bao gồm J-10C, J-10S, hai biến thể của dòng tiêm kích nội địa chủ lực, cùng JL-8, loại máy bay huấn luyện, tấn công hạng nhẹ đã được xuất khẩu tới nhiều quốc gia.
Chuyên gia quân sự Trung Quốc Fu Qian Shao nhận định: “Triển lãm hàng không Trường Xuân thường quy tụ nhiều loại máy bay từ huấn luyện, vận tải cho đến tiêm kích thế hệ mới. Đây là dịp PLA phô diễn thành tựu công nghệ hàng không, đồng thời thể hiện mức độ sẵn sàng chiến đấu trước công chúng và giới quan sát quốc tế”.
Fu Qian Shao cho rằng bên cạnh các mẫu đã công bố, khả năng cao PLA sẽ tung ra “quân bài tẩy” như J-20, tiêm kích tàng hình thế hệ 5, J-16, tiêm kích đa năng hạng nặng, và đặc biệt là J-35A, mẫu chiến đấu cơ tàng hình thế hệ mới đang được thử nghiệm.
Nếu điều này thành hiện thực, triển lãm sẽ lập tức trở thành tâm điểm của giới quân sự toàn cầu.
Triển lãm không chỉ là "show diễn"
Theo giới quan sát, Triển lãm hàng không Trường Xuân không đơn thuần là một sự kiện mang tính trình diễn kỹ thuật hay hoạt động quảng bá công nghiệp quốc phòng.
Đây là dịp để Bắc Kinh phát đi thông điệp rõ ràng về vị thế quân sự của mình, vừa hướng tới công chúng trong nước để củng cố niềm tin và tinh thần tự hào dân tộc, vừa gửi tín hiệu ra bên ngoài nhằm khẳng định sự trưởng thành vượt bậc của ngành hàng không quân sự Trung Quốc.
TS. Song Zhongping, chuyên gia quân sự độc lập, phân tích rằng việc PLA công khai đưa những dòng tiêm kích tiên tiến ra trình diễn không chỉ là phô trương công nghệ mà còn là minh chứng cho mức độ sẵn sàng chiến đấu, từ khả năng sản xuất, trang bị cho đến trình độ huấn luyện phi công.
Ông nhấn mạnh: “Đây là cách để PLA chứng minh rằng họ đã đạt tới trình độ ngang tầm các cường quốc không quân hàng đầu, sẵn sàng ứng phó với mọi kịch bản trên không phận và vùng biển xung quanh.”
Sự kiện này càng có ý nghĩa khi diễn ra trong bối cảnh tình hình an ninh Đông Á tiếp tục căng thẳng, từ eo biển Đài Loan đến Biển Đông.
Nhiều chuyên gia nhận định, việc lựa chọn tổ chức triển lãm tại vùng Đông Bắc, khu vực chiến lược nằm gần biên giới Nga và Triều Tiên cũng là một thông điệp tinh tế, thể hiện khả năng triển khai lực lượng nhanh chóng và linh hoạt trên nhiều hướng chiến lược của PLA.
Nếu các mẫu tiêm kích thế hệ mới như J-20 “át chủ bài” tàng hình của PLA và J-35A thực sự góp mặt, Triển lãm hàng không Trường Xuân 2025 sẽ trở thành một trong số ít những dịp hiếm hoi công chúng được tận mắt chứng kiến nhiều máy bay chiến đấu chiến lược cùng thế hệ xuất hiện trong cùng một sự kiện.
Điều này không chỉ khiến giới yêu hàng không phấn khích, mà còn lập tức lọt vào “tầm ngắm” của các cơ quan tình báo, giới phân tích quốc phòng và truyền thông quốc tế, những bên luôn tìm kiếm manh mối về sự tiến bộ của ngành công nghiệp quốc phòng Trung Quốc.
Với quy mô và tính chất đặc biệt, triển lãm này vượt xa phạm vi của một “bữa tiệc thị giác” đơn thuần. Nó đóng vai trò như một sân khấu chiến lược, nơi Bắc Kinh có thể trình diễn năng lực thiết kế, sản xuất và vận hành các loại chiến đấu cơ tiên tiến, qua đó gửi đi thông điệp về tham vọng cạnh tranh ngang hàng với những cường quốc không quân hàng đầu thế giới.
Trong bối cảnh châu Á – Thái Bình Dương bước vào giai đoạn cạnh tranh chiến lược gay gắt, sự kiện này được dự đoán sẽ góp phần định hình nhận thức về cán cân sức mạnh trên không trong khu vực trong nhiều năm tới.
