Gửi bình luận
Trung Quốc đồng loạt triển khai J-35, J-15T, KJ-600 trên tàu Phúc Kiến, đánh dấu bước chuyển sang hàng không hạm đội thế hệ mới với hệ thống phóng điện từ.
Lực lượng không quân hải quân Trung Quốc đang chứng kiến những thay đổi mang tính bước ngoặt. Chương trình phát triển tàu sân bay của nước này đã bước sang thập kỷ thứ ba, kể từ khi Trung Quốc tiếp nhận và cải hoán tàu sân bay cũ của Liên Xô Varyag, sau đó đưa vào biên chế năm 2012 dưới tên Liêu Ninh.
Kể từ đó, Trung Quốc không chỉ mở rộng quy mô hạm đội tàu sân bay mà còn chú trọng hiện đại hóa toàn diện lực lượng máy bay hạm tàu.
Tại Thượng Hải, nhà máy đóng tàu Giang Nam hiện đang hoàn thiện tàu sân bay thứ ba của Trung Quốc – Phúc Kiến – đồng thời cũng là siêu tàu sân bay đầu tiên sử dụng máy phóng điện từ (EMALS).
Song song, một loạt nền tảng hàng không chủ lực đang được phát triển để trang bị cho tàu này: gồm hai loại tiêm kích hạm J-15T và J-35, máy bay cảnh báo sớm trên không KJ-600, cùng với phiên bản huấn luyện hạm tàu của JL-10.
J-15 là tiêm kích hạm đầu tiên Trung Quốc phát triển dựa trên Su-33, đóng vai trò chủ lực cho hai tàu sân bay Liêu Ninh và Sơn Đông. Tuy nhiên, do hạn chế từ ụ trượt, J-15 không thể cất cánh với tải trọng tối ưu.
Để tận dụng khả năng phóng điện từ trên tàu sân bay điện từ mới, Trung Quốc đã phát triển biến thể J-15T, bắt đầu sản xuất hàng loạt từ 2021. J-15T có kết cấu gia cố, mang được nhiều vũ khí hơn và tầm bay xa hơn. Đến tháng 7/2025, đã có hơn 50 chiếc xuất xưởng.
Ngày 1/8, CCTV công bố cảnh J-15T phóng thành công từ tàu sân bay điện từ mới, xác nhận thử nghiệm hệ thống EMALS đã hoàn tất. Trước đó, trong đợt diễn tập tháng 6/2025, cả hai tàu Liêu Ninh và Sơn Đông đều triển khai J-15T, cho thấy mẫu này sẽ dần thay thế toàn bộ J-15 cũ.
Song song, Trung Quốc phát triển biến thể tác chiến điện tử J-15DT, với hai chỗ ngồi và hệ thống gây nhiễu tương đương EA-18G Growler của Mỹ.
Mẫu này đã được thử nghiệm trên tàu sân bay mới, dự kiến mỗi cụm tác chiến sẽ có khoảng 4 chiếc. Việc kết hợp J-15T (tấn công) và J-15DT (gây nhiễu) giúp tăng đáng kể năng lực không quân hạm đội.
J-35 là tiêm kích hạm tàng hình thế hệ mới đang được Trung Quốc đẩy mạnh phát triển để thay thế và bổ sung cho J-15. Dựa trên nguyên mẫu FC-31 từng ra mắt từ 2011, J-35 được thiết kế riêng cho hoạt động tàu sân bay với nhiều thay đổi: cánh gập để tiết kiệm không gian, buồng lái nâng cao, khung thân và càng đáp phù hợp điều kiện hạm tàu.
Từ năm 2021, các nguyên mẫu J-35 đã bay thử liên tục. Giới quan sát nhận định mẫu máy bay này sẽ đóng vai trò chủ lực trên tàu Phúc Kiến.
Trung tướng về hưu Cao Vệ Đông cho rằng J-35 sẽ mang lại ưu thế tàng hình và khả năng tấn công không đối hạm mạnh hơn, nâng cao đáng kể sức mạnh tác chiến tầm xa.
Theo một số phân tích quân sự đăng tải trên Sohu và Sina, phi đội tương lai của tàu Phúc Kiến có thể bao gồm khoảng 24 chiếc J-35, 12 J-15T, 4 KJ-600 và 4 J-15DT – tương ứng với mô hình kết hợp chiến đấu – cảnh báo – tác chiến điện tử phổ biến trên tàu sân bay hiện đại.
Trong đội hình này, J-35 đảm nhận nhiệm vụ chiếm ưu thế trên không, kết hợp cùng J-15T mang tải nặng để tạo ưu thế tổng hợp.Với khả năng tàng hình, J-35 được kỳ vọng trở thành xương sống không quân hạm đội Trung Quốc trong tương lai.
KJ-600 là máy bay cảnh báo sớm (AWACS) cánh cố định đầu tiên Trung Quốc phát triển dành riêng cho tàu sân bay, tương tự vai trò của E-2 Hawkeye trong Hải quân Mỹ.
Máy bay được Xi’an Aircraft bắt đầu nghiên cứu từ năm 2016, bay thử lần đầu vào 2021, và đến nay đã có ít nhất 6 nguyên mẫu hoạt động.
Theo một chuyên gia quốc phòng Trung Quốc, KJ-600 “đã bước vào giai đoạn phát triển cuối cùng, gần đây có các chuyến bay huấn luyện bay đội hình với tiêm kích J-15, đánh dấu nó sắp sẵn sàng tham gia lực lượng tác chiến toàn diện của hải quân”.
Thiết kế của KJ-600 mang nhiều đặc điểm giống E-2 Mỹ: động cơ tuốc bin cánh quạt đôi, radar xoay gắn trên thân, cánh đặt cao để tăng khả năng quan sát.
Hệ thống radar mảng pha chủ động (AESA) cho phép giám sát toàn hướng 360°, phát hiện và chỉ huy lực lượng không quân-hạm đội hiệu quả. Trọng lượng cất cánh khoảng 25 tấn.
Điểm đột phá là KJ-600 có thể sử dụng hệ thống phóng điện từ EMALS trên tàu Phúc Kiến, khắc phục hạn chế trước đây khi Trung Quốc chỉ dùng trực thăng cảnh giới.
Ngày 3/9/2024, Trung Quốc trưng bày KJ-600 trong lễ diễu binh mừng chiến thắng Thế chiến II, ngầm khẳng định nó sẽ sớm được công khai và đưa vào biên chế chính thức từ 2024–2025.
Bên cạnh các tiêm kích hạng nặng, Trung Quốc đang phát triển máy bay huấn luyện phản lực JL-10J chuyên dụng cho tàu sân bay. JL-10 (hay L-15 Falcon) vốn là dòng huấn luyện – tiêm kích hạng nhẹ do hãng Hongdu chế tạo, đã được biên chế trong Không quân và Hải quân Trung Quốc dưới vai trò huấn luyện trên đất liền.
Từ năm 2024, hình ảnh mô hình JL-10 xuất hiện trên boong tàu Phúc Kiến cho thấy một phiên bản dành riêng cho tàu sân bay đang được nghiên cứu.
Biến thể này, tạm gọi JL-10J (hoặc JL-15), có thể mang thiết kế mới như đuôi đứng kép và càng đáp trước đôi nghiêng – phù hợp với yêu cầu hoạt động trên boong tàu.
Dù chưa rõ vai trò chính thức, JL-10J nhiều khả năng sẽ được dùng để chuyển tiếp phi công từ huấn luyện cơ bản lên môi trường tàu sân bay.
Một số chuyên gia cũng đặt giả thuyết rằng, với cấu hình phù hợp và tính linh hoạt cao, JL-10J có thể đảm nhận vai trò tiêm kích hạng nhẹ trong điều kiện cần thiết – tương tự cách các máy bay huấn luyện – chiến đấu từng được sử dụng trước đây.
Nếu được triển khai, JL-10J sẽ hoàn thiện chuỗi huấn luyện "từ đất liền đến tàu sân bay", góp phần duy trì đội ngũ phi công chuyên trách cho hạm đội hàng không mẫu hạm thế hệ mới của Trung Quốc.
Bên cạnh các máy bay hiện có, Hải quân Trung Quốc đang để ngỏ nhiều hướng phát triển tương lai, nổi bật là máy bay không người lái (UAV) và tiêm kích thế hệ tiếp theo.
Một số hình ảnh rò rỉ từ mạng xã hội quân sự Trung Quốc và ảnh vệ tinh được phân tích cho thấy Trung Quốc đang thử nghiệm các UAV tấn công kiểu "Loyal Wingman" cũng như UAV tiếp dầu – có thiết kế tương đồng với mẫu MQ-25 của Mỹ. Tuy nhiên, các chương trình này chưa được công bố chính thức
Một số UAV như trực thăng không người lái Ziyan-7 đã được thử nghiệm nhiều lần, cho thấy sự quan tâm đến các nền tảng hỗ trợ trinh sát, tiếp tế, tấn công và tiếp nhiên liệu không người lái.
Thiết kế mới của Type-076 – được trang bị hệ thống EMALS – được cho là đủ khả năng tiếp nhận UAV cỡ lớn và thậm chí cả tiêm kích như J-35, tuy chưa có hình ảnh xác nhận.Theo Khoa học Công nghệ Nhật báo, Type-076 có khả năng “mang theo UAV và thực hiện nhiều nhiệm vụ hỗ trợ tác chiến”.
Trong dài hạn, Trung Quốc đã hé lộ hai mẫu tiêm kích thế hệ mới cho Không quân lục địa – một do SAC thiết kế (tạm gọi J-XDS) và một từ Chengdu. Giới quan sát quốc tế dự đoán rằng Hải quân Trung Quốc có thể nghiên cứu một phiên bản hải quân hóa nhằm thay thế hoàn toàn dòng tiêm kích Su-27/33 trong tương lai, nhưng hiện vẫn chưa có xác nhận chính thức.
Với việc tàu Phúc Kiến và các siêu tàu sân bay tương lai (Type-004) sở hữu hệ thống EMALS, khả năng tiếp nhận UAV cỡ lớn và tiêm kích thế hệ 5–6 là hoàn toàn khả thi.
Việc Trung Quốc đồng bộ hóa phi đội tiêm kích J-35, J-15T, J-15DT, máy bay cảnh báo KJ-600 và huấn luyện JL-10J cho tàu sân bay Phúc Kiến đánh dấu bước tiến lớn trong chuyển giao sang kỷ nguyên hàng không hạm đội điện từ.
Phúc Kiến đang trong giai đoạn thử nghiệm kỹ lưỡng, đặc biệt với hệ thống phóng điện từ EMALS. Theo Global Times, tàu sẽ chỉ được biên chế khi đảm bảo chất lượng vận hành tối đa. Trong khi đó, Hải quân Trung Quốc từng bước mở rộng tầm hoạt động và hoàn thiện năng lực tấn công tầm xa.
Với sự tích hợp công nghệ mới và lực lượng máy bay hiện đại, PLA Navy đang tiến gần đến năng lực hải quân viễn dương, tạo áp lực cạnh tranh đáng kể lên các cường quốc biển khác ở Đông Á và xa hơn nữa.
