Khi hãng bay ‘bắt tay’ trường đại học, đào tạo nhân lực cho ngành hàng không

Những năm gần đây, mô hình hợp tác giữa hãng bay và trường đại học được xem như một xu hướng tất yếu, giúp rút ngắn khoảng cách giữa đào tạo và nhu cầu thực tế, đồng thời hình thành thế hệ lao động mới có khả năng hội nhập ngay vào môi trường khai thác hiện đại.

Liên kết rút ngắn lộ trình và nâng chuẩn kỹ sư hàng không

Tại Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH), hợp tác đào tạo hàng không đã phát triển thành mô hình ba bên gồm: Nhà trường, doanh nghiệp và đối tác quốc tế.

Các chương trình kỹ thuật được xây dựng theo ba nền tảng: Chuẩn quốc tế, ứng dụng thực tiễn và năng lực hội nhập toàn cầu. Đây cũng là trường đại học tiên phong trong việc chuẩn hóa đào tạo kỹ sư hàng không theo hệ thống chứng chỉ nghề nghiệp của Cơ quan An toàn Hàng không châu Âu (EASA).

Theo PGS.TS Nguyễn Hải Đăng, Phó Hiệu trưởng USTH, sự ra đời của chương trình kỹ thuật hàng không tại trường gắn liền nhu cầu nhân lực tăng nhanh trong bối cảnh hàng loạt dự án lớn như sân bay Long Thành bước vào giai đoạn thi công.

Trường tận dụng thế mạnh đào tạo từ các đối tác Pháp và phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp kỹ thuật hàng không trong nước để thiết kế chương trình thực hành, thực tập và đánh giá năng lực theo đúng quy trình bảo dưỡng, kiểm định tàu bay đang được áp dụng tại các hãng bay.

Một dấu mốc quan trọng trong mô hình này là thỏa thuận hợp tác giữa USTH và các đơn vị kỹ thuật hàng không từ năm 2017, khi USTH, Vietnam Airlines và Công ty TNHH MTV Kỹ thuật máy bay (VAECO) ký thỏa thuận hợp tác xây dựng chương trình đào tạo Kỹ thuật Hàng không. Theo đó, chương trình đào tạo kỹ sư được tích hợp với các mô-đun nghề nghiệp B1+B2 của EASA.

Sinh viên sau khi hoàn thành 180 tín chỉ tại trường sẽ tiếp tục học thêm các học phần chuyên ngành tại cơ sở của doanh nghiệp trong khoảng 10 tháng.

Kết thúc quá trình này, sinh viên nhận bằng cử nhân cùng chứng chỉ đào tạo cơ bản, là điều kiện quan trọng để dự thi lấy chứng chỉ nghề nghiệp B1+B2 do Cục Hàng không Việt Nam tổ chức theo chuẩn của Cơ quan An toàn Hàng không châu Âu.

Điểm đáng chú ý là lộ trình này giúp sinh viên rút ngắn tối thiểu ba năm so với mô hình đào tạo truyền thống. Việc doanh nghiệp tham gia trực tiếp vào thiết kế chuẩn đầu ra, hướng dẫn thực hành và đánh giá kết quả học tập giúp sinh viên tốt nghiệp có khả năng làm việc ngay.

Kết quả khảo sát của USTH cho thấy, 100% sinh viên ngành Kỹ thuật Hàng không có việc làm hoặc tiếp tục học sau đại học, nhiều em gia nhập các hãng bay trong và ngoài nước ngay sau khi tốt nghiệp.

Mô hình hợp tác này đồng thời giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong việc bổ sung lực lượng kỹ sư bảo dưỡng, vốn là nhóm nhân lực đang thiếu hụt trên toàn thị trường khi các hãng bay đẩy mạnh phát triển đội tàu bay thế hệ mới.

Doanh nghiệp tham gia đào tạo, sinh viên đổi mới tư duy nghề nghiệp

Bên cạnh lĩnh vực kỹ thuật, đào tạo nguồn nhân lực kinh tế – quản trị – logistics cho ngành hàng không cũng trở thành trọng tâm tại nhiều trường đại học, như tại Trường Đại học Kinh tế – Đại học Quốc gia Hà Nội (UEB), nơi triển khai các chương trình quản trị doanh nghiệp, vận tải và logistics gắn với mô hình vận hành thực tế của ngành hàng không Việt Nam.

Theo PGS.TS Hoàng Khắc Lịch, Phó Hiệu trưởng UEB thì, trường phát triển đào tạo theo triết lý tinh hoa, sáng tạo và phụng sự. Việc hợp tác với doanh nghiệp hàng không, cụ thể là Hãng hàng không quốc gia Vietnam Airlines, cho phép nhà trường đưa các chuẩn mực vận hành, an toàn, dịch vụ và quản trị rủi ro vào chương trình học.

Đây cũng là tiền đề để trường tích hợp nhiều chuẩn năng lực mới như phân tích dữ liệu, quản trị vận hành số, quản trị rủi ro và chuỗi cung ứng bền vững nhằm đáp ứng bối cảnh ngành hàng không chuyển đổi mạnh mẽ dưới tác động của số hóa và tự động hóa.

Khi được tiếp cận sớm với môi trường thực tế, sinh viên thay đổi rõ rệt trong tư duy và tác phong nghề nghiệp. Sự kỷ luật trong ngành hàng không, yêu cầu cao về an toàn, chuẩn dịch vụ và hiệu quả vận hành khiến các em hình thành sự chuyên nghiệp ngay từ trong trường học.

Khả năng giao tiếp, xử lý tình huống, làm việc nhóm, và tư duy công nghệ được cải thiện mạnh mẽ. Đây là những yếu tố đặc biệt quan trọng với các vị trí trong vận tải, khai thác mặt đất, logistics và quản trị.

Một điểm nhấn đáng chú ý của UEB là mô hình Giảng viên Chuyên gia – Doanh nhân. Nhờ cơ chế này, lãnh đạo và chuyên gia của các doanh nghiệp được mời trực tiếp tham gia giảng dạy, chia sẻ kinh nghiệm và cố vấn dự án. Điều đó giúp sinh viên tiếp cận kiến thức sát thực tiễn, đồng thời hiểu rõ yêu cầu về từng vị trí việc làm trong ngành.

Trong giai đoạn tới, UEB đề xuất hoàn thiện hệ thống cơ chế hợp tác dài hạn với doanh nghiệp, bao gồm: Đồng thiết kế chương trình đào tạo, xây dựng học phần doanh nghiệp, tổ chức thực tập chiến lược và phát triển quỹ học bổng nghiên cứu chung.

Đây được xem là nền tảng cần thiết để xây dựng đội ngũ nhân sự có tư duy toàn cầu, am hiểu vận hành hàng không và logistics, sẵn sàng tham gia vào chiến lược phát triển của các hãng bay.

Gắn đào tạo với vận hành thực tế để giải bài toán nhân sự hàng không

Việt Nam hiện là một trong những thị trường hàng không tăng trưởng nhanh nhất khu vực. Các hãng bay trong nước, bên cạnh tăng đội tàu bay, đang đẩy mạnh mở đường bay quốc tế, đầu tư trung tâm bảo dưỡng, phát triển logistics hàng không và triển khai chuyển đổi số.

Trong bối cảnh đó, nhu cầu nhân lực kỹ thuật, quản trị, logistics, khai thác mặt đất, dịch vụ khách hàng và công nghệ liên tục tăng cao. Điểm chung trong chiến lược phát triển nhân lực của các hãng bay là mở rộng hợp tác với các cơ sở đào tạo.

Mô hình doanh nghiệp – nhà trường không chỉ giúp sinh viên được tiếp cận môi trường thực tiễn mà còn tạo điều kiện để doanh nghiệp tuyển đúng người, đúng năng lực và đúng nhu cầu.

Nhiều chuyên gia nhận định, mô hình liên kết giữa doanh nghiệp và cơ sở đào tạo là bước đi tất yếu để ngành hàng không cạnh tranh quốc tế. Điều này khiến việc doanh nghiệp tham gia sớm vào quá trình đào tạo trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Ông Nguyễn Chiến Thắng, Phó Tổng Giám đốc Vietnam Airlines, Chủ tịch HĐTV VAECO nhận định, nhu cầu nhân lực chất lượng cao ngành kỹ thuật hàng không sẽ ngày một lớn trong tương lai khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động.

Theo ông Thắng, việc hợp tác đồng hành giữa nhà trường và doanh nghiệp trong quá trình đào tạo giúp sinh viên có thêm rất nhiều kinh nghiệm cũng như sự cọ xát với môi trường thực tế.

Trong thời gian tới, các chương trình thực tập doanh nghiệp, học phần đổi mới sáng tạo, dự án nghiên cứu ứng dụng và ngày hội việc làm chuyên ngành hàng không dự kiến tiếp tục được mở rộng.

Các hoạt động này góp phần làm hoàn thiện chuỗi liên thông đào tạo – thực tập – tuyển dụng, giúp đưa sinh viên đến gần thị trường lao động và tạo cơ hội cho doanh nghiệp chọn lựa nhân lực phù hợp với chiến lược dài hạn.