Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình, dự án sân bay mới của vùng Thủ đô, đang bước vào giai đoạn quyết định: Vừa hoàn tất các thủ tục trình chủ trương đầu tư với tổng vốn hơn 196 nghìn tỷ đồng, vừa đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng.
Mục tiêu được Chính phủ đặt ra là hoàn thành giai đoạn 1 trước cuối 2026, sẵn sàng phục vụ Hội nghị Cấp cao APEC 2027.

Theo tờ trình của Bộ Xây dựng gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 6 / 11 / 2025, Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình được quy hoạch tại bốn xã: Gia Bình, Lương Tài, Nhân Thắng và Lâm Thao, thuộc tỉnh Bắc Ninh, với quy mô sử dụng đất khoảng 1.880 ha.
Sân bay Gia Bình sẽ đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư, với tổng vốn đầu tư khoảng 196.378 tỷ đồng và chia làm hai giai đoạn.
Giai đoạn 1 cần hơn 141 nghìn tỷ đồng, công suất 30 triệu hành khách và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm vào năm 2030. Giai đoạn 2 đến năm 2050, nâng công suất lên 50 triệu hành khách và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm.
Sân bay được thiết kế đạt tiêu chuẩn 4F theo ICAO, đủ năng lực khai thác các dòng máy bay thân rộng như: B747, B787 hoặc A350.
Hệ thống hạ tầng chính gồm hai cặp đường cất - hạ cánh song song, mỗi cặp cách nhau 1.800 m, đảm bảo khả năng cất - hạ cánh độc lập và tăng năng suất quản lý bay. Đến năm 2030, sân bay sẽ có 83 vị trí đỗ máy bay, con số này tăng lên 123 vị trí vào năm 2050.
Công trình còn được quy hoạch làm trung tâm bảo dưỡng máy bay, trung chuyển hàng hóa và trung tâm dịch vụ hàng không của khu vực Đông Bắc Á - Thái Bình Dương.

Theo Bộ Xây dựng, mục tiêu của dự án là đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, khai thác lưỡng dụng, bảo đảm an ninh quốc phòng và phục vụ các sự kiện đối ngoại quan trọng, đặc biệt là APEC 2027.
Chính phủ định hướng đưa Gia Bình vào nhóm 10 cảng hàng không 5 sao hàng đầu thế giới theo tiêu chuẩn Skytrax, trở thành “cửa ngõ hàng không phía Đông Bắc vùng Thủ đô”, giảm tải cho sân bay Nội Bài hiện đã chạm ngưỡng công suất 30 triệu khách/năm.
Công tác giải phóng mặt bằng được xem là “nút thắt” quan trọng nhất của dự án. Theo báo cáo của Chính phủ, hơn 1.880 ha đất dự án ảnh hưởng đến khoảng 7.100 hộ gia đình (trong đó dự kiến tái định cư khoảng 5.800 hộ) và 118 tổ chức, cùng 1.265 ha đất nông nghiệp.
Tính đến đầu tháng 11/2025, Bắc Ninh đã tạm ứng và chi trả tiền bồi thường cho hơn 2.400 hộ dân tại xã Lương Tài, với diện tích 313,5 ha và tổng kinh phí 1.383 tỷ đồng.
Trong đó, hai đợt chi trả liên tiếp ngày 4 và 5/11 đã hoàn tất việc hỗ trợ cho gần 630 hộ, diện tích gần 80 ha, với tổng số tiền hơn 340 tỷ đồng.
Tại xã Gia Bình, diện tích thu hồi hơn 880 ha. Riêng đợt đầu, hơn 2.200 hộ đã được chi trả tạm ứng khoảng 1.100 tỷ đồng.
Xã Nhân Thắng và Lâm Thao cũng đang kiểm đếm và lập phương án bồi thường, dự kiến hoàn thành trước quý I/2026.
Thông số từ cơ quan chức năng tỉnh Bắc Ninh thể hiện, đến nay trên 600 ha đất nông nghiệp đã được bàn giao sạch cho nhà đầu tư, tạo quỹ đất để triển khai khu hạ tầng kỹ thuật giai đoạn đầu.
Các địa phương đang tiếp tục kiểm đếm đất ở, công trình tín ngưỡng, nghĩa trang và tài sản gắn liền với đất để chuẩn bị cho các đợt chi trả tiếp theo.
Cùng với đó, khu tái định cư, khu di dời mộ và công trình tôn giáo với tổng diện tích khoảng 260 ha đã được quy hoạch, làm cơ sở để ổn định đời sống người dân.
Theo các báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh thì, tiến độ giải phóng mặt bằng hiện đạt yêu cầu, bảo đảm mục tiêu “xong đất nông nghiệp trong 2025, đất ở và công trình trong 2026”.
Đại diện lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh cho biết, tỉnh xác định Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình là “dự án biểu tượng cho tinh thần hành động mới của địa phương”. Toàn bộ nguồn lực được ưu tiên cho giải phóng mặt bằng, đảm bảo đến quý I/2026 giao đủ mặt bằng sạch để bắt đầu thi công hạ tầng.

Hiện vùng Thủ đô với 9 tỉnh, thành phố và dân số khoảng 21 triệu mới có sân bay quốc tế Nội Bài (Hà Nội) với công suất 30 triệu hành khách mỗi năm.
Năm 2024, sân bay Nội Bài đạt sản lượng 30,1 triệu hành khách, trong đó khách quốc tế chiếm 12,3 triệu, khách nội địa 17,7 triệu; dự kiến năm 2025 đạt 33 triệu hành khách, vượt công suất thiết kế 30 triệu hành khách mỗi năm.
Việc xây dựng Gia Bình vì thế được xem là cấp thiết, tạo “sức chứa mới” cho hàng không phía Bắc.
Sân bay mới có vị trí thuận lợi, nằm giữa trục đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, gần các cảng biển Hải Phòng và Quảng Ninh. Điều này giúp Gia Bình trở thành mắt xích chiến lược trong chuỗi vận chuyển hàng hóa, logistics và du lịch quốc tế.
Ngoài hiệu quả về vận tải, dự án được dự báo sẽ kéo theo phát triển hạ tầng đô thị, khu công nghiệp và dịch vụ của Bắc Ninh, Hải Dương, Bắc Giang. Hàng loạt tuyến giao thông kết nối đang được chuẩn bị.
Đáng chú ý là "siêu trục" kết nối sân bay Gia Bình với Hà Nội dự kiến dài 35 km, rộng 120 m, tổng mức đầu tư 71.150 tỷ đồng. Gia Bình cũng dự kiến có ga trên tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh.
Nếu đúng tiến độ, cuối 2026 Gia Bình sẽ hoàn thành giai đoạn 1 với một đường băng và nhà ga chính công suất 30 triệu khách/năm, phục vụ Hội nghị APEC 2027 và các đường bay quốc tế đầu tiên.