Công nghệ

Đặt tai lên Mặt Trăng để nghe tiếng vọng từ thuở sơ khai vũ trụ

Linh Phương 24/07/2025 16:44

Tàu CosmoCube sẽ lên Mặt Trăng để nghe tín hiệu vô tuyến cổ xưa từ thời kỳ đen tối của vũ trụ.

Trong nỗ lực giải mã một trong những chương đầu tiên và ít được biết đến nhất của vũ trụ, một nhóm các nhà khoa học quốc tế do Anh dẫn đầu đang phát triển một tàu thăm dò thu nhỏ mang tên CosmoCube – với mục tiêu lắng nghe những tín hiệu vô tuyến mờ nhạt từ thời kỳ đen tối sau Vụ Nổ Lớn.

Lắng nghe vũ trụ thời sơ khai

Theo các nhà nghiên cứu, thời kỳ đen tối kéo dài từ khoảng 50 triệu đến 1 tỷ năm sau Big Bang, khi những ngôi sao, thiên hà và hố đen đầu tiên bắt đầu hình thành. Trước thời điểm này, vũ trụ bị bao phủ bởi một màn sương mù dày đặc của khí hydro trung tính, gần như không cho ánh sáng đi qua. Điều này khiến thời kỳ này gần như không thể quan sát bằng kính thiên văn thông thường.

Tuy nhiên, hydro – nguyên tố phổ biến nhất trong vũ trụ – có thể phát ra tín hiệu vô tuyến ở tần số 1.420 megahertz, tương ứng với bước sóng 21 cm. Khi những vật thể đầu tiên phát sáng, chúng tác động đến hydro xung quanh, gây ra những biến đổi tinh vi trong tín hiệu này. Việc ghi lại và phân tích những thay đổi đó có thể cung cấp một bức tranh nguyên sơ về cách vũ trụ sơ khai phát triển.

“Thật khó tin khi sóng vô tuyến có thể mang theo ký ức từ hàng tỷ năm trước, truyền đi xuyên suốt vũ trụ để đến với chúng ta ngày nay”, GS. David Bacon, nhà vũ trụ học tại Đại học Portsmouth, chia sẻ.

Một người mặc áo khoác phòng thí nghiệm và lưới tóc đang làm việc trên một vệ tinh hình hộp trong một buồng thí nghiệm
Mô hình vệ tinh CosmoCube đang trải qua thử nghiệm chân không nhiệt tại cơ sở RAL Space.(Nguồn ảnh: Tiến sĩ Will Grainger, RAL Space)

Vì sao cần đến Mặt Trăng?

Mặc dù tín hiệu hydro đã được nghiên cứu ở các vùng gần hơn trong vũ trụ, việc phát hiện tín hiệu từ thời kỳ đen tối là thách thức lớn vì chúng quá yếu và dễ bị lấn át bởi nhiễu sóng vô tuyến từ Trái Đất – bao gồm thiết bị điện tử, tín hiệu truyền thông, và các hiện tượng khí quyển.

“Giống như cố gắng nghe tiếng thì thầm trong khi một buổi hòa nhạc ồn ào đang diễn ra ngay bên cạnh vậy”, — TS. Eloy de Lera Acedo, chuyên gia vũ trụ học vô tuyến tại Đại học Cambridge, ví von.

Giải pháp? Đặt thiết bị ở phía tối của Mặt Trăng – vùng đất không bao giờ hướng về Trái Đất, nơi không bị ảnh hưởng bởi sóng vô tuyến nhân tạo. Tại đây, CosmoCube có thể hoạt động như một “cánh tai vũ trụ”, lặng lẽ ghi lại những âm vang cổ xưa nhất mà vũ trụ từng tạo ra.

Thiết kế nhỏ, mục tiêu lớn

CosmoCube là một tàu thăm dò cỡ nhỏ, mang theo một máy đo bức xạ vô tuyến nhạy đặc biệt, được thiết kế để phát hiện sóng tần số thấp. Không chỉ hỗ trợ khám phá vũ trụ sơ khai, dữ liệu mà CosmoCube thu thập còn có thể giúp giải quyết một trong những câu hỏi lớn nhất hiện nay trong ngành vũ trụ học: căng thẳng Hubble – mâu thuẫn trong các phép đo tốc độ giãn nở của vũ trụ từ các nguồn dữ liệu khác nhau.

Dự án hiện đang ở giai đoạn thử nghiệm thiết bị trong phòng thí nghiệm để đánh giá khả năng chịu đựng môi trường không gian. Nếu tiến độ diễn ra suôn sẻ, nhóm nghiên cứu kỳ vọng CosmoCube sẽ được phóng lên Mặt Trăng trong vòng 4–5 năm tới, nhắm đến mục tiêu thiết lập quỹ đạo vào cuối thập kỷ này.

(0) Bình luận
Nổi bật
Mới nhất
Đặt tai lên Mặt Trăng để nghe tiếng vọng từ thuở sơ khai vũ trụ
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO