Không quân Ấn Độ dự kiến sẽ đặt hàng thêm 114 tiêm kích Rafale nhằm thay thế phi đội máy bay chiến đấu cũ đã lỗi thời.
Theo Times of India, Không quân Ấn Độ (IAF) đang thúc đẩy mạnh mẽ việc ký kết một thỏa thuận cho phép mua 114 tiêm kích, đủ khả năng trang bị cho tới 10 phi đội chiến đấu.
Nhu cầu cấp bách và tiềm năng
Nhu cầu cấp bách này phát sinh do sự chậm trễ trong chương trình đấu thầu Multi-Role Fighter Aircraft (MRFA), vốn đã được khởi động từ năm 2008 nhằm khắc phục khoảng cách năng lực với tiêm kích Su-30MKI của Nga.
Động thái này còn được thúc đẩy bởi nhu cầu khẩn cấp của IAF nhằm bổ sung lực lượng, đặc biệt sau Chiến dịch Sindoor vào tháng 5/2025 và tình hình căng thẳng với Pakistan, trong đó các tiêm kích Rafale của Pháp đã được sử dụng tích cực để tấn công mục tiêu mặt đất của Pakistan bằng tên lửa hành trình SCALP-EG.
Một vấn đề khác cũng thúc đẩy kế hoạch này là việc Ấn Độ chính thức nghỉ hưu toàn bộ phi đội MiG-21, khiến số lượng phi đội chiến đấu giảm từ 31 xuống còn 29 – mức thấp nhất trong lịch sử Không quân Ấn Độ, so với mức cần thiết 42,5 để đối phó hai mặt trận Pakistan-Trung Quốc.
Nguyện vọng mua thêm Rafale, theo Times of India, còn gắn liền với việc tăng cường sự tham gia của ngành công nghiệp quốc phòng Ấn Độ trong chương trình Rafale. Đồng thời, các tiêm kích này dự kiến sẽ phục vụ cả trong Không quân lẫn Hải quân, với các đơn hàng bổ sung cho những tàu sân bay mới trong tương lai.
Kế hoạch mua 114 Rafale đang ở giai đoạn đầu, với IAF dự kiến nộp đề xuất cho Hội đồng Mua sắm Quốc phòng (DAC) vào tháng 10/2025. Đây là bước quan trọng để chính phủ Ấn Độ quyết định cuối cùng, với giá trị ước tính 18-20 tỷ USD.
Ấn Độ đã có kinh nghiệm với tiêm kích Rafale: mua 36 chiếc năm 2016 (giao hàng hoàn tất 2020-2022) và 26 Rafale-M cho hải quân vào tháng 4/2025 (trị giá 7,4 tỷ USD, giao từ 2028). Động thái này bỏ qua đấu thầu MRFA – vốn kéo dài 7-8 năm – để đẩy nhanh quá trình, với phần lớn máy bay sẽ được sản xuất nội địa qua hợp tác với Tata Advanced Systems Limited.
Theo Militarnyi công ty Tata Advanced Systems Limited (TASL) của Ấn Độ đã ký kết thỏa thuận với Dassault Aviation để sản xuất khung thân tiêm kích Rafale tại Ấn Độ.
Tổng cộng đã có bốn thỏa thuận được ký kết nhằm chuyển giao một phần dây chuyền sản xuất Rafale sang Ấn Độ. Lần đầu tiên trong lịch sử, phần khung thân của dòng tiêm kích này sẽ được chế tạo bên ngoài nước Pháp, tại nhà máy mới ở Hyderabad, Ấn Độ.
Đây là một phần trong cam kết của Dassault với chính phủ Ấn Độ, gắn liền với chính sách Make in India và sáng kiến Atmanirbhar Bharat (Ấn Độ tự cường).
Sự hợp tác này trở thành hiện thực sau khi Ấn Độ chính thức đặt hàng 26 tiêm kích hạm Rafale-Marine cho Hải quân vào tháng 4/2025.
Rafale đã chứng minh hiệu quả trong Chiến dịch Sindoor (7-10/5/2025), với khả năng tấn công tầm xa và hệ thống chiến tranh điện tử Spectra.
Việc chọn thỏa thuận chính phủ-chính phủ (G2G) giúp tiết kiệm chi phí logistics nhờ cơ sở hạ tầng sẵn có tại Ambala và Hasimara, đồng thời đảm bảo tính tương thích với các Rafale hiện tại và tương lai của hải quân.
Tiềm năng lớn bao gồm tăng cường khả năng không quân (thêm 6-7 phi đội), hỗ trợ sáng kiến "Atmanirbhar Bharat" qua sản xuất nội địa, và củng cố quan hệ Ấn-Pháp.
Nếu thành công, Ấn Độ có thể tích hợp vũ khí nội địa như Astra và Rudram, nâng cao tự chủ quốc phòng. Các nguồn nhấn mạnh rằng đây là lựa chọn "kinh tế và logistics hơn hẳn" so với các đối thủ như Su-57 hay F-35, đồng thời loại bỏ phụ thuộc vào Nga.
Thách thức và rủi ro
Mặc dù có lợi thế, kế hoạch đối mặt nhiều trở ngại. Pháp từ chối chia sẻ mã nguồn (source code) cho hệ thống sứ mệnh, vũ khí và avionics, khiến Ấn Độ khó tích hợp vũ khí nội địa – một yêu cầu cốt lõi cho tự chủ.
Dassault lo ngại rò rỉ công nghệ hoặc đảo ngược kỹ thuật, trong khi Ấn Độ coi đây là "rào cản lớn cho hiện đại hóa quốc phòng". Chi phí cao (225 triệu EUR/chiếc) và thời gian giao hàng dài (lên đến 9 năm) có thể làm chậm tiến độ, đặc biệt khi năng lực sản xuất của Dassault bị hạn chế.
Các lựa chọn thay thế như Gripen, F-15EX hay Su-57 bị loại, nhưng nếu thỏa thuận thất bại, Ấn Độ có thể phải quay lại đấu thầu MRFA. Ngoài ra, việc Pakistan nhận 40 J-35A từ Trung Quốc có thể làm phức tạp hóa chiến lược của Ấn Độ.
Nếu thành công, thỏa thuận sẽ lập kỷ lục xuất khẩu cho Dassault, tăng cường khả năng răn đe của Ấn Độ trước Pakistan (với J-10C và PL-15) và Trung Quốc, đồng thời thúc đẩy sản xuất nội địa.
Nó có thể làm Pakistan phụ thuộc hơn vào Trung Quốc, giảm ngưỡng hạt nhân khu vực.
Về kinh tế, Ấn Độ sẽ trở thành trung tâm bảo trì Rafale khu vực, nhưng thất bại có thể làm chậm hiện đại hóa IAF.
Động thái mua 114 Rafale phản ánh chiến lược khẩn cấp của Ấn Độ nhằm củng cố không quân giữa căng thẳng khu vực, với tiềm năng lớn về khả năng chiến đấu và tự chủ công nghiệp.
Tuy nhiên, thách thức từ mã nguồn và chi phí có thể làm chậm tiến trình, dẫn đến rủi ro leo thang với Pakistan. Chính phủ Ấn Độ cần đàm phán mạnh mẽ để vượt qua trở ngại, trong khi theo dõi phản ứng từ Trung Quốc và Nga. Có thể thấy, đây là bước đi chiến lược, nhưng thành bại phụ thuộc vào quyết định của Hội đồng Mua sắm Quốc phòng vào cuối 2025.