Gửi bình luận
Không quân Ấn Độ đã nhiều lần trì hoãn việc loại biên tiêm kích MiG‑21, nhưng đến mùa thu năm 2025, nước này sẽ chính thức viết đoạn kết lịch sử với dòng máy bay nổi tiếng này.
Lễ chia tay các máy bay MiG‑21 cuối cùng được lên kế hoạch tổ chức vào ngày 19/9 tại căn cứ không quân Chandigarh, theo India Today.
MiG‑21 là biểu tượng gắn liền với Không quân Ấn Độ kể từ năm 1963, khi chiếc MiG‑21 đầu tiên được biên chế, đến nay đã hơn 62 năm.
Trong thời gian đó, Ấn Độ đã vận hành tổng cộng 874 tiêm kích MiG‑21 thuộc nhiều biến thể khác nhau, trong đó hơn hai phần ba được sản xuất tại chỗ dưới giấy phép của Liên Xô (về sau là Nga).
Nhưng đáng buồn là hơn một nửa số đó đã bị mất do tai nạn hoặc sự cố kỹ thuật trong quá trình hoạt động.
Dù vậy, dòng MiG‑21 vẫn được duy trì hoạt động đến tận giữa thập niên 2020. Theo số liệu từ một báo cáo, còn 36 chiếc MiG‑21 vẫn đang phục vụ, con số lớn so với một số quốc gia khác từng duy trì lực lượng máy bay đầu thập niên 1960.
Ngay cả khi nhiều lần dự định loại biên vào các năm như 2019 hay 2023, Ấn Độ vẫn tiếp tục hoãn lại. Lý do chính là chương trình phát triển máy bay chiến đấu nội địa Tejas quá chậm, khiến Không quân không thể thay thế tiêm kích MiG‑21. Và đến năm 2024, điều này lại lặp lại, nhưng cũng không nằm ngoài dự đoán.
Đến thời điểm này, Bộ Quốc phòng và Không quân Ấn Độ cuối cùng đã xác nhận ngày chia tay chính thức sẽ diễn ra vào tháng 9/2025, đánh dấu hồi kết cho một biểu tượng, đồng thời mở ra chặng đường chuyển đổi lực lượng mới.
Đối với Không quân Ấn Độ, lễ chia tay MiG‑21 là một sự kiện mang nhiều ý nghĩa biểu tượng. Dòng tiêm kích này đã từng là nòng cốt trong nhiều chiến dịch chiến đấu, từ cuộc chiến Ấn – Pakistan năm 1971 đến các nhiệm vụ tuần tra biên giới và bảo vệ không phận rộng lớn của quốc gia.
Nhiều cựu chiến binh MiG‑21 và kỹ sư bảo trì đã dành cả đời để làm việc với dòng máy bay này, từ những ngày sản xuất, bay thử, bảo dưỡng, cho đến các cuộc chiến.
Những cảm xúc dành cho những máy bay huyền thoại này theo đó không đơn thuần là nhiệm vụ quân sự, chúng là niềm tự hào nghề nghiệp, là kỷ niệm và là lịch sử cá nhân gắn liền với lịch sử quốc gia.
Việc loại biên MiG‑21 đồng nghĩa với một khoảng trống đáng kể trong năng lực chiến đấu nhanh và linh hoạt của Không quân Ấn Độ, nhất là khi các biên chế hiện tại chỉ còn 29 phi đội, thấp hơn đáng kể so với chuẩn 42 phi đội truyền thống của thập niên 1960.
Lực lượng thay thế chính là các dòng máy bay chiến đấu nội địa Tejas. Nhưng đến nay chương trình vẫn chậm tiến độ và chưa đủ quy mô để thay thế toàn bộ MiG‑21.
Các sáng kiến khác như nhập khẩu máy bay chiến đấu thế hệ 4.5 từ Nga hoặc Pháp đã được cân nhắc, nhưng vẫn đang trong giai đoạn đàm phán, thử nghiệm và chưa đi vào biên chế số lượng lớn.
Điều này khiến giới phân tích quốc phòng Ấn Độ cảnh báo về một khoảng thời gian chuyển giao rất rủi ro, khi quốc gia thiếu hụt khả năng phòng không nhanh tại nhiều khu vực biên giới nhạy cảm.
Việc Ấn Độ quyết tâm cho MiG‑21 “nghỉ hưu” vào năm 2025 thể hiện sự dứt khoát. Bộ Quốc phòng tuyên bố rằng lễ “nghỉ hưu” sẽ đi kèm các hoạt động tưởng niệm, trưng bày máy bay lịch sử, đồng thời tổ chức các buổi bay chia tay với phi công, kỹ sư và quân nhân từng gắn bó.
Sự kiện cũng được kỳ vọng sẽ truyền cảm hứng cho thế hệ binh sĩ và kỹ thuật viên hiện tại, tập trung vào phát triển Tejas và các hệ thống chiến đấu không quân hiện đại hơn như Rafale, Su‑30MKI, hoặc F‑21 (phiên bản xuất khẩu từ F‑16 Block 70).
Với dòng Sukhoi Su-30MKI, vốn được coi là xương sống của IAF, sẽ được nâng cấp radar AESA, máy tính mạnh hơn, và bộ tác chiến điện tử (EW) mới, bao gồm DARE High Band Jammer Pod, Dhruti Radar Warning System, và Dual Color Missile Approach Warning System; Tích hợp tên lửa hành trình BrahMos và tên lửa hạt nhân Nirbhay. IAF cũng có thể đặt thêm Su-30 MKI để bù đắp thiếu hụt phi đội.
Trong khi chương trình Tejas vẫn được nhắm đến là trọng tâm với HAL Tejas Mk1A - máy bay chiến đấu hạng nhẹ (LCA) do Hindustan Aeronautics Limited (HAL) sản xuất, được thiết kế để thay thế MiG-21.
Tejas Mk1A có radar AESA (Active Electronically Scanned Array), hệ thống tác chiến điện tử (EW) cải tiến, và khả năng tiếp nhiên liệu trên không.
Hiện Ấn Độ đã đặt hàng 83 chiếc (trị giá khoảng 5,7 tỷ USD) vào năm 2021, dự kiến giao từ tháng 8/2025 đến 2028-29. Và sớm thành lập phi đội Tejas Mk1A đầu tiên tại căn cứ Nal (thay thế MiG-21) vào năm nay. IAF cũng có kế hoạch mua thêm 97 chiếc, nâng tổng số lên 180 chiếc trong thập kỷ tới.
Cùng với Tejas Mk1A, Tejas Mk2 nằm trong kế hoạch thay thế Mirage 2000, MiG-29, và Jaguar. Mk2 sẽ được sản xuất hàng loạt từ 2028-2030, nhằm tăng cường phi đội chiến đấu hạng trung, với khả năng tác chiến đa nhiệm (không đối không, không đối đất).
Bên cạnh đó, việc loại biên MiG‑21 cũng là dịp để Ấn Độ tổng kết kinh nghiệm, cải thiện đào tạo kỹ thuật và nâng cao an toàn bay cho chương trình tương lai.
Sự ra đi của MiG‑21 sau hơn sáu thập niên phục vụ không chỉ đánh dấu kết thúc một chương sử oanh liệt của Không quân Ấn Độ, mà còn đặt ra bài toán lớn về cân bằng giữa di sản và hiện đại hóa.
Khi loạt máy bay huyền thoại này về hưu, Ấn Độ bước vào giai đoạn cải tổ và đổi mới, hướng đến lực lượng không quân mạnh hơn, an toàn hơn và phù hợp với những bất ổn địa chính trị trong thế kỷ 21.
