Gửi bình luận
Tướng cấp cao nhất của quân đội Mỹ cảnh báo binh sĩ trẻ của họ có thể phải trả giá đắt vì không được đào tạo tác chiến hay đối phó với drone.
Tướng James E. Rainey, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Tương lai Lục quân Mỹ, cho biết cách thức tiến hành chiến tranh đang thay đổi với tốc độ “siêu tốc” nhưng Mỹ lại chưa kịp bắt nhịp.
Dù đã chứng kiến 3 năm tiến bộ nhanh chóng của công nghệ drone tại Ukraine, Lầu Năm Góc vẫn chưa kịp trang bị cho mình những thông tin và thiết bị then chốt để ứng phó với các mối đe dọa sắp tới.
“Những quân nhân trẻ sẽ phải trả giá cho việc chúng ta không nhanh chóng đưa đến tay họ những thứ mà ai cũng biết là cần thiết”, vị tướng 4 sao nói. Ông nhận định tốc độ thay đổi chưa từng có của kỷ nguyên số sẽ không chậm lại, và “robot chiến đấu” như drone sẽ sớm tạo ra một cuộc cách mạng trên chiến trường.
Nga đang dẫn trước Mỹ về công nghệ drone
Lời cảnh báo này được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Trump từng cam kết củng cố sức mạnh quân sự Mỹ. Căng thẳng Mỹ - Nga leo thang lên mức cao nhất trong nhiều năm khi ông Trump điều động 2 tàu ngầm hạt nhân để đáp trả đe dọa chiến tranh từ Moscow.
Tướng Rainey thừa nhận rằng Nga đang dẫn trước Mỹ về công nghệ drone và khẳng định “có những công nghệ mà Mỹ chắc chắn cần trong lần tham chiến tới để đối phó với drone”.
Ông nhấn mạnh vấn đề không nằm ở nghiên cứu hay chế tạo mới mà công nghệ đã có sẵn và chỉ cần mua lại.
Dù ban lãnh đạo mới của Lầu Năm Góc đang" khẩn trương chưa từng có tiền lệ”, Rainey cho rằng Mỹ vẫn đang thua trong cuộc chạy đua với thời gian để sẵn sàng cho lần xung đột tiếp theo. “Hạn chót không phải là năm 2040 hay 2035. Hạn chót là lần chúng ta ra trận tiếp theo”, ông khẳng định.
Vị tướng cấp cao cũng nhận định chiến tranh bằng drone đã biến khoảng không 600 mét trên mặt đất thành một “chiến trường mới” khốc liệt không kém chiến trường bên dưới.
Theo ông, sau drone sẽ tới thời đại của các hệ thống quân sự tự hành, chẳng hạn robot hoặc xe tăng tự động. Drone bầy đàn hoạt động độc lập để truy diệt mục tiêu có thể xuất hiện còn sớm hơn thế, ngay trong vòng 6 tháng tới.
Tuy vậy, Rainey khẳng định 3 yếu tố cốt lõi của chiến tranh vẫn bất biến đó là “do con người tiến hành”, “để chiếm quyền sử dụng đất liền” và “vẫn có cận chiến”. “Vấn đề không phải là thay thế con người mà là tối ưu sự kết hợp giữa con người và máy móc để đạt hiệu quả sát thương cao nhất, đồng thời chuyển giao rủi ro cho máy móc đúng lúc, đúng cách”, ông nhận định.
Ông nhấn mạnh con người phải luôn hiện diện trong chuỗi chỉ huy của mọi hệ thống chiến đấu tự động của Mỹ, bất kể các quốc gia khác có cùng chung quan điểm này hay không.
Cuối cùng, Rainey tin rằng Mỹ vẫn có thể duy trì lợi thế công nghệ nhưng cũng cần dè chừng bởi họ “hoàn toàn có thể đánh mất lợi thế nếu tự mãn”. Đây hứa hẹn sẽ là một cuộc chạy đua quan trọng giống chạy đua vũ trụ hay vũ khí hạt nhân trong quá khứ mà Mỹ đang cần tăng tốc.
Đầu tư lớn chạy đua vũ trang
Lục quân Hoa Kỳ đang tiến hành một cuộc chuyển đổi quy mô lớn khi trang bị 1.000 drone cho mỗi sư đoàn vào cuối năm 2026. Đây là một phần của “Sáng kiến Chuyển đổi Lục quân” do Bộ trưởng Daniel Driscoll dẫn dắt và được Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth phê duyệt.
Chiến lược này dựa trên những bài học từ chiến sự ở Ukraine, nơi drone giá rẻ đã làm thay đổi cục diện chiến trường. Mục tiêu là tích hợp một lực lượng drone dày đặc, đảm nhiệm trinh sát, tấn công, vận tải, tác chiến điện tử và hỗ trợ chiến thuật cho quân đội Mỹ.
Chỉ thị của Bộ trưởng Hegseth yêu cầu mỗi sư đoàn chủ lực phải có khoảng 1.000 drone, chia theo các nhiệm vụ: trinh sát - giám sát, tấn công, vận tải nhẹ, tác chiến điện tử và hỗ trợ chiến thuật. Ba lữ đoàn thử nghiệm đã áp dụng mô hình này, hướng tới triển khai toàn quân trong vòng 2 năm.
Song song đó, Lục quân sẽ cắt giảm các dòng trực thăng tấn công có người lái như AH-64D Apache (chi phí vận hành 10.000 USD/h) và loại bỏ các hệ thống kém hiệu quả hoặc lỗi thời (Humvee, MLTV hay xe tăng hạng nhẹ M10). Các khối chỉ huy sẽ được sáp nhập với nguồn lực tái phân bổ lại cho mảng drone.
Ngoài ra, binh sĩ sẽ được cấp phép sử dụng drone rộng rãi như một loại đạn dược thông thường, qua đó tăng tốc độ phản ứng chiến thuật, giảm độ trễ hành chính và tối ưu hóa hỏa lực trên thực địa.
Thách thức vận hành, hậu cần và tài chính
Kế hoạch này ước tính tiêu tốn của Mỹ 36 tỷ USD trong 5 năm, tự cân đối bằng cách cắt bỏ các chương trình khác.
Drone cho phép Mỹ duy trì hiện diện ở các khu vực xa như Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương hay Đông Âu mà không cần triển khai quy mô lớn. Ví dụ, một phi đội drone nhỏ có thể duy trì trinh sát, thu thập tin tình báo, do thám địa hình và hỗ trợ lực lượng bộ binh/hải quân 24/7 trên diện tích hàng nghìn km².
Tuy nhiên, điều này đòi hỏi tái cấu trúc sở chỉ huy sư đoàn, thành lập các bộ phận chuyên trách drone, xử lý khối dữ liệu lớn từ nhiều đàn drone và ra quyết định nhanh. Nếu không, lượng thông tin khổng lồ có thể gây quá tải hệ thống hiện tại.
Các thách thức khác bao gồm sản xuất linh kiện ngoài Trung Quốc, bảo trì drone theo mô-đun, đào tạo người vận hành và bảo mật thông tin liên lạc. Lục quân cũng phải nâng năng lực sản xuất khẩn cấp bằng in 3D hoặc đúc ép để bù đắp hao mòn chiến đấu.
Giới hạn và rủi ro
Mô hình của Mỹ phụ thuộc nhiều vào chuỗi cung ứng phục vụ hệ thống drone vận hành trơn tru. Nếu thiếu một mắt xích (sản xuất, linh kiện hoặc phần mềm), khả năng vận hành của toàn hệ thống sẽ bị chững lại. Bên cạnh đó, văn hóa sử dụng drone chưa phổ biến ở mọi cấp chỉ huy.
Ngoài ra, các chương trình thử nghiệm như COLDSTAR tại châu Âu năm 2025 đã bộc lộ vấn đề của drone quân sự bao gồm pin kém trong môi trường lạnh, khả năng làm mát khi vận hành cường độ cao và liên kết vô tuyến với người điều khiển.
Cuối cùng, một nguy cơ lớn mà chương trình có thể gặp phải là sức mạnh thực tế của drone trong chiến đấu không tương xứng với khoản đầu tư khổng lồ mà Mỹ bỏ ra.
