Gửi bình luận
Các công ty UAV châu Âu đang tích hợp AI để nâng cao khả năng tự hành, nhận diện và tấn công, rút kinh nghiệm từ chiến trường Ukraine.
Sau khi chứng kiến hiệu quả vượt trội của máy bay không người lái (UAV) trên chiến trường Ukraine, các nhà sản xuất châu Âu đang chuyển hướng mạnh mẽ sang tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để nâng cấp năng lực điều hướng và tấn công của UAV. Từ phát hiện mục tiêu, khóa mục tiêu, đến dẫn đường không cần GPS, AI đang dần trở thành yếu tố cốt lõi trong thế hệ UAV mới tại châu lục này.
Một trong những ví dụ điển hình là chiến dịch “Mạng nhện” của Ukraine ngày 1/6 sử dụng UAV tấn công xuyên sâu vào lãnh thổ Nga.
Dù được giữ kín về mặt kỹ thuật, các chuyên gia quốc phòng cho rằng AI đã đóng vai trò hỗ trợ quan trọng trong quá trình dẫn đường và định vị mục tiêu.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), các công cụ điều khiển bằng AI đã được sử dụng để hỗ trợ huấn luyện phần mềm cho FPV, giúp thiết bị tự nhận diện các mối đe dọa, đánh giá điểm tấn công tối ưu và tiếp tục hoạt động ngay cả khi mất tín hiệu điều khiển từ xa.
Tại Hội nghị Thượng đỉnh UAV châu Âu gần đây ở Estonia, một loạt công ty công nghệ đã trình diễn các dòng UAV tích hợp AI. Nổi bật là Origin Robotics (Latvia) với mẫu UAV đánh chặn “Blaze” – được huấn luyện bằng AI để phân biệt máy bay với các vật thể khác, tự động khóa mục tiêu và húc đầu đạn trực diện vào thiết bị đối phương.
Trong khi đó, Patria của Phần Lan tuyên bố sẽ dẫn đầu dự án quốc phòng châu Âu có tên AI-WASP – viết tắt của “Nền tảng bầy đàn thích ứng chiến tranh bằng trí tuệ nhân tạo”. Dự án có sự tham gia của sáu quốc gia: Phần Lan, Thụy Điển, Estonia, Ý, Hy Lạp và Tây Ban Nha, với mục tiêu phát triển phần mềm AI điều khiển các hệ thống không người lái và có người lái quy mô nhỏ – trung. Dự án vừa được Liên minh châu Âu cấp vốn 45 triệu euro (53 triệu USD).
Tại Séc, công ty LPP Holding cho biết họ đã cung cấp UAV được điều khiển bằng AI cho quân đội Ukraine. Mẫu UAV MTS của họ được trang bị hệ thống điều hướng trực quan dựa trên AI, cho phép hoạt động ổn định tại những khu vực không có GPS – điều kiện thường gặp trong môi trường tác chiến hiện đại.
Vấn đề cốt lõi là dữ liệu
Không chỉ riêng các nhà sản xuất mới, những tên tuổi lớn cũng đang nhập cuộc. Quantum Systems (Đức) mới đây công bố nền tảng Mosaic UXS – hệ thống điều phối phần mềm tích hợp UAV đường không, mặt đất và trên biển, với khả năng lên kế hoạch hoạt động theo đội hình bầy đàn, nơi từng UAV được AI phân công nhiệm vụ cụ thể.
Dù vậy, các chuyên gia cảnh báo rằng việc tích hợp AI vào UAV vẫn còn nhiều thách thức. Samuel Bendett, chuyên gia tại Trung tâm Phân tích Hải quân Hoa Kỳ, chỉ ra rằng: “Vấn đề cốt lõi là dữ liệu. Khi UAV hoạt động hoàn toàn độc lập mà không có kết nối từ xa, tất cả quyết định tấn công phải dựa trên dữ liệu nằm sẵn trong thiết bị. Việc huấn luyện AI với dữ liệu chính xác, phù hợp chiến trường và đủ an toàn vẫn là một bài toán khó”.
Thay vì theo đuổi các mô hình AI lớn và phức tạp, Ukraine hiện ưu tiên huấn luyện các mô hình nhỏ trên tập dữ liệu thu hẹp. Theo CSIS, hướng đi này giúp tiết kiệm năng lượng, phù hợp với năng lực xử lý hạn chế của chip nhỏ giá rẻ, đồng thời dễ cập nhật nhanh từ dữ liệu thực chiến hoặc nguồn mở như mạng xã hội.
Các công ty quốc phòng Ukraine cũng đang phát triển chip AI mini và phần mềm độc lập có thể tích hợp lên nhiều nền tảng — từ drone FPV tấn công đến tháp pháo tự động gắn trên phương tiện không người lái mặt đất.
Sự phát triển nhanh chóng này cho thấy châu Âu đang không chỉ chạy đua về công nghệ UAV, mà còn định hình lại toàn bộ cách tiếp cận với chiến tranh hiện đại — nơi AI không còn là viễn cảnh tương lai, mà là vũ khí thực chiến đang phát huy tác dụng từng ngày.
