Gửi bình luận
Mới đây, vụ việc chiếc Mirage 2000 đầu tiên của Pháp gặp nạn tại Ukraine đặt ra câu hỏi lớn về khả năng thích nghi và vận hành hiệu quả khí tài phương Tây.
Ngày 22/7, theo thông tin được Tổng thống Volodymyr Zelensky xác nhận trong một bài phát biểu, một chiếc Mirage 2000 của Không quân Ukraine đã rơi khi đang thực hiện nhiệm vụ chiến đấu.
Phi công kịp thời nhảy dù và không có thiệt hại nào trên mặt đất. Bộ Tư lệnh Không quân Ukraine cho biết phi công đã phát tín hiệu báo lỗi thiết bị hàng không trước khi thoát hiểm.
Tờ Kiev Independent dẫn lời một quan chức quân sự ẩn danh cho biết máy bay không có dấu hiệu bị tên lửa bắn hạ hay va chạm trên không, loại trừ khả năng tấn công từ đối phương.
Hiện, một cuộc điều tra kỹ thuật đang được tiến hành để làm rõ nguyên nhân.
Mirage 2000: Niềm kỳ vọng bay cao
Mirage 2000 là tiêm kích một động cơ do tập đoàn Dassault Aviation (Pháp) phát triển từ thập niên 1970, được thiết kế cho nhiệm vụ đánh chặn và tấn công chính xác cao.
Với khả năng cất cánh nhanh, thiết kế khí động học tam giác đặc trưng (delta wing) và tốc độ vượt âm thanh, Mirage 2000 từng là biểu tượng niềm tự hào công nghệ hàng không quân sự của châu Âu.
Trả lời Le Monde, ông Jean-Christophe Noël, cựu phi công Mirage và hiện là chuyên gia quân sự tại Viện IFRI (Pháp) nhận định:
Dù không còn là thế hệ mới, Mirage 2000 vẫn có giá trị đáng kể đối với Ukraine trong năng lực đánh chặn nhanh, điều rất cần thiết để đối phó các cuộc tấn công bằng UAV tự sát hoặc tên lửa hành trình từ Nga.
Ông Jean-Christophe Noël - Cựu phi công Mirage
Với nhiều khả năng tương thích và đơn giản hóa vận hành so với F-16, Mirage 2000 được giới phân tích kỳ vọng sẽ là “lá chắn chiến thuật bổ sung” trước khi Ukraine có thể triển khai hiệu quả các phi đội F-16 dự kiến vào cuối năm nay.
Với thiết kế khí động học kiểu cánh tam giác đặc trưng, Mirage 2000 có chiều dài 14,36m, sải cánh 9,13m và cao 5,2m. Trọng lượng rỗng đạt khoảng 7,5 tấn, trong khi trọng lượng cất cánh tối đa lên tới 17 tấn.
Máy bay được điều khiển bởi một phi công duy nhất và sử dụng động cơ phản lực SNECMA M52-P2 có lực đẩy 64,3 kilonewton (kN). Nhờ vậy, Mirage 2000 có thể đạt tốc độ tối đa Mach 2,2 – tức khoảng 2.336 km/h – cùng trần bay lên tới 17.060m và tầm hoạt động khoảng 1.550km.
Vũ khí tiêu chuẩn của Mirage 2000 gồm hai pháo tự động DEFA 554 cỡ nòng 30mm, mỗi khẩu chứa 125 viên đạn.
Ngoài ra, máy bay có 9 giá treo trên cánh và thân để mang theo nhiều loại bom hoặc tên lửa từ tên lửa không đối không tầm trung đến vũ khí dẫn đường chính xác tấn công mặt đất.
Về hệ thống cảm biến, những phiên bản đầu tiên của Mirage 2000 được trang bị radar Cyrano 5 có khả năng phát hiện mục tiêu từ khoảng cách 93km.
Ở các phiên bản nâng cấp như Mirage 2000-5 hoặc Mirage 2000-9, máy bay được tích hợp radar Doppler RDY hiện đại hơn, giúp phát hiện và theo dõi mục tiêu ở khoảng cách lên tới 120km.
Đặc biệt, Mirage 2000 không chỉ được thiết kế cho các nhiệm vụ không chiến thông thường. Một biến thể quan trọng là Mirage 2000N được tối ưu cho nhiệm vụ tấn công hạt nhân chiến thuật.
Phiên bản này mang theo tên lửa hành trình ASMP, có thể gắn đầu đạn hạt nhân TN 81 với sức công phá từ 100 đến 300 kiloton, tầm bắn khoảng 300km.
Trong các phiên bản nâng cấp như ASMP-A và ASMPA-R, tầm bắn được nâng lên 500km, nâng cao đáng kể năng lực răn đe chiến lược.
Tổn thất đầu tiên
Việc Mirage 2000 rơi ngay sau thời gian ngắn đưa vào hoạt động chiến đấu đã đặt ra nhiều dấu hỏi, không chỉ về tình trạng kỹ thuật của máy bay mà còn về mức độ huấn luyện, bảo dưỡng và thích nghi của Ukraine với các nền tảng khí tài khác biệt từ phương Tây.
Ukraine đang phải học cách vận hành các hệ thống vũ khí rất khác biệt, từ Pháp, Mỹ cho đến Thụy Điển. Khi đưa vào môi trường chiến sự thực sự, mọi sai lệch nhỏ trong quy trình cũng có thể gây hậu quả lớn.
Chuyên gia quân sự người Đức Gustav Gressel
Trước đó, Ukraine đã nhiều lần cảnh báo về việc cần có thời gian huấn luyện đầy đủ, nhất là khi nhân lực kỹ thuật lẫn hậu cần đều đang quá tải vì phải vận hành hàng chục chủng loại thiết bị từ nhiều quốc gia.
Thông điệp âm thầm gửi đến phương Tây
Dù không gây thương vong và chưa có dấu hiệu bị đối phương bắn hạ, vụ việc xảy ra với Mirage 2000 có thể mang ý nghĩa chính trị nhiều hơn một sự cố kỹ thuật thông thường.
Nó phơi bày một thực tế phức tạp rằng viện trợ quân sự không chỉ là câu chuyện của số lượng và thiện chí, mà còn là bài toán đồng bộ hóa chiến lược, đào tạo, và cả sự chuyển giao trách nhiệm kỹ thuật dài hạn.
Chúng ta đang thấy Ukraine giống như một bảo tàng sống động của công nghệ quốc phòng phương Tây. Nhưng một bảo tàng không thể thắng trận. Việc tích hợp hiệu quả vũ khí phương Tây vào chiến lược tổng thể mới là điều then chốt.
Tiến sĩ Justin Bronk – Chuyên gia về không quân tại Viện RUSI (Anh)
Một chiếc Mirage 2000 rơi xuống không đồng nghĩa với một thất bại chiến lược. Nhưng nó gợi mở về thách thức phức tạp của một cuộc chiến mà công nghệ hiện đại đôi khi không kịp thích nghi với tốc độ biến động của thực địa.
Nó cũng là lời cảnh tỉnh cho cả Ukraine và các nước viện trợ rằng mọi khí tài, dù tối tân, đều cần thời gian, con người và hạ tầng phù hợp để phát huy hiệu quả.
Chiếc Mirage rơi như một dấu chấm lửng giữa kỳ vọng và thực tế đang thúc đẩy Ukraine phải củng cố hơn nữa hệ thống hậu cần, đào tạo và chuẩn hóa khí tài.
Bởi cuộc chiến không chỉ được quyết định bởi số lượng máy bay, mà còn bởi cách vận hành chúng một cách bền vững và linh hoạt.
