Gửi bình luận
ZALA vừa giới thiệu các phiên bản nâng cấp của UAV Lancet (mẫu 51 và 52), cùng với UAV trinh sát Z-16 cho lực lượng đặc nhiệm Vệ binh Quốc gia Nga.
UAV Lancet - vũ khí uy lực trên chiến trường Ukraine
Những UAV hiện đại này được trang bị kênh liên lạc tiên tiến với khả năng kháng tác chiến điện tử (EW) cao hơn đáng kể. Chúng còn sở hữu hệ thống dẫn đường thông minh, giúp nâng cao độ chính xác khi tấn công mục tiêu.
Trong buổi trình diễn, ZALA đã nhấn mạnh khả năng hỗ trợ địa lý và định vị tự động của các UAV trong môi trường không có tín hiệu vệ tinh – mô phỏng thực địa tiền tuyến, nơi quân đội Ukraine tích cực gây nhiễu tín hiệu vệ tinh và triển khai các biện pháp tác chiến điện tử.
Kể từ khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra vào tháng 2/2022, chiến trường này đã trở thành nơi thử nghiệm thực tế cho các công nghệ UAV. Lancet nổi bật lên như một khí tài then chốt. Được giới thiệu lần đầu vào năm 2019 và thử nghiệm tại Syria, UAV này đã được cải tiến vượt bậc kể từ khi được sử dụng rộng rãi ở Ukraine từ tháng 6/2022.
Các cải tiến về quy trình sản xuất, đầu đạn, thời gian bay và khả năng tự hành dựa trên AI đã biến Lancet thành một vũ khí uy lực, vừa khiến các nhà phân tích quân sự ngưỡng mộ, vừa lo ngại.
Theo dữ liệu nguồn mở, tính đến tháng 12/2023, Lancet đã được sử dụng trong 872 cuộc tấn công, phá hủy hoặc làm hỏng 698 mục tiêu – đạt tỉ lệ thành công ấn tượng 80%.
Đến tháng 2/2024, số vụ tấn công tăng lên 1.163, với kỷ lục 285 vụ chỉ trong tháng 5/2024. Sự gia tăng này nhờ sản lượng sản xuất được nhân ba, nhờ vào nhà máy mới được truyền thông Nga giới thiệu vào tháng 7/2023.
“Đây là ví dụ điển hình về việc ngành công nghiệp quốc phòng nhanh chóng thích nghi với điều kiện chiến đấu,” chuyên gia quân sự Alexei Ivanov từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Moscow cho biết. “Nga đã đầu tư mạnh vào UAV như Lancet để bù đắp khó khăn trong tác chiến truyền thống.”
UAV Lancet – cụ thể là mẫu 51 (Lancet-3) và mẫu 52 (Lancet-1) – ban đầu có thời gian bay khoảng 30–40 phút với đầu đạn 3kg.
Đến cuối năm 2022, các thông số này đã cải thiện rõ rệt: thời gian bay tăng lên 60 phút và đầu đạn nặng trên 5kg, giúp UAV đủ khả năng phá hủy các mục tiêu bọc thép như xe tăng hay hệ thống phòng không.
Tháng 3/2023, mẫu Item 52 được trang bị hệ thống dẫn đường điện quang học mới giúp tấn công chính xác hơn. Tháng 9, UAV thực hiện được cuộc tấn công từ khoảng cách 70km – vượt xa phạm vi ban đầu 40km. Tháng 11/2023, module quang học mới cho phép hoạt động trong điều kiện tầm nhìn kém và ban đêm.
Nâng cấp đáng kể nhất là tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI), giúp UAV tự động nhận dạng và ưu tiên mục tiêu như hệ thống phòng không đối phương.
Lancet là một loại “đạn bay lơ lửng” (loitering munition), do ZALA Aero Group – một công ty con của Tập đoàn Kalashnikov – phát triển từ năm 2019.
Với thiết kế nhỏ gọn, hệ thống dẫn đường hiện đại và khả năng thích nghi linh hoạt, Lancet trở thành trụ cột trong chiến lược UAV của Nga, mang lại hiệu quả chiến đấu cao với chi phí thấp.
UAV Lancet được phóng từ bệ phóng kiểu súng cao su (catapult), có cấu hình hai cánh chữ X đặc trưng giúp ổn định khí động học và điều khiển tốt hơn. Thân máy bay bằng vật liệu composite nhẹ nhưng bền, trọng lượng cất cánh tối đa khoảng 12kg.
Động cơ điện không chổi than AXI 5330 Gold Line (sản xuất tại Séc) giúp máy bay vận hành hiệu quả với dấu nhiệt thấp, khó bị phát hiện bởi các hệ thống phòng không dùng cảm biến hồng ngoại.
Lancet có hai phiên bản chính: Item 51 (Lancet-3) và Item 52 (Lancet-1), khác biệt ở tải trọng và nhiệm vụ – với mẫu lớn dùng để tấn công mạnh, còn mẫu nhỏ cơ động hơn.
Các tùy chọn đầu đạn gồm nổ phá (HE), nổ mảnh, và xuyên giáp, cho phép tấn công cả sinh lực và phương tiện bọc thép. Thiết kế mô-đun giúp UAV dễ thích ứng với nhiệm vụ thực địa.
Một điểm mạnh là bộ dẫn đường tích hợp hệ thống quang điện tử, dẫn đường bằng hình ảnh (TV) ở pha cuối, và module U-Blox chống gây nhiễu/spoofing. Các UAV hoạt động hiệu quả trong môi trường điện từ bị can thiệp, với tầm hoạt động mở rộng từ 40 lên 70–80km ở các biến thể gần đây.
Lancet có thể hoạt động độc lập hoặc phối hợp với UAV trinh sát ZALA Z-16 để thực hiện tác chiến theo mô hình “thợ săn–kẻ hủy diệt” (hunter-killer), cho phép thu thập thông tin thời gian thực rồi tấn công mục tiêu sâu trong phòng tuyến địch.
Chi phí ước tính khoảng 35.000 USD/chiếc giúp Nga có thể triển khai UAV Lancet hàng loạt, hiệu quả hơn so với các hệ thống tên lửa đắt đỏ.
Lancet có kích thước nhỏ, tiết diện radar thấp nên khó bị đánh chặn, tạo nên ảnh hưởng lớn trên chiến trường.
Tại Triển lãm Quân sự Quốc tế Army 2024, biến thể xuất khẩu Lancet-E ra mắt với khả năng truyền video ổn định hơn và camera nhiệt giúp tác chiến ban đêm. Nga kỳ vọng xuất khẩu trên 1.000 chiếc, và Rosoboronexport đang tìm kiếm các đối tác công nghệ để chuyển giao sản xuất.
Dù vậy, UAV vẫn phụ thuộc vào linh kiện phương Tây như module NVIDIA Jetson TX2 (AI) hay U-Blox (Thụy Sĩ), cho thấy sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu bất chấp lệnh trừng phạt.
Sự hiệu quả của Lancet buộc phía Ukraine phải phát triển các biện pháp đối phó như lưới kim loại chống UAV hoặc EW gây nhiễu, tuy kết quả đạt được không đồng đều.
Gần đây nhất, Ukraine đã phát triển và triển khai hệ thống UAV đánh chặn như một giải pháp phòng thủ không gian hiệu quả và tiết kiệm chi phí.
Theo Kyiv Independent, trước những đợt tấn công ồ ạt bằng UAV và tên lửa từ Nga, Ukraine đối mặt với hai thách thức lớn: sự thiếu hụt hệ thống phòng không tiên tiến từ phương Tây và chi phí cao khi sử dụng tên lửa trị giá hàng triệu USD để bắn hạ các UAV Shahed có giá chỉ khoảng 20.000 USD.
Ukraine đã chuyển hướng sang phát triển các UAV đánh chặn nội địa, một giải pháp chi phí thấp nhưng hiệu quả, được mệnh danh là dự án ‘Clear Sky’ (bầu trời trong xanh) nhằm bảo vệ Kyiv và các khu vực khác.
Cuộc chạy đua giữa công nghệ UAV và hệ thống phòng thủ tiếp tục phản ánh bản chất linh hoạt, không ngừng biến đổi của chiến tranh hiện đại – nơi đổi mới quyết định thắng bại.
