Gửi bình luận
Đây không phải là lần đầu tiên UAV XQ-58A Valkyrie bay cùng với các máy bay tiêm kích có người lái, nhưng các cuộc thử nghiệm này vẫn được giữ bí mật.
Bước tiến vượt bậc trong phối hợp UAV và tiêm kích
Phòng Thí nghiệm Nghiên cứu Không quân Mỹ (AFRL) vừa thông báo rằng Không quân Mỹ gần đây đã tiến hành các chuyến bay phối hợp giữa một chiếc F-16C Fighting Falcon và một F-15E Strike Eagle, trong đó các phi công điều khiển hai chiếc máy bay không người lái XQ-58A Valkyrie. Mục tiêu của các cuộc thử nghiệm là để chứng minh tiến bộ trong việc tích hợp các hệ thống có người lái và bán tự động trong lĩnh vực chiến đấu trên không.
“Không quân Mỹ gần đây đã trình diễn một bước tiến vượt bậc trong hợp tác giữa con người và máy móc bằng cách vận hành các nền tảng tự động bay cùng máy bay chiến đấu có người lái,” AFRL cho biết.
Tuy nhiên, các chi tiết cụ thể của cuộc thử nghiệm chưa được công bố. AFRL nhấn mạnh rằng việc tích hợp hệ thống có người lái và không người lái trên chiến trường sẽ là yếu tố then chốt để đảm bảo sức mạnh, sự linh hoạt, cơ động và thành công trong nhiệm vụ.
Điều đáng chú ý đây không phải là lần đầu tiên XQ-58A Valkyrie bay cùng với tiêm kích có người lái trong các bài thử nghiệm. Chuyến bay bán tự động đầu tiên với UAV cỡ lớn này diễn ra vào cuối năm 2020.
Trong lần thử nghiệm đó, XQ-58A Valkyrie được tích hợp một hệ thống truyền thông và dữ liệu đặc biệt, cho phép các tiêm kích tàng hình như F-22 và F-35A trao đổi thông tin với nhau một cách bí mật và an toàn.
Chiếc XQ-58A Valkyrie có khả năng mang vũ khí cả trong khoang vũ khí bên trong thân và trên các giá treo ngoài. Những báo cáo trước đây cho biết chiếc UAV này có thể mang tới bốn quả bom đường kính nhỏ GBU-39/B (Small Diameter Bomb – SDB).
Vào năm 2024, hãng Kratos – nhà sản xuất của chiếc UAV – đã đề cập đến biến thể MQ-58B, được thiết kế chuyên biệt cho các nhiệm vụ chế áp phòng không đối phương (SEAD). Một số báo cáo khác trước đó cũng từng gợi ý rằng XQ-58 có thể được trang bị hai tên lửa không đối không AIM-120 AMRAAM.
Mảnh ghép hoàn hảo cho không lực hiện đại
Trong bối cảnh chiến tranh hiện đại ngày càng phụ thuộc vào công nghệ cao, các máy bay không người lái (UAV) đang giữ vai trò then chốt trong chiến lược không – hải – lục.
Một trong những hệ thống UAV tiên tiến đáng chú ý nhất hiện nay là XQ-58A Valkyrie của Mỹ – một UAV chiến đấu (UCAV) thuộc thế hệ mới, nằm trong chương trình "Loyal Wingman" (phi đội hộ vệ trung thành) của Không quân Mỹ.
Valkyrie không chỉ là một UAV tấn công mà còn là nền tảng để phát triển khái niệm “máy bay không người lái đồng hành” (Collaborative Combat Aircraft - CCA) – nghĩa là nó sẽ bay cùng các tiêm kích có người lái như F-16, F-15, F-35 hoặc F-22 để hỗ trợ, chia sẻ nhiệm vụ, và thậm chí hy sinh thay phi công.
Với chỉ khoảng 4–5 triệu USD/chiếc, Valkyrie rẻ hơn rất nhiều so với các máy bay chiến đấu có người lái (F-35A ~80 triệu USD), cho phép triển khai theo bầy đàn (swarming).
Với khả năng bán tự động, UAV Valkyrie có thể được điều khiển từ xa hoặc hoạt động theo AI, giảm tải cho phi công.
Một ưu điểm lớn của dòng UAV cỡ lớn này là khả năng mang vũ khí không đối không. Không giống MQ-9 Reaper vốn thiên về tấn công mặt đất, XQ-58 Valkyrie có thể bắn tên lửa AIM-120 – biến nó thành một phi công chiến đấu thứ hai ti8rong đội hình.
Về khả năng tàng hình, Valkyrie có thiết kế dạng phi truyền thống (không có cánh đuôi đứng), thân nhỏ và góc cạnh giúp khó bị phát hiện bởi radar đối phương.
XQ-58A Valkyrie thể hiện vai trò đặc biệt trong chiến tranh hiện đại. Nó được thiết kế để đi theo và hỗ trợ tiêm kích có người lái – chia sẻ nhiệm vụ như: Dẫn đường hoặc gây nhiễu radar; Tấn công mục tiêu nguy hiểm thay phi công; Làm mồi nhử tên lửa phòng không, bảo vệ phi đội; Mở rộng khả năng cảm biến – thu thập tình báo thời gian thực.
Trong trường hợp chiến tranh quy mô lớn – như đối đầu Nga, Trung Quốc – khả năng “phủ rộng” của Valkyrie giúp Mỹ không chỉ giữ ưu thế trên không mà còn bảo toàn lực lượng người lái.
Trong thời đại mà mỗi tên lửa phòng không hiện đại có thể trị giá hàng triệu USD, việc sử dụng các UAV giá rẻ như XQ-58A để “bắt lửa” là chiến lược hiệu quả về chi phí. Chúng có thể “tấn công tiêu hao” các hệ thống phòng không đối phương như S-400 hoặc HQ-9.
Ngoài ra, khác với UAV truyền thống cần đường băng lớn, XQ-58A có thể cất cánh từ bệ phóng di động (như xe tải), phù hợp với môi trường chiến tranh phi đối xứng, nơi không quân phải hoạt động từ các căn cứ tạm thời.
Nó cũng được coi là khởi đầu cho máy bay chiến đấu AI, nền tảng thử nghiệm cho AI chiến thuật: đánh giá tình huống, phối hợp, phản ứng mà không cần can thiệp con người. Đây chính là tương lai của chiến tranh không gian: đội hình máy bay AI có thể tự quyết định hành động tác chiến trong thời gian thực.
XQ-58A Valkyrie không chỉ là một UAV chiến đấu tàng hình giá rẻ – mà còn là một bước ngoặt trong tư duy chiến tranh: từ con người làm trung tâm sang AI làm đồng đội. Sự kết hợp giữa tốc độ, tính linh hoạt, tàng hình và khả năng tích hợp với lực lượng có người lái biến Valkyrie thành một “cánh tay nối dài” cực kỳ nguy hiểm – và là mảnh ghép hoàn hảo cho không lực hiện đại.
Trong tương lai, khi chiến tranh trở thành cuộc đối đầu giữa các hệ thống AI, cảm biến và quyết định tốc độ cao, những chiếc Valkyrie sẽ không còn là UAV hỗ trợ – mà có thể là lực lượng xung kích tuyến đầu trên mọi mặt trận.
