Các nguồn tin phía Ukraine cho biết, Nga đã phóng thử tên lửa hành trình siêu vượt âm Zircon nhằm vào một mục tiêu tại tỉnh Sumy của nước này.
Theo Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine, quả tên lửa được phóng từ khu vực mũi Chauda trên bán đảo Crimea “để tấn công các cơ sở hạ tầng trọng yếu”, cho thấy đây có thể là vụ thử nghiệm đầu tiên từ bệ phóng trên đất liền thay vì từ tàu chiến.
Lần thử nghiệm chiến đấu đầu tiên của tên lửa Zircon được công bố vào tháng 2/2024, với sự chứng kiến của Tổng thống Nga Vladimir Putin lúc bấy giờ.
Tổng thống Putin cho biết: “Tổ hợp tấn công siêu vượt âm Zircon phóng từ biển đã được sử dụng trong chiến đấu. Hệ thống này không được đề cập trong thông điệp năm 2018 nhưng hiện nay hệ thống này đã biên chế. Tên lửa có thể đạt tốc độ tới Mach 9 và tầm bắn hơn 1.000 km.”

Zircon được phát triển chủ yếu với vai trò tên lửa chống hạm, đồng thời có khả năng tấn công mặt đất. Tuy nhiên, việc Ukraine thiếu các tàu mặt nước cỡ khinh hạm nên cơ hội thử nghiệm chống tàu của Nga rất hạn chế.
Loại tên lửa này hiện được triển khai trên nhiều lớp tàu của Hải quân Nga, với tàu ngầm hạt nhân tấn công lớp Yasen-M đầu tiên được trang bị tên lửa này ra mắt vào tháng Ba.
Lần phóng Zircon đầu tiên từ tàu lớp Yasen diễn ra vào tháng 10/2021, với tầm bắn 1.000 km và tốc độ Mach 9 khiến nó trở thành mục tiêu cực kỳ khó đánh chặn. Tàu mặt nước đầu tiên trang bị Zircon, khu trục hạm Đô đốc Gorshkov, bắt đầu trực chiến từ tháng 1/2023.
Trong bối cảnh Nga không đóng mới tàu khu trục hoặc tuần dương hạm kể từ khi Liên Xô tan rã năm 1991, việc tích hợp Zircon đóng vai trò quan trọng để duy trì khả năng tác chiến của lực lượng tàu viễn dương của Nga.
Đánh giá về vai trò tạo ưu thế của Zircon đối với Hải quân Nga, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu từng khẳng định: “Một tàu trang bị Zircon có thể thực hiện những đòn tấn công chính xác cao và mạnh mẽ vào đối phương trên biển cũng như trên đất liền… Điểm độc đáo của tên lửa siêu vượt âm Zircon là khả năng bảo đảm vượt qua mọi hệ thống phòng không hiện tại hoặc trong tương lai”.
Bên cạnh tàu mặt nước và tàu ngầm, Nga hiện cũng phát triển bệ phóng di động trên mặt đất cho tên lửa Zircon, trong bối cảnh quan hệ giữa Nga và các nước thành viên NATO được dự báo ngày càng căng thẳng.
Một số báo cáo chưa được xác nhận cho thấy Nga đang nghiên cứu biến thể phóng từ trên không để trang bị cho tiêm kích MiG-31I, đồng thời không loại trừ khả năng phát triển phiên bản thu nhỏ dành cho tiêm kích tàng hình Su-57.