Gửi bình luận
Ai Cập cân nhắc mua tiêm kích tàng hình J-35A của Trung Quốc, một bước đi có thể làm thay đổi cán cân sức mạnh không quân và trật tự an ninh chiến lược ở Trung Đông.
Những ngày qua, sự chú ý của dư luận ngày càng tăng của Cairo đối với J-35A phản ánh thực tế là Mỹ lâu nay kiên quyết từ chối cung cấp cho Ai Cập các dòng chiến đấu cơ tối tân như F-35 hay F-15EX, nhằm bảo đảm Israel duy trì ưu thế quân sự vượt trội trong khu vực.
Trong khi Tel Aviv được tiếp cận F-35, dòng tiêm kích tàng hình thế hệ 5 thì các đối tác Ả Rập, kể cả thân cận với Washington, chỉ nhận được những biến thể F-16 đã lạc hậu. Chính tình trạng bất cân xứng này buộc Ai Cập phải tìm đến lựa chọn thay thế để bảo toàn thế cân bằng chiến lược.
Trong nhiều thập niên, Mỹ duy trì nguyên tắc bảo đảm “lợi thế quân sự định tính” cho Israel. Điều đó có nghĩa là Washington sẵn sàng cung cấp cho Tel Aviv những loại vũ khí tối tân nhất, đặc biệt là F-35I Adir, biến thể tùy chỉnh riêng của F-35, nhưng lại hạn chế các đối tác Arab. Ai Cập, dù là đồng minh chiến lược, cũng chỉ được tiếp nhận F-16 đời cũ và chưa bao giờ chạm tới F-35.
Chính sự bất cân xứng này đã khiến Cairo nhiều lần phải tìm kiếm giải pháp thay thế. Từ thương vụ Rafale với Pháp, nỗ lực mua Su-35 từ Nga, đến việc tăng cường năng lực phòng thủ nội địa, Ai Cập luôn theo đuổi mục tiêu cân bằng sức mạnh. Tuy nhiên, chỉ đến khi J-35A xuất hiện, Cairo mới có trong tay một lựa chọn vừa mang tính khả thi về công nghệ, vừa không quá ràng buộc về chính trị.
J-35A, do Tập đoàn Máy bay Thẩm Dương phát triển, là mẫu tiêm kích tàng hình hai động cơ được định vị để cạnh tranh trực tiếp với F-35 của Mỹ.
Máy bay được thiết kế đa nhiệm, có thể vừa đảm nhận vai trò không chiến, vừa tấn công mặt đất, thậm chí hoạt động trên tàu sân bay. Với giá dự kiến khoảng 85 triệu USD/chiếc, thấp hơn F-35, J-35A trở thành một giải pháp đáng cân nhắc cho các quốc gia như Ai Cập.
Đối với Cairo, J-35A mang lại ba lợi ích then chốt. Thứ nhất, nó giúp hiện đại hóa không quân vốn phụ thuộc nhiều vào F-16 và Mirage-2000. Thứ hai, nó duy trì thế cân bằng chiến lược trong bối cảnh Thổ Nhĩ Kỳ đẩy mạnh chương trình TF-X, UAE theo đuổi F-35 còn Israel không ngừng mở rộng phi đội F-35I.
Thứ ba, nếu đi kèm điều khoản chuyển giao công nghệ, J-35A có thể giúp Ai Cập xây dựng cơ sở bảo trì, lắp ráp trong nước, một bước tiến lớn trên con đường tự chủ quốc phòng.
F-35 hiện vẫn được coi là chuẩn mực của tiêm kích tàng hình thế hệ 5. Điểm mạnh của nó là hệ thống điện tử hàng không tích hợp, khả năng tác chiến mạng trung tâm và mức độ kiểm chứng thực chiến. Tuy nhiên, F-35 đắt đỏ cả về giá mua lẫn chi phí vận hành, đồng thời gắn liền với ràng buộc chính trị, khiến Ai Cập khó có thể sở hữu.
Trong khi đó, TF-X của Thổ Nhĩ Kỳ thể hiện tham vọng lớn nhưng mới ở giai đoạn phát triển. Các khó khăn về động cơ, điện tử hàng không và công nghệ sản xuất khiến TF-X chưa thể sớm đạt khả năng tác chiến đầy đủ. Đối với Cairo, TF-X chưa thể là lựa chọn tức thời để thu hẹp khoảng cách sức mạnh trong khu vực.
J-35A vì vậy nổi lên như một “phương án trung gian” dù chưa được chứng minh thực chiến như F-35, nhưng rẻ hơn, linh hoạt hơn và có khả năng đi kèm chuyển giao công nghệ. Thiết kế hai động cơ cũng mang lại ưu thế về tầm hoạt động và độ tin cậy, phù hợp với điều kiện khai thác tại Trung Đông, nơi không quân cần khả năng bao phủ phạm vi rộng và duy trì sức bền trong tác chiến.
Nếu Ai Cập đưa J-35A vào biên chế, Trung Đông sẽ lần đầu tiên chứng kiến sự xuất hiện của một dòng tiêm kích tàng hình không thuộc NATO hay Israel. Điều này chắc chắn buộc các nước trong khu vực phải điều chỉnh chiến lược. Với vị trí địa chính trị đặc biệt, Cairo sẽ trở thành trung tâm mới trong bàn cờ an ninh, cạnh tranh trực tiếp với Tel Aviv và Ankara.
Từ góc độ Trung Quốc, việc Ai Cập, quốc gia vốn nằm trong cấu trúc an ninh do Mỹ dẫn dắt trở thành khách hàng J-35A sẽ là một thắng lợi ngoại giao quan trọng. Bắc Kinh vừa chứng minh năng lực cạnh tranh trong xuất khẩu vũ khí công nghệ cao, vừa mở rộng ảnh hưởng tại Bắc Phi và thế giới Arab.
Khác với Mỹ, vốn gắn các hợp đồng vũ khí với điều kiện chính trị, Trung Quốc đưa ra cách tiếp cận linh hoạt hơn, tạo lợi thế trong việc thu hút khách hàng.
Israel chắc chắn sẽ theo dõi sát sao mọi động thái. Việc Ai Cập sở hữu tiêm kích tàng hình, dù là J-35A, vẫn được Tel Aviv coi là thách thức đối với ưu thế vượt trội mà họ đang nắm giữ.
Washington, trong khi đó, có thể gia tăng áp lực ngoại giao và viện trợ để giữ Cairo trong quỹ đạo chiến lược của mình. Đối với các quốc gia vùng Vịnh như UAE hay Ả Rập Xê Út, sự xuất hiện của J-35A tại Ai Cập có thể thúc đẩy họ tăng tốc các chương trình hiện đại hóa không quân, đồng thời tìm kiếm thêm lựa chọn ngoài Mỹ.
Câu hỏi đặt ra là Ai Cập có thực sự dám đặt cược vào J-35A? Nếu thương vụ thành công, Cairo sẽ bước vào nhóm ít ỏi quốc gia sở hữu tiêm kích thế hệ 5, đồng thời mở ra kỷ nguyên mới cho cạnh tranh vũ khí ở Trung Đông. Ngược lại, nếu chỉ dừng ở mức đàm phán, J-35A vẫn đóng vai trò “lá bài mặc cả”, buộc Mỹ và phương Tây phải cân nhắc lại chính sách.
Dù kịch bản nào xảy ra, sự xuất hiện của J-35A trong các cuộc thảo luận chiến lược đã đủ để tạo ra chấn động. Bởi tại Trung Đông, mỗi thay đổi trong cán cân sức mạnh không quân đều có thể dẫn tới những hệ lụy sâu rộng, không chỉ trong khu vực mà còn trong cuộc cạnh tranh ảnh hưởng toàn cầu.
