Phúc Kiến – Tàu sân bay điện từ đầu tiên của Trung Quốc vượt chuẩn Mỹ

Tại ụ tàu khô Newport News, boong tàu sân bay USS John F. Kennedy vẫn còn trống rỗng. Dự án từng kỳ vọng đi vào hoạt động từ năm 2022 nay tiếp tục trễ hẹn đến tận 2027, kéo dài trong trì trệ và khủng hoảng chuỗi cung ứng.

Trong khi đó, bên bờ tây Thái Bình Dương, tiêm kích J-15T của Trung Quốc đã sẵn sàng trên đường phóng điện từ của tàu sân bay Phúc Kiến – siêu hàng không mẫu hạm hoàn tất chỉ sau 5 năm 7 tháng. Cuộc cạnh tranh tưởng chừng lặng lẽ trên biển đã trở thành phép thử tối hậu cho năng lực tổ chức công nghiệp và tư duy chiến lược giữa hai siêu cường.

Khác với hệ thống của Mỹ vốn được xem là “cạm bẫy công nghệ” với chi phí chế tạo lên tới 13 tỷ USD, tàu Ford lắp đặt 13 công nghệ hoàn toàn mới, từ hệ thống điện từ, AI điều khiển đến chỉ huy chiến đấu, khiến 60% cấu phần biến thành phiên bản thử nghiệm. Tuy nhiên, sáu trong số đó cho đến nay vẫn chưa đạt chuẩn.

Những lần thử nghiệm tại Úc, trong khuôn khổ tập trận “Talisman Sabre 2023”, đã bộc lộ vấn đề: tốc độ, độ tin cậy và hiệu suất động cơ đều chưa đạt yêu cầu. Hệ thống phóng máy bay điện từ EMALS của Mỹ thường xuyên bị lỗi với tần suất chưa tới mức an toàn để chiến đấu thực tế.

Trong khi đó, Trung Quốc đã hoàn thiện chuỗi công nghệ độc lập, áp dụng hệ thống cung điện áp trung và dòng điện một chiều – thay vì điện xoay chiều như phía Mỹ – giúp giảm hao hụt năng lượng 30%, giảm tần suất sự cố và tăng độ ổn định.

Tỷ lệ xuất kích thành công đạt tới 98%, theo truyền thông Trung Quốc – cao hơn nhiều so với mức dưới 30% mà EMALS của Mỹ từng ghi nhận trong huấn luyện. Sự khác biệt này phản ánh không chỉ trình độ kỹ thuật mà còn là khả năng tổ chức hệ thống công nghiệp hậu cần chiến lược.

Phúc Kiến còn gây ấn tượng với tổ hợp radar kiểm soát mảng pha 32 tổ hợp, có thể bao phủ 360 độ và chống lại cả lớp sơn tàng hình của tiêm kích F-35. Radar này được Trung Quốc ví như “mắt thần xuyên thấu”, khi Trung Quốc tuyên bố có thể "nhìn thấy mọi vật thể trong vùng phủ sóng điện từ" nhờ kết hợp AI và thuật toán kiểm soát tín hiệu phản hồi.

Bên dưới boong tàu, cải tiến về thiết kế ba thang máy và hai kho đạn giúp tăng hiệu quả vận hành lên 40%. Máy bay J-15T tàng hình có thể phóng đồng thời từ hai đầu đường băng, trong khi UAV tấn công như GJ-11 đảm nhiệm các vai trò trinh sát điện tử và tấn công chính xác tầm xa., tạo thành ‘đám mây chiến đấu thông minh di động’.

Một sĩ quan Nga nhận định: “Đây không còn là tàu sân bay, mà là nền tảng tác chiến thông minh di động”.

Trong khi Mỹ vẫn vật lộn với việc chế tạo vỏ tàu lớp Ford và hứng chịu các cuộc khủng hoảng nhân sự tại nhà máy đóng tàu, Trung Quốc đã vượt lên nhờ chuỗi cung ứng ổn định.

Tại Thượng Hải, xưởng đóng tàu Trường Hưng cùng lúc triển khai 3 ụ đà, tiến hành đóng mới tàu hộ vệ và tàu sân bay theo phương pháp module hóa. Chi phí chế tạo tàu Phúc Kiến được khống chế trong khoảng 6,5 tỷ USD – chỉ bằng một nửa Ford.

Với nhịp độ mỗi năm Trung Quốc hạ thủy hơn 70 tàu quân sự, toàn bộ số lượng tàu ngầm của hải quân nước này đã vượt qua Hải quân Hoàng gia Anh.

Tàu Phúc Kiến không chỉ là biểu tượng của vũ khí điện từ, mà còn kéo theo loạt công nghệ chuyển hóa tác chiến: hệ thống hậu cần sử dụng đệm từ thay thế ray truyền thống, cảng hải quân và căn cứ tàu sân bay tại Thanh Đảo bắt đầu áp dụng thiết kế module cho phép tiếp tế điện từ.

Trong khi Mỹ vẫn định giá toàn bộ vòng đời tàu Ford lên tới 250 tỷ USD, Trung Quốc đã định hình hướng đi “quân dân lưỡng dụng”, thương mại hóa một phần công nghệ dân sự như lớp phủ boong tàu chịu nhiệt.

Về mặt chiến lược, Trung Quốc đang điều chỉnh quy tắc tác chiến hạm đội. DF-26 và các biến thể mới như DF-21D cho phép tấn công chính xác nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ trong bán kính 5000km. Trong khi tỷ lệ sống sót của tàu sân bay Mỹ chỉ còn dưới 30%, thì mô hình tác chiến điện tử và UAV do Phúc Kiến dẫn đầu đang mở ra một hệ sinh thái hải quân kiểu mới.

Tại cảng Chu Sơn, 11 tàu đổ bộ lớp 075 cùng hàng loạt tàu tấn công bọc thép đang lần lượt hoàn thiện. Hình ảnh vệ tinh AIS cho thấy bề mặt boong của tàu Phúc Kiến đã bắt đầu phủ lớp vật liệu dân dụng – dấu hiệu cho thấy công nghệ điện từ của Trung Quốc đã đạt chuẩn thương mại.

Một kỹ sư Trung Quốc phát biểu: “Ba mươi năm trước chúng tôi nhìn Mỹ như thần thoại. Hôm nay, chúng tôi đã sở hữu tiêu chuẩn công nghiệp riêng”.

Trận chiến vượt Thái Bình Dương không còn là cuộc đua kỹ thuật đơn thuần – mà là sự cạnh tranh giữa hệ thống công nghiệp chiến lược. Và Trung Quốc, với tàu Phúc Kiến là biểu tượng, đang thay đổi luật chơi.