Gửi bình luận
Tàu sân bay Phúc Kiến lần đầu diễn tập trên biển, đánh dấu bước tiến lớn của hải quân Trung Quốc nhưng vẫn bộc lộ nhiều hạn chế về động cơ, thiết kế boong và kinh nghiệm vận hành.
Tàu sân bay Phúc Kiến - hàng không mẫu hạm thứ ba đồng thời hiện đại nhất của Trung Quốc đã tiến hành đợt diễn tập trên biển đầu tiên kể từ khi được biên chế chính thức vào đầu tháng 11.
Truyền thông Trung Quốc ngày 18/11 cho biết con tàu phối hợp huấn luyện cùng tàu khu trục Diên An và Thông Liêu, tập trung vào điều hướng đội hình, cứu hộ cứu nạn và thử nghiệm hoạt động không quân hạm trên boong.
Việc Phúc Kiến nhanh chóng bước vào thực địa sau lễ biên chế cho thấy mức độ ưu tiên của Bắc Kinh đối với chương trình hiện đại hóa hải quân.
J-35, J-15T và KJ-600 cùng xuất kích
Đoạn video do truyền thông Trung Quốc công bố cho thấy loạt khí tài chủ lực lần lượt cất cánh từ boong tàu, gồm máy bay cảnh báo sớm KJ-600, tiêm kích tàng hình J-35 và phiên bản tiêm kích J-15T dành cho cấu hình máy phóng.
Sự xuất hiện đồng thời của các chủng loại này được xem là tín hiệu cho thấy Trung Quốc muốn chứng minh khả năng vận hành đồng bộ một cụm không quân hạm hiện đại, yếu tố then chốt quyết định sức mạnh tác chiến của tàu sân bay.
Dù vậy, Bắc Kinh vẫn giữ kín vị trí và thời điểm của cuộc diễn tập, phù hợp với chiến lược hạn chế tiết lộ các thông tin nhạy cảm liên quan đến vận hành hải quân.
Theo Tân Hoa Xã, tàu Phúc Kiến dài 316 m, có trọng tải tối đa 85.000 tấn và có thể mang theo khoảng 50 máy bay. Việc chính thức đưa tàu vào lực lượng hải quân được coi là bước tiến đáng kể nhằm mở rộng năng lực tác chiến xa bờ – điều mà các chuyên gia gọi là tham vọng xây dựng hải quân “biển xanh”.
Lễ biên chế ngày 5/11 tại căn cứ Tam Á, có sự tham dự của Chủ tịch Tập Cận Bình, thể hiện tầm quan trọng của dự án đối với ban lãnh đạo Trung Quốc. Phúc Kiến là tàu sân bay đầu tiên do Trung Quốc tự thiết kế và đóng mới hoàn toàn, đồng thời là tàu thứ hai trên thế giới sử dụng hệ thống máy phóng điện từ (EMALS), chỉ sau hải quân Mỹ.
Công nghệ EMALS mở ra nhiều khả năng mới cho không quân hạm Trung Quốc: máy bay có thể cất cánh với tải trọng lớn hơn, triển khai nhiều chủng loại khí tài hơn, từ máy bay cảnh báo sớm cỡ lớn đến UAV và tăng tần suất xuất kích nhờ thời gian tái khởi động nhanh hơn so với máy phóng hơi nước truyền thống. Bộ Quốc phòng Trung Quốc nhiều lần nhấn mạnh việc tích hợp EMALS là chỉ đạo trực tiếp từ Chủ tịch Tập, phù hợp với chiến lược hiện đại hóa quân đội và thu hẹp khoảng cách công nghệ với Mỹ.
Bước tiến lớn nhưng vẫn tồn tại khoảng cách
Sự xuất hiện của Phúc Kiến đánh dấu lần đầu tiên Trung Quốc sở hữu nền tảng tàu sân bay có khả năng vận hành đầy đủ các năng lực không quân hạm hiện đại, gồm cả tiêm kích tàng hình và máy bay cảnh báo sớm cất cánh bằng máy phóng, điều hai tàu Liêu Ninh và Sơn Đông trước đây chưa thể đáp ứng vì còn phụ thuộc vào đường băng “nhảy cầu”. Tuy nhiên, nhiều phân tích quốc tế cho rằng Phúc Kiến vẫn còn những hạn chế đáng kể.
Thứ nhất, tàu không sử dụng động cơ hạt nhân. Việc phụ thuộc vào tua-bin hơi nước và máy phát diesel khiến tàu phải tiếp nhiên liệu thường xuyên, qua đó hạn chế thời gian hoạt động xa bờ, một yếu tố then chốt của hải quân biển xanh. Đây là khác biệt lớn giữa Phúc Kiến và các siêu tàu sân bay lớp Nimitz hay Ford của Mỹ.
Thứ hai, thiết kế sàn đáp gây tranh cãi. Một số chuyên gia, bao gồm cựu sĩ quan hải quân Mỹ được CNN trích dẫn, ước tính hiệu suất vận hành của Phúc Kiến chỉ đạt khoảng 60% so với tàu sân bay lớp Nimitz. Lý do nằm ở việc bố trí hai máy phóng chính gần trung tâm boong trước, khiến đường cất cánh và hạ cánh có thể giao thoa, làm giảm tốc độ xử lý và tăng nguy cơ gián đoạn hoạt động.
Ngoài ra, sự giao cắt giữa lối di chuyển của máy bay từ thang nâng tới máy phóng cũng mang theo nguy cơ va chạm, buộc phải tăng cường kiểm soát và giảm tốc độ tác nghiệp. Một số blogger quân sự Trung Quốc từng chỉ ra các bất cập tương tự khi phân tích hình ảnh được CCTV công bố.
Thứ ba, kinh nghiệm vận hành còn hạn chế. Trong khi Mỹ có hơn một thế kỷ phát triển và sử dụng tàu sân bay, Trung Quốc mới chỉ bắt đầu làm chủ loại khí tài này từ năm 2012. Khoảng cách về kinh nghiệm, tư duy tác chiến và năng lực triển khai thực chiến vẫn là thách thức dài hạn.
Mỹ - Trung trên bàn cân tàu sân bay
Xét về quy mô sức mạnh, Trung Quốc vẫn thua xa Mỹ, quốc gia sở hữu 11 siêu tàu sân bay và 9 tàu đổ bộ tấn công có khả năng triển khai tiêm kích F-35B. Tuy nhiên, tốc độ phát triển của Bắc Kinh được giới quan sát đánh giá là nhanh nhất thế giới hiện nay.
Hai chuyên gia Thomas Newdick và Joseph Trevithick của tạp chí War Zone nhận định Phúc Kiến là “bước nhảy vọt lịch sử” của ngành công nghiệp quốc phòng Trung Quốc, vừa đóng vai trò khí tài tác chiến, vừa là nền tảng thử nghiệm cho các dự án hải quân tương lai.
Theo nhiều nguồn phân tích, Trung Quốc đã bắt đầu triển khai dự án tàu sân bay Type-004 sử dụng động cơ hạt nhân, với kỳ vọng đạt tới các đặc tính kỹ thuật tương đương lớp Ford của Mỹ. Các hình ảnh mô phỏng cho thấy Type-004 có thiết kế sàn đáp hiện đại hơn, kích thước lớn hơn và hứa hẹn cải thiện đáng kể năng lực tác chiến biển xa.
Đợt diễn tập đầu tiên của tàu sân bay Phúc Kiến cho thấy Trung Quốc đã tiến thêm một bước trong nỗ lực xây dựng lực lượng hải quân biển xanh, tham vọng được thúc đẩy mạnh mẽ dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình. Tuy nhiên, những hạn chế về động cơ, thiết kế boong tàu và kinh nghiệm vận hành cho thấy Bắc Kinh vẫn còn cách khá xa so với chuẩn mực của hải quân Mỹ.
Dù vậy, tốc độ phát triển của Trung Quốc đã và sẽ tiếp tục tạo sức ép đối với cán cân chiến lược tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trong những năm tới. Phúc Kiến, dù chưa phải “lá bài hoàn hảo”, vẫn là biểu tượng cho sự chuyển mình mạnh mẽ của hải quân Trung Quốc trên hành trình vươn ra đại dương.
