Gửi bình luận
Mỹ đã dùng đến một số lượng lớn tên lửa đánh chặn THAAD để bảo vệ Israel trong xung đột với Iran.
Cạn kiệt tên lửa đánh chặn
Theo các nguồn tin, Quân đội Mỹ đã phóng hơn 150 tên lửa đánh chặn THAAD (Terminal High Altitude Area Defense – Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối) để giúp bảo vệ Israel trong cuộc chiến kéo dài 12 ngày với Iran đầu năm nay.
Nếu chính xác, con số này chiếm khoảng một phần tư tổng số tên lửa THAAD mà quân đội Mỹ từng đặt hàng hoặc dự định đặt hàng, theo tài liệu ngân sách của Lầu Năm Góc.
Ngoài ra, cũng xuất hiện các câu hỏi về hiệu quả của tên lửa đánh chặn SM-3 được phóng từ tàu chiến của Hải quân Mỹ, vốn được sử dụng khoảng 80 quả trong cuộc xung đột vừa qua.
Theo WSJ, Mỹ đã tiêu hao một số lượng lớn tên lửa THAAD và SM-3, dẫn nguồn từ các quan chức giấu tên của Mỹ.
Lực lượng Mỹ cũng đã sử dụng hệ thống phòng không Patriot đặt trên mặt đất và các loại tên lửa SM-2 và SM-6 phóng từ tàu chiến trong cuộc chiến giữa Israel và Iran vào tháng 6. Israel cũng đã huy động toàn bộ hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không hiện có của mình.
“Cùng với hệ thống của Israel, các đơn vị vận hành THAAD đã tiêu thụ số đạn dược với tốc độ chóng mặt, phóng hơn 150 quả tên lửa để đánh chặn các đợt tấn công bằng tên lửa đạn đạo của Iran. Con số này tương đương gần 1/4 tổng số tên lửa đánh chặn mà Lầu Năm Góc từng mua”, thông tin đăng tải trên WSJ.
Theo đề xuất ngân sách năm tài khóa 2026 của Mỹ được công bố vào tháng 6, Cơ quan Phòng thủ Tên lửa (MDA) đã được cấp kinh phí để mua 646 tên lửa đánh chặn THAAD, mặc dù chưa nhận đủ số lượng đó.
Tổng số tên lửa này cũng chưa tính các đơn đặt hàng do Mỹ hỗ trợ cho các khách hàng nước ngoài. Một số lượng tên lửa THAAD đã từng được sử dụng trong các cuộc thử nghiệm và huấn luyện.
Trong chu kỳ ngân sách tiếp theo, MDA đang đề xuất mua thêm 25 quả với giá khoảng 15,5 triệu USD mỗi quả. Dự thảo ngân sách cũng cho biết thêm 12 quả THAAD nữa sẽ được tài trợ từ một đạo luật phân bổ ngân sách gần đây có tên “One Big Beautiful Bill Act”.
Chương trình THAAD được MDA quản lý, nhưng các đơn vị vận hành lại thuộc về Quân đội Mỹ.
Khi xung đột Israel-Iran nổ ra, Mỹ có 7 tiểu đoàn THAAD hoạt động, trong đó 2 đơn vị được triển khai tại Israel. Trong thời gian giao tranh, Lockheed Martin – nhà sản xuất hệ thống THAAD – thông báo đã bàn giao “Gói Tác chiến tối thiểu” cho tiểu đoàn THAAD thứ tám đã được lên kế hoạch từ trước đó.
Mỗi tiểu đoàn THAAD thông thường có từ 6 đến 9 bệ phóng cơ động, mỗi bệ chứa tối đa 8 tên lửa đánh chặn, cùng radar AN/TPY-2 và các khí tài hỗ trợ khác.
“Nhu cầu đối với THAAD lớn đến mức, tại một thời điểm, Lầu Năm Góc đã cân nhắc phương án điều chuyển các tên lửa đánh chặn đã bán cho Saudi Arabia sang sử dụng tại Israel. Cuộc thảo luận rất nhạy cảm vì các thành phố và cơ sở dầu mỏ của Saudi cũng đang trong tình trạng bị đe dọa trong cuộc xung đột”, WSJ cho biết thêm.
Ngoài THAAD, Hải quân Mỹ cũng đã tiêu hao một lượng lớn tên lửa SM-3 trong cuộc chiến. Theo đô đốc James Kilby, quyền Tư lệnh tác chiến Hải quân Mỹ, phát biểu trước Quốc hội vào tháng 6: “Các tàu chiến đã phóng khoảng 80 quả SM-3 để đánh chặn các mối đe dọa từ Iran”.
Hai quan chức quốc phòng cho biết có những lo ngại rằng SM-3 – lần đầu tiên được sử dụng trong chiến đấu vào năm ngoái cũng để đối phó Iran – đã không phá hủy được số mục tiêu như kỳ vọng.
Hải quân hiện đang rà soát kỹ lưỡng từng lần phóng để đánh giá hiệu quả. Một sĩ quan Hải quân tham gia vào quá trình điều tra cho biết, còn quá sớm để kết luận về hiệu quả của SM-3.
Trước đó, đã có các cảnh báo về số lượng SM-3 trong kho dự trữ của Mỹ là khá hạn chế. Vào tháng 5, nhà sản xuất SM-3 Raytheon đã ký hợp đồng trị giá 1 tỷ USD để sản xuất thêm biến thể Block IB.
MDA từng có kế hoạch ngừng mua Block IB để chuyển sang biến thể Block IIA mạnh hơn nhưng đắt hơn nhiều. Giá của một tên lửa SM-3 Block IB là khoảng 12,5 triệu USD, trong khi Block IIA lên đến 37 triệu USD mỗi quả.
Về hiệu quả chiến đấu, cần có thêm dữ liệu để đánh giá đầy đủ. Tuy nhiên, nên lưu ý rằng Iran đã sử dụng một số loại tên lửa đạn đạo mới trong cuộc chiến tháng 6, trong đó có các loại được cho là có khả năng đánh lừa hệ thống phòng thủ, cũng như tên lửa mang đầu đạn chùm.
Hải quân Mỹ lộ điểm yếu
WSJ cũng chỉ ra rằng việc tiêu hao SM-3 và các tên lửa khác phóng từ tàu đã lộ diện điểm yếu của Hải quân Mỹ: không có khả năng tiếp đạn cho các bệ phóng thẳng đứng (VLS) ngay trên biển.
Hiện tại, các tàu chiến Mỹ phải quay lại cảng – có thể mất nhiều ngày hoặc cả tuần – để nạp lại đạn. Điều này khiến tàu dễ bị tổn thương và làm giảm đáng kể năng lực chiến đấu liên tục.
Hải quân Mỹ đang nỗ lực phát triển năng lực tiếp đạn trên biển và gần đây đã tiến hành thử nghiệm mới ngoài khơi Virginia. Việc đưa tên lửa vào bệ phóng trên tàu giữa lúc tàu lắc lư giữa biển là một thách thức kỹ thuật lớn, ngay cả khi biển êm.
Tất cả những điều này phản ánh lo ngại ngày càng tăng trong quân đội Mỹ về việc các cam kết tại Trung Đông và viện trợ cho Ukraine đang làm cạn kiệt kho tên lửa phòng không và các vũ khí chiến lược khác.
Công nghiệp quốc phòng Mỹ có đủ khả năng bù đắp số lượng thiếu hụt này trong trường hợp xảy ra xung đột lớn (ví dụ với Trung Quốc ở Thái Bình Dương) hay không là một câu hỏi đáng lo ngại.
Theo đề xuất ngân sách quốc phòng năm 2026, có thể phải mất đến 4 năm để Mỹ đảm bảo tài chính nhằm thay thế toàn bộ số tên lửa THAAD đã phóng trong tháng 6. Và việc đặt hàng đến khi nhận có thể còn lâu hơn. Ví dụ, lô THAAD thứ 13 dự kiến chỉ bắt đầu được bàn giao vào đầu năm 2027, tức 5 năm sau khi ký hợp đồng.
Hiện Lockheed Martin đang đàm phán với quân đội Mỹ để nâng năng lực sản xuất THAAD lên 100 quả mỗi năm, theo WSJ, nhưng kế hoạch này cũng cần nhiều năm để triển khai thực tế.
Dù quân đội Mỹ có thể thực hiện các bước nào trong tương lai để đảm bảo kho đạn, bài viết của WSJ cho thấy tình trạng kho tên lửa THAAD hiện tại là đáng báo động và không bền vững trong dài hạn.
