Gửi bình luận
Đây là lần đầu tiên Ukraine mua một hệ thống tên lửa phòng không từ Mỹ, dù hệ thống MIM-23 HAWK đã bị loại biên khỏi lực lượng vũ trang Mỹ từ những năm 1990.
Mới đây, Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng Mỹ (DSCA) trực thuộc Lầu Năm Góc đã phê duyệt khả năng xuất khẩu hệ thống phòng không MIM-23 HAWK cho Ukraine.
Giấy phép này mở đường cho việc ký kết hợp đồng và quy định số lượng cũng như giá trị tối đa của hệ thống vũ khí, dù trên thực tế các con số trong thỏa thuận cuối cùng có thể thấp hơn.
Cụ thể, thỏa thuận cho phép bán một tổ hợp Hawk Phase III cùng với thiết bị liên quan với tổng giá trị 172 triệu USD. Đây được xem là lần đầu tiên Ukraine thực hiện mua hệ thống tên lửa đất đối không từ Mỹ, mặc dù các thiết bị này rõ ràng không còn mới.
Vì vậy, nội dung thỏa thuận cũng bao gồm phần mô tả khá dài liên quan đến các dịch vụ nhằm đảm bảo khả năng chiến đấu cho các hệ thống HAWK đã có trong biên chế lực lượng vũ trang Ukraine, cùng với các loại tên lửa đi kèm.
Bởi lẽ, bất kỳ hệ thống MIM-23 HAWK nào được Mỹ bán đều là hàng đã được loại biên từ kho dự trữ, do đó bắt buộc phải qua quá trình sửa chữa và phục hồi. Tương tự, các tên lửa sử dụng cho hệ thống này cũng phải được kiểm tra và đại tu trước khi đưa vào sử dụng thực tế.
Điểm đáng chú ý là các hoạt động phục hồi này sẽ do Công ty Sielman của Hy Lạp thực hiện. Đây là đơn vị được chỉ định làm nhà thầu chính, trong khi tập đoàn RTX (Raytheon) - nhà phát triển và chế tạo ban đầu của hệ thống HAWK - đóng vai trò nhà thầu phụ.
Hy Lạp là một trong những quốc gia vận hành hệ thống HAWK lâu đời và có đầy đủ cơ sở công nghiệp để bảo dưỡng loại vũ khí này.
Trước đó, cuối tháng 4/2024, Sielman Corporation đã được trao một hợp đồng dài hạn trị giá 49,9 triệu USD nhằm phục hồi hệ thống HAWK cho Ukraine, với thời hạn hoàn thành kéo dài đến năm 2029.
Hợp đồng này có liên quan đến thỏa thuận giữa Mỹ và Ukraine hồi đầu tháng 4/2024. Theo đó, Mỹ đồng ý cung cấp dịch vụ đại tu, phục hồi và hỗ trợ bảo trì hệ thống HAWK với tổng giá trị ước tính 138 triệu USD.
Tuy nhiên, trong thông báo của DSCA khi đó, Sielman không được nhắc đến trực tiếp mà chỉ đề cập đến Raytheon. Ngoài ra, cả hợp đồng trước và giấy phép mới lần này đều có sự xuất hiện của công ty PROJECTXYZ. Đây có thể là đơn vị phụ trách khâu hậu cần và vận chuyển.
Theo quy trình mua bán quân sự nước ngoài đã được thiết lập, bước tiếp theo là ký kết hợp đồng chính thức giữa chính phủ Mỹ và chính phủ Ukraine. Sau đó, phía Washington sẽ đại diện cho Ukraine ký kết các thỏa thuận riêng với các nhà thầu quốc phòng.
Trang Defense Express nhấn mạnh rằng MIM-23 HAWK Phase III là hệ thống đánh chặn có khả năng tiêu diệt các mối đe dọa phi đạn đạo ở tầm xa lên tới 45–50km và ở độ cao tối đa 20km. Loại tên lửa này sử dụng cơ chế dẫn đường radar bán chủ động (semi-active radar guidance).
Từ năm 2022, Ukraine đã nhận được một số tổ hợp HAWK dưới dạng viện trợ từ Tây Ban Nha và Mỹ. Mặc dù không được công khai chính thức, nhưng số lượng hệ thống phòng không loại này đang triển khai tại Ukraine được cho là khá đáng kể.
Trong khi đó, tại Mỹ, hệ thống HAWK đã bị loại biên từ những năm 1990, nhưng nước này vẫn tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật và hậu cần cho hơn 10 quốc gia khác đang sử dụng hệ thống này.
Bước đi chiến lược: Tái sử dụng khí tài cũ
Mặc dù hệ thống MIM-23 HAWK không còn là công nghệ tối tân trong thế giới phòng không hiện đại, nhưng với Ukraine - quốc gia đang trong cuộc xung đột kéo dài với Nga và cần mọi năng lực phòng không để bảo vệ các thành phố, hạ tầng năng lượng và các mục tiêu trọng yếu - thì bất kỳ hệ thống tên lửa phòng không nào cũng đều có giá trị chiến lược.
Đặc biệt, các hệ thống như HAWK có thể được sử dụng hiệu quả trong nhiệm vụ đánh chặn UAV cảm tử, tên lửa hành trình, trực thăng hoặc máy bay tầm thấp. Với phạm vi hoạt động vừa phải và khả năng tích hợp dễ dàng vào mạng lưới phòng không hiện tại, HAWK trở thành một giải pháp “vừa tầm” cho nhu cầu thực tế.
Bên cạnh đó, việc Mỹ và các đồng minh triển khai sửa chữa, hiện đại hóa và bàn giao hệ thống từ kho dự trữ, thay vì chỉ viện trợ vũ khí hoàn toàn mới, giúp đẩy nhanh tốc độ chuyển giao và giảm tải áp lực cho ngành công nghiệp quốc phòng phương Tây, vốn đang bị quá tải vì hỗ trợ Ukraine và các cam kết với NATO.
Việc chọn Sielman Corporation làm nhà thầu chính cho hợp đồng sửa chữa và phục hồi HAWK là một chi tiết rất đáng chú ý.
Trong nhiều năm qua, Hy Lạp không chỉ vận hành hệ thống này mà còn xây dựng được cơ sở hạ tầng công nghiệp quốc phòng có thể bảo trì và hiện đại hóa chúng. Điều này biến Athens trở thành một điểm trung chuyển kỹ thuật và bảo dưỡng, góp phần giúp các khí tài “lỗi thời” trở nên hữu dụng trở lại trong chiến trường hiện đại.
Sự tham gia của Hy Lạp cũng cho thấy một xu hướng mới trong chiến lược hỗ trợ Ukraine: huy động các nước thành viên NATO có sẵn cơ sở vật chất hoặc kho vũ khí cũ để tái triển khai hiệu quả, thay vì chỉ phụ thuộc vào Mỹ hoặc các nhà sản xuất lớn như Đức, Pháp.
Việc Ukraine lần đầu tiên mua một hệ thống tên lửa phòng không từ Mỹ, dù là dòng cũ như MIM-23 HAWK, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình củng cố năng lực phòng không tầm trung của nước này.
Với chi phí 172 triệu USD, bao gồm cả sửa chữa, vận chuyển, hậu cần và hỗ trợ kỹ thuật, đây là một thương vụ có giá trị chiến lược lẫn thực tiễn trong bối cảnh chiến tranh tiêu hao đang ngày càng leo thang.
Đồng thời, sự hợp tác ba bên giữa Ukraine – Mỹ – Hy Lạp cũng là minh chứng cho cách các nước NATO đang vận hành một mô hình viện trợ và hỗ trợ kỹ thuật linh hoạt, dựa trên kho vũ khí sẵn có, nhằm duy trì sức kháng cự lâu dài cho Ukraine mà không làm quá tải chuỗi cung ứng vũ khí phương Tây.
