Gửi bình luận
Mỹ áp thuế từ 10% đến 41% lên hàng loạt quốc gia, gây chấn động chuỗi cung ứng toàn cầu và khiến ngành hàng không, công nghiệp chế tạo và người tiêu dùng chịu thiệt hại nặng nề.
Ngày 1/8, chính quyền Tổng thống Donald Trump tuyên bố áp thuế mới với hàng loạt quốc gia, mức dao động từ 10% đến 41%. Động thái này gây ra một làn sóng quan ngại trong giới doanh nghiệp toàn cầu, đặc biệt là ngành hàng không, công nghiệp phụ trợ và chuỗi cung ứng xuyên biên giới.
Giới chuyên gia cảnh báo, đây có thể là khởi đầu cho một vòng xoáy chủ nghĩa bảo hộ thương mại mới, với hệ lụy sâu rộng về mặt chiến lược và tài chính.
Danh sách thuế "sốc"
Danh sách do Nhà Trắng công bố áp mức thuế rất đa dạng, không chỉ nhắm tới các đối thủ chính trị hay kinh tế, mà còn nhắm cả vào các đồng minh thương mại lâu năm.
Anh và Brazil bị áp thuế 10%, trong khi Syria ở mức cao nhất là 41%. Canada, quốc gia láng giềng thân cận, bị tăng thuế từ 25% lên 35%, được cho là liên quan đến “thiếu hợp tác trong ngăn chặn fentanyl”.
Một quan chức cao cấp Mỹ giải thích: “Nếu nước nào Mỹ có thặng dư thương mại, thuế chỉ là 10%. Nhưng nếu thâm hụt, dù là nhỏ, mức thuế sẽ là 15% trở lên.”
Tuy nhiên, theo GS. Simon Evenett, chuyên gia thương mại quốc tế tại Đại học St. Gallen (Thụy Sĩ), “cách tiếp cận này mang tính cơ học, thiếu cân nhắc toàn diện các yếu tố phi thương mại như an ninh, chuỗi cung ứng và liên kết đầu tư. Nó mở ra nguy cơ thiệt hại cho chính các doanh nghiệp Mỹ”.
Hàng không và công nghiệp chế tạo: Nạn nhân lớn nhất của xung đột thuế
Ngành hàng không vũ trụ vốn phụ thuộc vào chuỗi cung ứng xuyên biên giới là một trong những ngành chịu thiệt hại trực tiếp.
Với các liên doanh sản xuất giữa Boeing và các đối tác tại Anh, Canada, Brazil, mức thuế mới buộc họ phải cân nhắc lại chiến lược cung ứng và gia công linh kiện.
Chuỗi cung ứng hàng không rất phức tạp. Việc tăng thuế giữa các nước đối tác sẽ không chỉ khiến chi phí tăng, mà còn khiến thời gian sản xuất kéo dài. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cạnh tranh của Mỹ trên thị trường máy bay thương mại quốc tế.
Bà Deborah Elms - Giám đốc điều hành Trung tâm Thương mại Châu Á
Trong khi đó, theo báo cáo phân tích từ Viện Brookings, chính sách thuế này sẽ khiến giá vé máy bay có thể tăng do chi phí bảo trì và nhập khẩu linh kiện tăng.
Một hãng hàng không châu Âu ẩn danh đã lên tiếng rằng họ đang "xem xét trì hoãn đơn đặt hàng Boeing mới vì rủi ro chi phí tăng vọt."
Cú đánh kép vào doanh nghiệp Mỹ
Từ ngày 16 đến 30/7, các công ty trong lĩnh vực ô tô, hàng không và dược phẩm đã báo cáo lỗ gộp từ 10,8 - 12 tỉ USD, một phần lớn đến từ việc nguyên liệu đầu vào tăng giá và đối tác nước ngoài cắt giảm nhập hàng từ Mỹ.
Khi bạn đánh thuế vào các nước mà chuỗi cung ứng Mỹ đang phụ thuộc, bạn không trừng phạt được họ bao nhiêu, nhưng lại khiến chính doanh nghiệp trong nước thiệt hại đầu tiên.
Ông Robert Scott - Nhà kinh tế cao cấp tại Viện Chính sách Kinh tế Mỹ (EPI)
Ông nhấn mạnh rằng chính sách này có thể “tạo ra một hiệu ứng domino”, đẩy giá thành sản xuất tại Mỹ tăng mạnh, làm giảm sức cạnh tranh của các tập đoàn Mỹ trên thị trường quốc tế.
Người tiêu dùng Mỹ chịu tác động trực tiếp từ chi phí leo thang
Theo số liệu mới công bố ngày 31/7 từ Bộ Thương mại Mỹ, giá đồ nội thất gia đình và thiết bị gia dụng đã tăng 1,3% trong tháng 6 – mức tăng cao nhất kể từ tháng 3/2022.
Giá xe hơi, sản phẩm giải trí, quần áo, giày dép đều ghi nhận mức tăng trong tháng. Lạm phát cơ bản tính theo năm hiện ở mức 2,8%, khiến người dân Mỹ đối mặt với “lạm phát kép” – từ chi phí sản xuất và từ chính sách thuế.
Điều này đồng nghĩa với việc người dân sẽ phải trả nhiều hơn cho những mặt hàng từng là thiết yếu. Những người thu nhập trung bình và thấp sẽ là nhóm chịu thiệt hại nhiều nhất.
TS. Erica York - Chuyên gia phân tích chính sách thuế tại Tax Foundation
Canada và các nước châu Âu phản ứng cứng rắn
Bộ Ngoại giao Canada ngày 1/8 lên tiếng phản đối mạnh mẽ quyết định tăng thuế từ phía Washington. Một nguồn tin ngoại giao tiết lộ Ottawa đang chuẩn bị đệ đơn khiếu nại lên WTO, đồng thời xem xét trả đũa bằng các biện pháp tương tự đối với hàng hóa Mỹ.
GS. John Weekes, cựu trưởng đoàn đàm phán thương mại của Canada tại WTO, bình luận: “Hành vi của Mỹ đi ngược lại tinh thần thương mại tự do. Việc đánh thuế dựa trên quan hệ chính trị hay quan điểm an ninh không thể biện minh trong hệ thống thương mại đa phương”.
Tại châu Âu, Thụy Sĩ - quốc gia bị áp mức thuế đến 39% - đã triệu tập Đại sứ Mỹ tại Bern và yêu cầu giải thích rõ căn cứ pháp lý. EU cũng lên tiếng cảnh báo sẽ "không khoanh tay đứng nhìn nếu các thành viên bị tổn hại quyền lợi thương mại chính đáng".
Tiến sĩ Edward Alden, nhà nghiên cứu tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR), cho rằng chính quyền Trump đang sử dụng thuế quan như công cụ chính trị, chứ không còn là một đòn bẩy kinh tế thuần túy.
Ông nhận định: “Thay vì thông qua các kênh đàm phán, Mỹ giờ đây chọn cách áp thuế để răn đe các quốc gia không tuân theo quan điểm chính trị hoặc chiến lược của mình. Đây là sự lệch chuẩn nguy hiểm, khiến vai trò lãnh đạo toàn cầu của Mỹ bị suy yếu.”
Những gì đang diễn ra không còn là xung đột đơn lẻ giữa Mỹ và một vài quốc gia như Trung Quốc trước đây, mà là sự chuyển mình trong chính sách thương mại toàn cầu.
Khi chính sách thuế quan được sử dụng như một vũ khí chiến lược, hệ thống thương mại quốc tế đa phương sẽ đối mặt với những thách thức chưa từng có.
Trong bối cảnh đó, ngành hàng không vốn được xem là chỉ dấu nhạy cảm của tăng trưởng toàn cầu đang trở thành tấm gương phản chiếu trung thực nhất cho thấy những bất ổn thương mại đang chực chờ bùng phát.
