Gửi bình luận
Hàng loạt máy bay eVTOL được trưng bày tại Triển lãm Hàng không Dubai cho thấy, cuộc đua phát triển hàng không đô thị đang vô cùng sôi động.
Triển lãm Hàng không Dubai 2025 chứng kiện sự bùng nổ của lĩnh vực hàng không thế hệ mới, khi các mẫu máy bay cất - hạ cánh thẳng đứng chạy điện (eVTOL) xuất hiện dày đặc và liên tục trình diễn trước công chúng.
Từ những chuyến bay trình diễn đầu tiên, các thỏa thuận thương mại mới, cho đến sự tham gia của hàng loạt “ông lớn” công nghệ, khu vực Trung Đông đang trở thành tâm điểm phát triển của ngành vận tải hàng không đô thị (AAM).
Joby Aviation, công ty Mỹ vốn được xem là một trong những ứng viên sáng giá nhất trên đường đua eVTOL toàn cầu. Tại Triển lãm Hàng không Dubai 2025, Joby là công ty đầu tiên trình diễn bay eVTOL tại sự kiện, thực hiện 5 chuyến bay liên tiếp trong tuần triển lãm.
Trong đó, hôm 16/11, một ngày trước khi triển lãm khai mạc, Joby phối hợp với Cơ quan Đường bộ và Giao thông Dubai (RTA) hoàn thành chuyến bay eVTOL có người lái đầu tiên giữa hai địa điểm khác nhau tại UAE.
Máy bay cất cánh từ bãi đáp Jetman ở Margham và hạ cánh tại sân bay Al Maktoum sau 17 phút với đường bay khoảng 30 - 35 km, đánh dấu bước quan trọng trong lộ trình triển khai taxi bay điện tại Dubai.
Tại sự kiện, Joby xác nhận có kế hoạch tăng cường hoạt động thử nghiệm bay tại Dubai và bắt đầu vận chuyển hành khách bằng taxi bay điện từ năm 2026. Khi điều đó xảy ra, taxi bay sẽ cung cấp dịch vụ mới độc đáo cho cả cư dân và du khách ở Dubai, mang đến phương thức di chuyển nhanh chóng và thuận tiện giữa các thành phố lớn trên khắp đất nước.
Hãng cũng cho biết, sân bay eVTOL (vertiport) đầu tiên tại sân bay Al Maktoum đã hoàn thành 60%, đồng thời khởi công thêm ba bãi đáp khác tại khu đỗ xe Zabeel của trung tâm mua sắm Dubai Mall, khách sạn Royal Atlantis và Đại học Mỹ ở Dubai.
Không thực hiện bay biểu diễn, nhưng Archer vẫn thu hút chú ý bằng việc trưng bày nguyên mẫu eVTOL Midnight tại khu AAM Pavilion.
Doanh nghiệp Mỹ cũng công bố hợp tác mới với Anduril để cung cấp hệ thống động cơ điện cho UAV Omen, thương vụ được kỳ vọng đem lại nguồn doanh thu ổn định trong khi Midnight tiếp tục hoàn thiện thử nghiệm.
Theo đại diện Archer tại UAE, công ty đang tiến gần tới chuyến bay chuyển tiếp (transition flight) đầu tiên. Hãng vừa kết thúc chiến dịch thử nghiệm bay điều khiển từ xa ở Abu Dhabi, bao gồm bài bay chuyển từ chế độ cất cánh thẳng đứng sang bay ngang.
Chuyến bay chuyển tiếp là khái niệm về chế độ bay, lúc eVTOL nghiêng cánh quạt hoặc chuyển cấu hình để bắt đầu tạo lực nâng bằng cánh, giống máy bay cánh cố định. Đây là phần khó khăn và rủi ro nhất trong thử nghiệm eVTOL, vì máy bay thay đổi lực nâng và lực đẩy rất nhanh, yêu cầu hệ thống điều khiển cực kỳ ổn định, đồng thời đòi hỏi trải nghiệm hành khách phải mượt, không rung lắc.
Tại Mỹ, Archer cũng đang phát triển nguyên mẫu có phi công từ chế độ cất - hạ cánh kiểu máy bay cánh cố định (CTOL) sang chế độ VTOL trước khi thực hiện chuyến bay chuyển tiếp đầy đủ vào năm 2026.
Archer đặt mục tiêu ra mắt thương mại tại Abu Dhabi, nhờ sự hỗ trợ tích cực của chính quyền và cơ quan quản lý địa phương.
Triển lãm năm nay chứng kiến sự hiện diện đông đảo của các startup AAM.
LIFT Aircraft, doanh nghiệp Mỹ mang đến mẫu Hexa 2, phiên bản nâng cấp của dòng máy bay cá nhân siêu nhẹ Hexa. Dù bị từ chối cấp phép bay biểu diễn vào phút chót, LIFT cho biết đã thiết kế được 28 chiếc eVTOL, trong đó hai chiếc đang có mặt tại Trung Đông.
Nhờ hợp tác chiến lược với tập đoàn Abu Dhabi Multi Level Group (MLG), LIFT kỳ vọng có thể bứt tốc tại thị trường khu vực trong thời gian tới.
Trong khi đó, Công ty Regent giới thiệu Viceroy, tàu biển lai máy bay điện có thể chở 12 hành khách, hiện đang thử nghiệm trên vịnh Narragansett (Mỹ).
Công ty từng ký kết hợp tác với Quỹ Phát triển Chiến lược (SDF) của UAE để thiết lập cơ sở sản xuất và đào tạo tại Abu Dhabi. Regent tiết lộ đang làm việc với một đối tác bí mật để khảo sát tuyến Dubai - Abu Dhabi, dự kiến thời gian di chuyển chỉ 30 phút với giá vé khoảng 200 - 250 AED (1,4 - 1,7 triệu đồng).
Hãng cũng nhận đơn đặt hàng từ Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Abu Dhabi nhằm phục vụ các nhiệm vụ ngoài khơi.
Một công ty khởi nghiệp khác đến từ Thụy Sỹ là Jekta, đã ký biên bản ghi nhớ với Công ty cung cấp dịch vụ hàng không Tahseen (UAE), nhằm khai thác vận tải đường thủy - bộ bằng mẫu thủy phi cơ PHA-ZE 100. Mẫu máy bay này có thể hoạt động trên mặt nước, đường băng tiêu chuẩn và cả đường băng dã chiến, sử dụng động cơ điện hoặc hydro-electric.
Một trong những điểm nhấn đáng chú ý tại Triển lãm Hàng không Dubai 2025 đến từ Autocraft, công ty con của tập đoàn K2 thuộc chính phủ UAE. Autocraft mang đến nguyên mẫu eVTOL E20+ do hãng Trung Quốc TCabTech phát triển.
E20+ sở hữu cấu hình tiltrotor phức hợp với nhiều cặp cánh quạt có khả năng xoay, cho phép chuyển đổi linh hoạt giữa chế độ cất cánh thẳng đứng và bay ngang. Mẫu khung cơ bản đã bay thử từ hai năm trước, trong khi nguyên mẫu đầy đủ vừa hoàn thiện và sẵn sàng cho chuyến bay thử đầu tiên tại UAE vào quý I/2026.
Autocraft kỳ vọng E20+ sẽ đáp ứng yêu cầu khắt khe của môi trường Vùng Vịnh – đặc biệt là nhiệt độ, độ ẩm và cát bụi. Theo thông tin công bố tại triển lãi, E20+ có tầm bay 200 km, tải trọng 450 kg, tốc độ tối đa 318/h, khả năng sạc nhanh 85% trong 20 phút.
Đại diện Autocraft cho biết hãng tin tưởng vào khả năng cấp chứng nhận từ Cơ quan Hàng không Dân dụng UAE (GCAA) trong giai đoạn 2027 - 2028, nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính quyền trong các dự án công nghệ mới.
Một trong những "gương mặt mới" gây bất ngờ nhất tại triển lãm năm nay là Honda. Hãng Nhật mang đến mô hình khoang cabin và nguyên mẫu tỷ lệ 1/3 của chiếc eVTOL hybrid-electric dự kiến cất cánh thử nghiệm vào tháng 3/2026 tại Mỹ.
Honda theo đuổi chiến lược thận trọng. Hãng không chạy đua ra mắt sớm, mà tập trung hoàn thiện công nghệ trong thầm lặng. Đến nay, nguyên mẫu tỷ lệ 1/3 đã bay hơn 400 lần, bao gồm thử nghiệm bay ngang và bay treo. Hãng đặt mục tiêu đạt chứng nhận của FAA vào đầu thập niên 2030.
Không giống nhiều đối thủ chuyển sang hybrid để khắc phục hạn chế pin trong quá trình nghiên cứu phát triển, Honda chọn hybrid từ đầu, dựa trên kinh nghiệm phát triển động cơ, pin và hệ thống an toàn từ mảng ô tô và HondaJet.
Dù chưa công bố danh sách nhà cung cấp hay thời điểm thương mại hóa, Honda khẳng định sẽ tiếp tục nghiên cứu để xác định “giá trị thực sự” mà hãng có thể mang đến cho thị trường taxi bay điện.
Sự đổ bộ của eVTOL tại Triển lãm Hàng không Dubai 2025 không phải là điều tình cờ. UAE nhiều năm qua đã xây dựng môi trường lý tưởng cho ngành hàng không thế hệ mới, từ khung pháp lý linh hoạt, sự hậu thuẫn mạnh mẽ của chính quyền cho tới hạ tầng hiện đại đủ sức đáp ứng việc phát triển và vận hành các bãi đáp vertiport trong tương lai.
Tham vọng trở thành trung tâm vận tải hàng không đô thị của thế giới càng khiến Dubai và Abu Dhabi trở thành điểm đến hấp dẫn của mọi hãng eVTOL.
Đại diện Autocraft nhận định rằng ở hai thành phố này, quá trình thử nghiệm và triển khai các công nghệ mới luôn diễn ra nhanh hơn nhiều nơi khác, chính tốc độ đó khiến các doanh nghiệp muốn bắt đầu hoạt động tại UAE.
Từ những chuyến bay thử có người lái đầu tiên, sự góp mặt của các mô hình eVTOL mới cho tới chiến lược mở rộng hạ tầng, Triển lãm hàng không Dubai năm nay cho thấy sự kiện không chỉ là sân khấu trình diễn mà đang nổi lên như điểm xuất phát cho giai đoạn phát triển tiếp theo của giao thông hàng không đô thị toàn cầu.
