Gửi bình luận
Lượng khách tăng cao liên tục đang đặt ra thách thức lớn cho công tác bảo tồn di sản và không gian sống của đô thị cổ Hội An.
“Quá tải du lịch” và nguy cơ mất hồn cốt phố cổ
Sau khi được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới (1999), lượng khách đến Hội An đã tăng đột biến: Từ 100 nghìn lượt năm 1999 lên hơn 4,4 triệu lượt năm 2024, với doanh thu du lịch đạt hơn 5.200 tỷ đồng. Riêng nửa đầu năm 2025, thành phố đã đón 2,8 triệu lượt khách.
Sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch thúc đẩy kinh tế, cải thiện đời sống người dân. Nhưng đồng thời, tốc độ tăng trưởng nhanh chóng gây quá tải cho không gian di tích.
GS.TS Lâm Thị Mỹ Dung, Trường ĐH KHXH&NV Hà Nội, nhận định: “Hội An không chỉ là “over” mà là “over, over, over”, tức là “quá quá tải về du lịch”. Không gian vốn chật hẹp, trong khi du khách ngày một đông, các dịch vụ du lịch lại dồn về khu trung tâm.”
Tình trạng “chảy máu di tích” cũng khiến giá trị di sản bị suy giảm. Theo ông Nguyễn Văn Sơn, nguyên Chủ tịch UBND TP Hội An, tỉnh Quảng Nam (cũ), hiện có khoảng 200 ngôi nhà cổ trong khu phố đã được chuyển nhượng hoặc cho thuê phục vụ kinh doanh, làm biến dạng kiến trúc và phá vỡ nếp sống truyền thống.
Trong bối cảnh ấy, yêu cầu bảo tồn phải gắn liền với phát triển, theo đúng tinh thần “bảo tồn để phát triển - phát triển để bảo tồn”.
Đa dạng hóa không gian du lịch
Trước áp lực du lịch lên khu phố cổ, Hội An và TP Đà Nẵng đã tích cực mở rộng không gian và phát triển du lịch vùng phụ cận. Những địa phương lân cận như Duy Xuyên, Điện Bàn, Thăng Bình... cùng với hơn 50 làng nghề truyền thống và 128 điểm du lịch nông thôn đã trở thành “vùng đệm” hiệu quả, góp phần kéo giãn dòng khách, giảm áp lực cho trung tâm di tích.
Các điểm du lịch như làng rau Trà Quế, rừng dừa Bảy Mẫu Cẩm Thanh, Cù Lao Chàm, làng chài Tân Thành… đã phát triển mạnh mô hình du lịch cộng đồng, sinh thái, trải nghiệm, đặc biệt được du khách quốc tế ưa chuộng sau đại dịch COVID-19.
Cùng với đó là những mô hình du lịch xanh tiêu biểu. Khách sạn Silk Sense Hoi An River Resort không chỉ đạt chuẩn du lịch xanh theo Bộ tiêu chí Du lịch xanh Quảng Nam mà còn trở thành khách sạn đầu tiên tại Việt Nam loại bỏ hoàn toàn rác thải nhựa.
Khu nghỉ dưỡng phức hợp Hoiana Resort & Golf tại xã Duy Nghĩa cũng đang phát triển mô hình du lịch bền vững gắn với bản sắc địa phương và văn hóa bản địa.
Ông Alan Teo, Tổng Giám đốc điều hành Hoiana Resort & Golf, nhấn mạnh: “Du lịch xanh không chỉ là bảo vệ môi trường, mà còn là cách phân bổ hợp lý dòng khách, mở rộng không gian trải nghiệm và gìn giữ tài nguyên văn hóa. Đây là chiến lược tất yếu nếu Hội An muốn phát triển bền vững.”
Quy hoạch và phát triển thông minh
Việc phát triển du lịch vùng ven không chỉ tạo thêm trải nghiệm cho du khách mà còn đem lại lợi ích kinh tế cho người dân địa phương.
Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP Đà Nẵng Văn Bá Sơn cho rằng: “Mở rộng không gian phát triển du lịch ra vùng ven, vùng phụ cận phố cổ giúp phân tán dòng khách, giảm áp lực cho trung tâm, đồng thời tăng hiệu quả khai thác tài nguyên du lịch làng quê, làng nghề.”
Các chính sách chiến lược như Nghị quyết 13-NQ/TU ngày 20/7/2021 của Tỉnh ủy Quảng Nam (cũ) về phát triển thương mại, du lịch đến năm 2025, tầm nhìn 2030, hay Kế hoạch phát triển du lịch xanh đến năm 2025 của Quảng Nam (cũ) đang góp phần hiện thực hóa định hướng này.
Hội An đang đứng trước cơ hội tái định hình mô hình phát triển du lịch. Việc khai thác tiềm năng vùng phụ cận một cách bền vững không chỉ là lời giải cho bài toán “giảm tải” mà còn là bước đi căn cơ để bảo tồn những giá trị di sản cho mai sau.
