Gửi bình luận
Từ năm 2026, Việt Nam sẽ thực hiện cơ chế tín chỉ Carbon nhằm giảm thiểu phát thải khí nhà kính, nhưng điều đó đồng nghĩa với việc giá vé máy bay và dịch vụ hàng không sẽ tăng theo.
Việt Nam sẽ tham gia cơ chế bù đắp carbon hàng không từ năm 2026
Cục Hàng không Việt Nam đã đề xuất Bộ Xây dựng cho phép đơn vị này thông báo với Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) về việc Việt Nam sẽ tham gia cơ chế CORSIA từ ngày 1/1/2026.
Động thái này phù hợp với khuyến nghị của ICAO và phản ánh định hướng phát triển hàng không xanh bền vững mà Chính phủ đang theo đuổi.
Đây cũng là bước cụ thể nhằm thực hiện kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về thúc đẩy sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững, đồng thời thể hiện rõ cam kết của Việt Nam trong việc đóng góp vào các nỗ lực toàn cầu ứng phó với biến đổi khí hậu.
Trong thời gian qua, Cục Hàng không Việt Nam đã chủ động thực hiện nhiều bước chuẩn bị cho việc tham gia cơ chế này. Các nhiệm vụ gồm: ban hành Thông tư hướng dẫn quản lý nhiên liệu bay và phát thải CO2, triển khai hệ thống giám sát – báo cáo – thẩm tra (MRV) đối với các chuyến bay quốc tế giai đoạn 2019–2024 và gửi dữ liệu đầy đủ tới ICAO.
Cùng với đó, Cục Hàng không Việt Nam cũng đã tiến hành nghiên cứu các mô hình phát triển bền vững quốc tế, đặc biệt là các chính sách của EU về nhiên liệu hàng không và carbon, đồng thời phối hợp liên ngành để hoàn thiện khung pháp lý và đề xuất các giải pháp lên Chính phủ.
CORSIA (Carbon Offsetting and Reduction Scheme for International Aviation) là sáng kiến do ICAO thông qua năm 2016 nhằm giảm phát thải ròng trong hàng không quốc tế bằng cách sử dụng cơ chế thị trường. Giai đoạn tự nguyện kéo dài từ năm 2021 đến hết 2026, sau đó sẽ bước sang giai đoạn bắt buộc từ 2027 đến 2035.
Theo quy định, các quốc gia muốn tham gia giai đoạn tự nguyện cần gửi thông báo cho ICAO trước ngày 30/6 của năm liền trước năm áp dụng.
Việc Việt Nam quyết định tham gia cơ chế này không chỉ là dấu mốc quan trọng trong tiến trình hội nhập hàng không quốc tế mà còn là bước đi thiết thực, thể hiện vai trò và trách nhiệm của quốc gia trong nỗ lực toàn cầu vì môi trường bền vững.
Theo quy định, việc thực hiện CORSIA chia thành các giai đoạn:
- Giai đoạn khởi động (Pilot Phase) từ năm 2021 đến năm 2023 đối với các quốc gia tự nguyện tham gia;
- Giai đoạn 1 từ năm 2024 đến năm 2026 đối với các quốc gia tự nguyện tham gia trong giai đoạn khởi động và các quốc gia tự nguyện tham gia mới;
- Giai đoạn 2 từ năm 2027 đến năm 2035 đối với tất cả các quốc gia có hoạt động HKDD quốc tế tính theo RTK vượt mức 0,5 % của năm 2018 trên tổng cộng RTK toàn cầu hoặc theo danh sách các quốc gia có tổng lượng RTK cộng dồn đạt trên 90% tổng cộng RTK toàn cầu, miễn trừ các quốc gia chậm phát triển nhất, các đảo quốc nhỏ đang phát triển và các quốc gia không có đảo đang phát triển trừ khi họ muốn tham gia một cách tự nguyện.
Nhiều thách thức và khó khăn cho ngành hàng không Việt Nam
Các hãng hàng không Việt Nam là đối tượng chịu tác động trực tiếp từ việc thực hiện CORSIA bao gồm cả ở giai đoạn tự nguyện và bắt buộc.
Việc tham gia Corsia từ giai đoạn tự nguyện sẽ khiến các hãng hàng không Việt Nam đứng trước nhiều thách thức, khó khăn.
Theo tính toán sơ bộ, khi tham gia giai đoạn tự nguyện từ 2024 tới hết năm 2026, Hãng hàng không quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines) sẽ phải bỏ ra từ 13 triệu USD đến hơn 92 triệu USD (tương ứng với mức giá 6-40 USD/1 tín chỉ) để mua tín chỉ carbon.
Nếu tham gia giai đoạn tự nguyện từ năm nay, Vietnam Airlines phải bỏ ra mức phí từ 4,6 triệu USD đến 31 triệu USD cho việc mua tín chỉ carbon. Trong năm 2026, các con số tương ứng sẽ là 5,6 triệu USD và 37,5 triệu USD...
Các con số này cho thấy những khó khăn, thách thức rất lớn về tài chính đối với các Hãng hàng không Việt Nam nếu như tham gia giai đoạn tự nguyện của Corsia sớm hơn dù chỉ 1 năm.
Việc tham gia CORSIA khá tốn kém đối với các hãng hàng không nên ICAO cũng đã chia ra các giai đoạn tự nguyện và bắt buộc để các hãng hàng không dần thích ứng với việc tham gia và một trong số đó, có nội dung rất quan trọng là gánh nặng về tài chính đối với các hãng hàng không.
Theo chuyên gia hàng không, mua tín chỉ carbon về bản chất vẫn là thải carbon ra môi trường, vì vậy mục tiêu hướng đến của ngành hàng không là sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững (SAF).
SAF được đánh giá là có tiềm năng lớn nhất trong việc giảm lượng khí thải CO2 từ các hoạt động hàng không để đáp ứng cam kết của ngành hàng không phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 của Hàng không thế giới và hàng không Việt Nam do các giải pháp khác như máy bay động cơ điện hiện tại chưa khả thi do mật độ năng lượng của loại pin tốt nhất hiện nay chỉ là 700wh/kg, trong khi đó Jet A1 là 12000 wh/kg.
Tuy nhiên, giá thành của SAF rất cao, gấp từ 2 cho tới 6 lần nhiên liệu truyền thống JET A1 với nguồn cung hạn chế, hiện nay mới đáp ứng 0,1% nhu cầu của các hãng hàng không toàn cầu.
Vì vậy, chuyên gia hàng không cũng đặt ra lo ngại, giá thành SAF cao, cùng với việc tham gia CORSIA khá tốn kém sẽ đẩy giá vé máy bay và dịch vụ hàng không tăng theo.
Về phía Vietnam Airlines, không đợi đến khi CORSIA chính thức áp dụng, Vietnam Airlines đã chủ động chuyển mình. Từ tháng 5/2024, hãng đã tạo dấu mốc lịch sử khi vận hành thành công chuyến bay thương mại đầu tiên sử dụng SAF trên hành trình từ Singapore về Hà Nội – mở màn cho xu thế bay xanh tại Việt Nam.
Tiếp đó, ngày 5/6/2025, hãng triển khai đồng loạt 6 chuyến bay nội địa từ Đà Nẵng đi TP.HCM và Hà Nội, tất cả đều sử dụng SAF, chứng minh khả năng tích hợp nhiên liệu bền vững vào mạng bay thường nhật.
Với lộ trình đầy tham vọng, từ năm 2025, toàn bộ các chuyến bay khởi hành từ châu Âu của hãng sẽ sử dụng SAF với tỷ lệ tối thiểu 2%. Con số này sẽ tăng lên 6% vào năm 2030, 20% vào năm 2035 và đạt 70% vào năm 2050. Tại Anh, nơi áp lực khí thải cao hơn, hãng đặt mục tiêu đạt 10% vào năm 2030 và 22% vào năm 2040 – thể hiện tầm nhìn dài hạn và cam kết bền vững.
Ngoài ra, không chỉ dựa vào nguồn nhiên liệu nhập khẩu, Vietnam Airlines đang cùng các đối tác trong nước tạo dựng chuỗi cung ứng SAF nội địa.
Ngày 4/6/2025, Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR) công bố lô nhiên liệu SAF thương mại đầu tiên, được sản xuất từ xăng máy bay Jet A-1 pha trộn với nguyên liệu sinh học. Đối tác tiếp nhận là Skypec – nhà cung cấp nhiên liệu của Vietnam Airlines – trực tiếp sử dụng cho các chuyến bay xanh, giúp giảm sự lệ thuộc vào nhập khẩu và kiểm soát chi phí tốt hơn trong dài hạn.
