Gửi bình luận
Airbus A320 toàn cầu bị triệu hồi khẩn cấp do lỗi phần mềm ELAC, gây gián đoạn bay, trong khi Boeing có cơ hội thay thế nhưng vẫn gặp thách thức kỹ thuật và chuỗi cung ứng.
Ngày 30/11, hàng loạt hãng hàng không tại châu Á, châu Âu và Mỹ đang chạy đua để cập nhật phần mềm trên máy bay Airbus A320, sau khi nhà sản xuất châu Âu phát lệnh triệu hồi khẩn cấp với quy mô chưa từng có. Quyết định này được Cơ quan An toàn Hàng không Liên minh châu Âu (EASA) ban hành, yêu cầu các hãng hàng không phải khắc phục lỗi phần mềm trước khi được phép khai thác trở lại.
Nguyên nhân bắt nguồn từ sự cố mất độ cao đột ngột trên chuyến bay JetBlue từ Cancun (Mexico) đến Newark (Mỹ) ngày 30/10, khiến một số hành khách bị thương. Sự việc làm dấy lên cảnh báo về khả năng lỗi phần mềm trong hệ thống ELAC (Elevator and Aileron Computer), bộ phận trung tâm truyền lệnh từ cần lái đến cánh lái độ cao và cánh liệng, kiểm soát góc ngóc và độ chúc của máy bay. Hệ thống này chịu trách nhiệm duy trì ổn định chuyến bay, và bất kỳ sai sót nào cũng có thể gây rủi ro nghiêm trọng.
Đợt triệu hồi liên quan tới khoảng 6.000 máy bay, hơn nửa đội bay A320 trên toàn cầu, thuộc sở hữu của 350 hãng hàng không, với tổng cộng 11.300 máy bay đang khai thác. Việc sửa lỗi chủ yếu là quay lại phiên bản phần mềm cũ, mất khoảng 2 - 3 giờ mỗi máy bay, trong khi một số máy bay đời cũ cần thay cả phần cứng.
Đây là một trong những đợt triệu hồi lớn nhất trong 55 năm lịch sử của Airbus, xảy ra chỉ vài tuần sau khi A320 vượt Boeing 737 trở thành dòng máy bay được bàn giao nhiều nhất toàn cầu.
Đợt triệu hồi đã gây gián đoạn nghiêm trọng hoạt động đi lại tại nhiều quốc gia. Tại Nhật Bản, All Nippon Airways (ANA) hủy 95 chuyến bay nội địa, ảnh hưởng khoảng 13.200 hành khách, trong khi Star Flyer và Peach Aviation dự kiến không hủy chuyến nhờ đội bay hạn chế A320.
Ở Ấn Độ, IndiGo và Air India đã cập nhật phần mềm cho phần lớn đội bay trước hạn, chỉ cảnh báo trễ chuyến nhỏ. Tại Đài Loan và Macau, cơ quan quản lý hàng không yêu cầu kiểm tra và bảo dưỡng toàn bộ máy bay A320/A321.
Jetstar (Australia) và HK Express (Hong Kong) đã hoàn tất cập nhật một phần hoặc toàn bộ đội bay.
_20251130123203_original_image_50.webp)
Tại Mỹ, nơi nhu cầu đi lại tăng cao sau kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn, American Airlines cập nhật 340/480 máy bay A320, trong khi Delta, JetBlue và United cũng đang tiến hành sửa lỗi. FAA yêu cầu các hãng thay thế hoặc chỉnh sửa phần mềm điều khiển cánh lái độ cao và cánh liệng trên các dòng: Airbus A319, A320 và A321. Tại châu Âu, Lufthansa (Đức), easyJet (Anh) và Avianca (Colombia) triển khai sửa lỗi, trong đó Avianca tạm ngừng bán vé đến ngày 8/12.
Đội tàu Airbus A320 và A321 của Vietnam Airlines và Vietjet đã hoàn tất cập nhật phần mềm ELAC trước thời hạn 6h59 ngày 30/11, đảm bảo hoạt động khai thác trở lại bình thường. Cục Hàng không Việt Nam đánh giá các hãng đã chủ động phối hợp, triển khai quy trình kỹ thuật đồng bộ và hạn chế tối đa gián đoạn lịch bay, đồng thời thông báo kịp thời cho hành khách.
Các trung tâm kỹ thuật tại Nội Bài, Đà Nẵng và Tân Sơn Nhất được huy động để hoàn tất việc cập nhật, thể hiện năng lực ứng phó linh hoạt của ngành hàng không Việt Nam.
Theo tài liệu kỹ thuật Airbus gửi tới các hãng vận hành, đợt sửa chữa quy mô lớn xuất phát từ hiện tượng nhiễu bức xạ do các đợt bùng nổ năng lượng mặt trời. Bức xạ này có thể gây sai lệch dữ liệu trong hệ thống máy tính điều khiển bay ELAC, dẫn tới việc máy bay không phản hồi đúng với lệnh phi công.
Sự cố ngày 30/10 trên chuyến bay JetBlue là minh chứng điển hình, khiến FAA và EASA phối hợp yêu cầu sửa chữa khẩn cấp.
A320, ra mắt năm 1987, được đánh giá là bước ngoặt với công nghệ fly-by-wire, thay thế hệ thống dây cáp cơ học truyền thống. Với thân rộng 3,70m và phiên bản A320neo tiết kiệm 20% nhiên liệu ra mắt năm 2016, dòng máy bay này đã trở thành trụ cột doanh thu cho nhiều hãng hàng không.
Tuy nhiên, sự phụ thuộc lớn vào A320 của các hãng hàng không lớn, như American Airlines, Lufthansa, IndiGo, làm rủi ro tập trung trở nên hiện hữu khi xảy ra sự cố kỹ thuật.
Thông tin triệu hồi được đưa ra ngay trước mùa cao điểm cuối năm, khi nhu cầu đi lại đạt mức cao nhất trong năm. Các hãng hàng không phải điều phối khẩn cấp lịch sửa chữa trong bối cảnh các nhà chứa máy bay (hangar) quá tải, thiếu linh kiện và nhân lực kỹ thuật trình độ cao.
Điều này dẫn đến nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng bảo dưỡng và hủy hoặc trễ chuyến. Các chuyên gia tài chính nhận định, việc trì hoãn và hủy chuyến kéo dài có thể ảnh hưởng đáng kể đến lợi nhuận quý IV của các hãng và tác động đến giá cổ phiếu Airbus trong ngắn hạn.
Đợt triệu hồi A320 nhấn mạnh sự phụ thuộc ngày càng cao của ngành hàng không vào hệ thống điều khiển kỹ thuật số và quy trình bảo trì định kỳ. Đây cũng là bài học về tầm quan trọng của minh bạch, phối hợp quốc tế giữa các cơ quan quản lý như EASA, FAA và nhà sản xuất Airbus, đảm bảo tiêu chuẩn an toàn cao nhất.
Dù gây xáo trộn, đợt triệu hồi thể hiện kỷ luật, trách nhiệm và khả năng ứng phó linh hoạt của ngành hàng không toàn cầu, đồng thời cảnh báo rủi ro tiềm ẩn khi công nghệ tự động hóa phải đối mặt với các tác động từ môi trường tự nhiên.
Airbus đã gửi lời xin lỗi đến các hãng hàng không và hành khách, cam kết hỗ trợ kỹ thuật để hoàn tất cập nhật phần mềm. Sự kiện lần này không chỉ là bài kiểm tra an toàn bay mà còn là thước đo sức chịu đựng của chuỗi cung ứng hàng không toàn cầu sau đại dịch, đặc biệt với những dòng máy bay chiếm tỷ trọng lớn trong đội bay quốc tế.
Trong bối cảnh Airbus A320 đang đối mặt với đợt triệu hồi khẩn cấp gây xáo trộn toàn cầu, việc theo dõi hoạt động của Boeing trở nên đặc biệt quan trọng. Boeing, đối thủ lớn nhất của Airbus, hiện đang trải qua giai đoạn phục hồi sau chuỗi khủng hoảng kỹ thuật và sản xuất kéo dài nhiều năm.
Trong quý II/2025, hãng ghi nhận doanh thu đạt 22,7 tỷ USD, mức cao nhất trong sáu năm qua, phản ánh nỗ lực ổn định sản xuất và bàn giao máy bay thương mại.
Tuy nhiên, hãng vẫn báo lỗ ròng khoảng 610 - 612 triệu USD, đồng thời phải đối mặt với nhiều áp lực từ chuỗi cung ứng, nhân lực và kiểm soát chất lượng, cho thấy quá trình phục hồi chưa hoàn toàn vững chắc.
Ngoài áp lực tài chính, Boeing đang chịu tác động từ đình công của hơn 3.000 công nhân tại bộ phận quốc phòng ở Missouri, Mỹ, kéo dài sang tuần thứ 13, làm chậm tiến độ bàn giao các máy bay quân sự và các dự án liên quan.
Chuỗi cung ứng bị gián đoạn cũng khiến hãng phải hạ dự báo nhu cầu máy bay thương mại trong 20 năm tới, trong khi các sự cố kỹ thuật như “bung cửa thoát hiểm giữa không trung” trên một chiếc 737 năm 2024 vẫn phơi bày lỗ hổng trong kiểm soát chất lượng và giám sát nội bộ.
Dù FAA cho phép Boeing tăng sản lượng dòng 737 MAX từ 38 lên 42 chiếc/tháng từ tháng 10/2025, áp lực về kiểm soát chất lượng và đảm bảo an toàn vẫn rất lớn, trong khi nhiều mẫu máy bay mới của hãng vẫn đang chịu kiểm định gắt gao và hoãn chứng nhận, kéo dài đến 2026.
Sự cố Airbus A320, khiến hơn nửa đội bay A320 toàn cầu phải sửa lỗi phần mềm khẩn cấp, tạo ra cơ hội cho Boeing thu hút các hãng hàng không tìm phương án thay thế.
Tuy nhiên, việc Boeing chưa hoàn toàn ổn định về kỹ thuật, chuỗi cung ứng và lao động khiến hãng khó tận dụng cơ hội một cách trọn vẹn. Chuỗi cung ứng toàn cầu đang bị quá tải, đặc biệt sau khi các hãng lớn phải đồng loạt sửa lỗi A320, có thể khiến Boeing gặp khó khăn trong việc duy trì tiến độ giao máy bay hoặc đảm bảo tiêu chuẩn an toàn.
Từ góc độ tổng thể, Boeing đang phục hồi có điều kiện: Doanh thu và sản lượng được cải thiện, nhưng rủi ro về an toàn, chất lượng và chuỗi cung ứng vẫn hiện hữu.
Trong bối cảnh ngành hàng không toàn cầu đang chao đảo vì sự cố của Airbus, Boeing có thể là lựa chọn thay thế cho các hãng bay nhưng chỉ nếu hãng giải quyết triệt để các vấn đề nội tại. Sự kiện Airbus A320 bị triệu hồi và những thách thức của Boeing nhấn mạnh, một bài học quan trọng là trong ngành hàng không hiện đại, an toàn bay luôn phải được đặt lên hàng đầu và cả các hãng sản xuất, cơ quan quản lý lẫn hãng khai thác đều phải cân bằng giữa khai thác, lợi nhuận và đảm bảo an toàn.
