Gửi bình luận
Dự án chung giữa Mỹ và Anh về chống máy bay không người lái (C-sUAS) gặp thách thức lớn do mức độ tiến hoá của UAV trên chiến trường Ukraine diễn ra quá nhanh.
Vào tháng 3, Mỹ và Anh khởi động dự án chung Vanaheim, một sáng kiến hợp tác nhằm “định hình tương lai” các năng lực chống máy bay không người lái cỡ nhỏ.
Tuy nhiên, chỉ bốn tháng sau khi khởi động, các bên tham gia cho biết một mối đe dọa hoàn toàn mới xuất hiện mà dự án Vanaheim thậm chí còn chưa hình dung đến.
Đầu tuần này, phía Ukraine cảnh báo trong một buổi họp tại London rằng Nga đang sử dụng ngày càng nhiều biện pháp điều khiển drone qua dây cáp quang – một công nghệ cho phép máy bay tấn công góc nhìn thứ nhất (FPV), tránh được sự can thiệp từ các thiết bị gây nhiễu sóng radio.
Nguồn tin được yêu cầu giấu tên cho biết các đội vận hành FPV của Ukraine là “những binh sĩ bị săn lùng nhiều nhất trên chiến trường”, và phương thức điều khiển drone bằng cáp quang đang trở thành mối đe dọa ngoài dự đoán.
“Để đối phó với chúng, bạn có thể cắt dây, bắn hạ, hoặc sử dụng vũ khí năng lượng định hướng”, nguồn tin đề xuất, đồng thời đưa ra cảnh báo cuộc chiến chống lại sự lỗi thời trong triển khai máy bay không người lái (sUAS) hiện có thể được đo bằng “tuần" hoặc "tháng".
Quay trở lại với dự án Vanaheim. Tại triển lãm hàng không Royal International Air Tattoo tại RAF Fairford ngày 18/7, các nguồn tin trong ngành cho biết nỗ lực của Quân đội Anh và Quân đội Mỹ nhằm thay thế giải pháp C-sUAS kiểu “tạm bợ” bằng các chương trình dài hạn chính thức.
Theo ông Gil Waco Griffin, Phó Chủ tịch Chiến lược và Phát triển kinh doanh của L3Harris, Vanaheim 3 – một cuộc tập trận vào tháng 6 tại Trung tâm Hohenfels (Đức), đã chứng kiến các đơn vị quân đội Mỹ và Anh thử nghiệm 20 hệ thống C-sUAS khác nhau để “phát hiện, theo dõi, nhận dạng và vô hiệu hóa” các máy bay quadcopter – dạng phổ biến nhất của máy bay FPV tấn công.
Tuy nhiên, Griffin thừa nhận, Vanaheim 3 chưa đưa vào yêu cầu đối phó với các máy bay không người lái sử dụng điều khiển qua dây cáp quang.
“Thành thật mà nói, ở thời điểm 6 - 9 tháng trước, chúng ta còn chẳng lo lắng về mối đe dọa này – điều đó thật bất ngờ,” ông nói với trang Breaking Defense. “Vì vậy, mối đe dọa đang tiến hóa rất nhanh, và tôi nghĩ điều quan trọng là chúng ta phải thích nghi nhanh chóng để luôn đánh giá đúng tính hình”.
Ian Menzies, Tổng Giám đốc của bộ phận Tình báo và Không gian mạng quốc tế thuộc L3Harris, bổ sung: “Chúng tôi đã học hỏi từ chiến trường Ukraine. Và điểm tuyệt vời là chương trình này có thể thích nghi với tốc độ rất cao, liên tục được thử nghiệm lặp đi lặp lại để điều chỉnh.”
UAV cáp quang - cấp độ tiến hoá mới
Máy bay không người lái (UAV) điều khiển bằng cáp quang, thường được gọi là FPV (First-Person View) sử dụng cáp quang, đã trở thành một bước tiến quan trọng trong chiến tranh hiện đại, đặc biệt trong xung đột Nga-Ukraine.
Nga được ghi nhận là quốc gia tiên phong trong việc triển khai rộng rãi công nghệ này từ đầu năm 2024, và đến đầu năm 2025, công nghệ này đã được triển khai rộng rãi trên nhiều mặt trận.
Công nghệ này mang lại lợi thế vượt trội trong việc vượt qua các biện pháp chiến tranh điện tử (electronic warfare - EW).
Do không phát ra tín hiệu điện từ, UAV cáp quang gần như "tàng hình" trước các hệ thống gây nhiễu của Ukraine, vốn là "khắc tinh" của UAV vô tuyến. Điều này cho phép UAV Nga duy trì kết nối ổn định với người điều khiển ngay cả trong môi trường nhiễu sóng mạnh.
Sợi cáp quang cho phép truyền dữ liệu video độ phân giải cao, giúp người điều khiển xác định mục tiêu chính xác hơn, đặc biệt trong các nhiệm vụ tấn công cảm tử (kamikaze) hoặc trinh sát. UAV “Prince Vandal of Novgorod” được đánh giá cao nhờ khả năng cung cấp hình ảnh sắc nét, hỗ trợ các cuộc tấn công chính xác.
Ngoài ra, do không phát tín hiệu vô tuyến, UAV cáp quang không để lại dấu vết trên radar hoặc cảm biến EW, khiến chúng trở thành mối đe dọa khó lường đối với lực lượng Ukraine.
Tuy nhiên, UAV cáp quang cũng có những hạn chế. Sợi cáp quang làm tăng trọng lượng, giảm tầm hoạt động (thường giới hạn trong khoảng 10-20km) và khiến UAV di chuyển chậm, kém cơ động hơn so với UAV vô tuyến. Ngoài ra, sợi cáp có thể bị rối, vướng vào chướng ngại vật hoặc bị hư hỏng trong quá trình tác chiến, ảnh hưởng đến hiệu suất.
Bất kể tồn tại những hạn chế, UAV cáp quang của Nga đã mở ra một giai đoạn mới trong cuộc xung đột Nga - Ukraine, nơi công nghệ UAV và biện pháp chống UAV cạnh tranh khốc liệt, với khả năng miễn nhiễm EW và tấn công chính xác.
Cuộc chạy đua công nghệ này không chỉ định hình chiến trường Ukraine mà còn đặt nền móng cho các dự án vũ khí chống UAV toàn diện trong tương lai.
