Gửi bình luận
Việc lắp đặt điện mặt trời tại sân bay giúp giảm chi phí, tăng doanh thu, góp phần bảo vệ môi trường nhưng cũng đi kèm những rủi ro nhất định cần được kiểm soát chặt chẽ.
Trong bối cảnh ngành hàng không đang chịu áp lực kép từ giá năng lượng leo thang và yêu cầu cắt giảm khí thải carbon, ngày càng nhiều sân bay chuyển hướng sang năng lượng mặt trời - một giải pháp vừa bền vững, vừa kinh tế.
Lợi ích kinh tế của điện mặt trời
Một trong những lý do quan trọng nhất khiến các sân bay đầu tư vào năng lượng mặt trời là khả năng giảm mạnh chi phí vận hành. Hệ thống điện mặt trời có thể đáp ứng phần lớn nhu cầu điện cho các hoạt động như chiếu sáng, điều hòa không khí, điều khiển không lưu, hiển thị thông tin chuyến bay...
Việc tự sản xuất điện giúp sân bay giảm phụ thuộc vào lưới điện quốc gia, từ đó tiết kiệm hóa đơn năng lượng.
Ví dụ, sân bay quốc tế Austin-Bergstrom (AUS) đã lắp đặt 6.642 tấm pin mặt trời, tạo ra công suất 1,8 MW - đủ để hỗ trợ nhiều hoạt động tại sân bay, đồng thời cung cấp mái che cho khu vực đỗ xe của hành khách.
Đây là minh chứng cho việc tích hợp thông minh năng lượng mặt trời vào hạ tầng hiện có để tối ưu hóa lợi ích.
Bên cạnh đó, đầu tư vào hệ thống điện mặt trời là chiến lược dài hạn với tiềm năng tiết kiệm lớn. Các tấm pin thường có tuổi thọ lên đến 30 năm, đảm bảo nguồn điện ổn định trong nhiều thập kỷ.
Dù chi phí ban đầu không nhỏ, khoản đầu tư này có thể được bù đắp bằng khoản tiết kiệm năng lượng trong tương lai.
Ngoài ra, sân bay có thể tận dụng các mô hình tài chính linh hoạt như thỏa thuận mua bán điện (PPA), cho phép bên thứ 3 xây dựng và vận hành hệ thống pin mặt trời.
Sân bay sẽ mua lại điện với mức giá cố định - thường rẻ hơn giá thị trường - giúp giảm chi phí đầu tư ban đầu và phân bổ lợi ích tài chính theo thời gian.
Một lựa chọn khác mà sân bay có thể lựa chọn là cho bên thứ 3 thuê đất để phát triển trang trại điện mặt trời. Nhiều sân bay sở hữu quỹ đất lớn chưa khai thác hết.
Việc cho các công ty phát triển điện mặt trời thuê đất để xây trang trại điện mặt trời vừa tạo nguồn thu mới từ tiền thuê, vừa tận dụng hiệu quả đất trống.
Sân bay quốc tế Denver (DIA) là một ví dụ điển hình cho mô hình này. Tại đây đã lắp đặt 42.614 tấm pin mặt trời với tổng công suất 10 MW, giúp giảm gần 12.000 tấn khí thải nhà kính mỗi năm.
Một số sân bay thậm chí còn sản xuất được nhiều điện hơn mức tiêu thụ và có thể bán phần dư thừa cho lưới điện địa phương. Đây là cơ hội tạo thêm nguồn thu, đồng thời đóng góp vào lưới điện tái tạo của cộng đồng.
Sân bay Austin-Bergstrom hiện đang tham gia chương trình điện mặt trời cộng đồng của hãng điện Austin Energy, trong đó một phần điện được chuyển về phục vụ cho hộ dân trong khu vực. Mô hình này có thể được nhân rộng tại các sân bay khác để tăng tiềm năng doanh thu.
Lợi ích môi trường và xã hội
Ngành hàng không là một trong những ngành phát thải nhiều khí nhà kính nhất. Việc chuyển sang sử dụng năng lượng mặt trời giúp sân bay cắt giảm đáng kể lượng khí thải, góp phần bảo vệ môi trường.
Sân bay Chattanooga (bang Tennessee) là sân bay đầu tiên tại Mỹ hoàn toàn vận hành bằng điện mặt trời - một hình mẫu tiên phong về phát triển bền vững trong lĩnh vực hàng không.
Bên cạnh đó, đầu tư vào năng lượng sạch giúp sân bay nâng cao hình ảnh thương hiệu, thể hiện cam kết với phát triển bền vững và đổi mới công nghệ. Điều này có thể thu hút thêm hành khách và đối tác chú trọng yếu tố môi trường, đồng thời mở ra cơ hội tiếp cận các nguồn tài trợ từ chính phủ hoặc khu vực tư nhân.
Cần chặt chẽ khi thực hiện
Tuy năng lượng mặt trời mang lại nhiều lợi ích to lớn và thiết thực, các sân bay cần thận trọng thăm dò khả năng sử dụng cũng như có các phương án an toàn cần thiết để đảm bảo các tấm thu năng lượng mặt trời không gây chói mắt.
Theo quy định của Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA), các dự án điện mặt trời tại sân bay phải không gây chói mắt, ảnh hưởng đến an toàn hàng không.
Các sân bay phải thử nghiệm và đảm bảo ánh sáng phản chiếu từ bề mặt kính của các tấm pin không tạo ra hiện tượng chói lóa nguy hiểm đối với phi công và kiểm soát viên không lưu trước khi đi vào thực hiện.
Một trường hợp thực tế chứng kiến năng lượng mặt trời gây ảnh hưởng tới vận hành sân bay là tại Schiphol (Amsterdam, Hà Lan). Phi công khi hạ cánh xuống sân bay này gặp tình trạng giảm tầm nhìn nghiêm trọng do ánh sáng chói từ một trang trại điện mặt trời gần đó.
Sau nhiều tuần tiếp nhận phản ánh, giới chức hàng không đã quyết định tạm đóng đường băng Polderbaan trong 2 giờ vào các buổi sáng có nắng từ tháng 3.
Nguồn gốc vấn đề xuất phát từ trang trại điện mặt trời thuộc sở hữu của tập đoàn De Groene Energie Corridor (DGEC - Bỉ), gồm 230.000 tấm pin do công ty Energy Solutions Group (ESG, trụ sở tại Limburg) phát triển.
Dự án đặt tại khu Haarlemmermeer, gần sân bay Schiphol, cung cấp điện cho khoảng 40.000 hộ gia đình. DGEC đã đầu tư 90 triệu euro cho dự án, bắt đầu xây dựng từ mùa hè 2023.
Vấn đề của trang trại điện là vị trí nằm ngay dưới đường tiếp cận hạ cánh của Polderbaan, tạo ra hiện tượng chói lóa nguy hiểm đối với phi công.
Tới tháng 7 vừa rồi, tòa án Hà Lan ra phán quyết buộc DGEC phải tháo dỡ gần 80.000 tấm pin - tương đương hơn 1/3 trang trại - theo 2 giai đoạn: một nửa trước ngày 1/9 và phần còn lại trước 15/10. Chi phí tháo dỡ do phía công ty tự chi trả.
Tòa cho rằng DGEC đã lắp đặt loại kính khác với phương án đã được đề xuất. Thay vì dùng kính có độ nhám sâu giúp hấp thụ ánh sáng tốt hơn, họ chọn loại kính chỉ nhám nhẹ và tuy được quảng cáo là chống lóa, nhưng thực tế lại gây phản xạ nghiêm trọng. DGEC biện minh rằng loại kính được khuyến nghị không còn khả dụng.
Đây là cú sốc lớn với một công ty năng lượng sạch đang phát triển nhanh khi vừa huy động thành công 125 triệu euro. DGEC đang đề xuất phương án mới tới Schiphol, song chưa nhận được phản hồi. Họ cũng cho biết sẵn sàng tháo dỡ toàn bộ dự án nếu được bồi thường công bằng.
Vụ việc có thể tạo tiền lệ quan trọng trong bối cảnh các trang trại điện mặt trời gần sân bay ngày càng phổ biến. Một số dự án tương tự gần sân bay Ostend-Bruges (Bỉ) hiện vẫn không bị đánh giá là gây nguy hiểm.
Năng lượng mặt trời tại sân bay Việt Nam
Tại Việt Nam, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) đang kiến nghị Bộ Xây dựng và Cục Hàng không cho phép triển khai hệ thống điện mặt trời áp mái tại 8 sân bay có mức tiêu thụ điện cao, bao gồm: Tân Sơn Nhất, Nội Bài, Đà Nẵng, Cát Bi, Phú Bài, Cam Ranh, Phú Quốc và sân bay Long Thành trong tương lai.
Đây là một phần trong chương trình chuyển đổi năng lượng xanh và trung hòa carbon mà ACV đang thực hiện, nhằm bảo vệ môi trường và hướng đến phát triển bền vững.
ACV đánh giá việc phát triển điện mặt trời tại các sân bay nói trên là “cần thiết và cấp bách”. Doanh nghiệp đã khảo sát mức bức xạ, số ngày nắng trung bình và các yếu tố thực tế khác, kết luận việc lắp đặt là khả thi, không ảnh hưởng đến an toàn và khai thác hàng không.
Các hệ thống sẽ vận hành theo mô hình “tự sản, tự tiêu”, giúp giảm tải hệ thống làm mát, tiết kiệm chi phí điện năng và đa dạng hóa nguồn cung điện cho hoạt động hàng không.
Hiện đề xuất của ACV đang được Bộ Xây dựng xem xét. Theo các chuyên gia, cần tiếp tục làm rõ nguy cơ chói lóa từ tấm pin mặt trời và tiêu chuẩn kỹ thuật khi triển khai tại sân bay.
