Gửi bình luận
Trước áp lực cắt giảm khí thải, việc điện hóa hoạt động mặt đất bao gồm xe kéo hành lý, xe buýt sân đỗ, xe chở hàng hóa đang được triển khai ở nhiều quốc gia, từ Mỹ, Đức đến Việt Nam.
Trong bối cảnh ngành hàng không toàn cầu đứng trước áp lực cắt giảm khí thải nhà kính, các sân bay đang trở thành những điểm tiên phong trong cuộc đua chuyển đổi xanh.
Việc điện hóa hoạt động mặt đất – bao gồm xe kéo hành lý, xe buýt sân đỗ, xe chở hàng hóa – đang được triển khai ở nhiều quốc gia, từ Mỹ, Đức đến Việt Nam.
Đây không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn là một chiến lược khí hậu toàn diện, phản ánh cam kết của ngành hàng không trong tiến trình đạt Net Zero vào giữa thế kỷ.
“Đạo luật mới mở ra cơ hội lớn để chuyển đổi bền vững hệ thống vận hành mặt đất tại sân bay, từ đó giảm phát thải một cách hiệu quả và có thể đo lường.”
Will Handke
Chuyên gia tại Trung tâm Giao thông và Môi trường Hoa Kỳ
Theo ước tính của Cơ quan Hàng không Dân dụng Mỹ (FAA), các hoạt động mặt đất – bao gồm xe kéo, xe chở hành khách, xe nạp nhiên liệu, v.v. – chiếm khoảng 5-10% tổng phát thải CO₂ của sân bay.
Tuy nhiên, đây lại là khu vực dễ dàng chuyển đổi sang sử dụng năng lượng sạch hơn do phạm vi hoạt động giới hạn và có thể đầu tư cơ sở hạ tầng tập trung.
Một bước ngoặt quan trọng đến từ Đạo luật Tái cấp phép FAA năm 2024 của Mỹ, trong đó ưu tiên tài trợ các sân bay xây dựng kế hoạch điện hóa thiết bị mặt đất.
Tại Mỹ, hãng hàng không British Airways phối hợp với công ty Mullen Automotive triển khai xe điện chở hàng “Campus EV” tại sân bay quốc tế Los Angeles (LAX) và Chicago O’Hare (ORD). Kết quả từ chương trình thử nghiệm tại LAX cho thấy mức giảm CO₂ lên tới 83% so với phương tiện chạy xăng.
Song song đó, Heathrow – sân bay lớn nhất của Anh – đang chuyển đổi hàng loạt phương tiện mặt đất sang loại không phát thải hoặc hybrid, từ xe buýt, xe kéo hành lý đến thang máy hành khách.
Trong khi đó, Hamburg Airport (Đức) đã trở thành sân bay quốc tế đầu tiên sử dụng hoàn toàn nhiên liệu tổng hợp sản xuất từ rác hữu cơ cho đội xe đặc biệt chạy dầu từ năm 2017.
Đến nay, sân bay đang từng bước điện hóa toàn bộ đội xe, bao gồm cả xe chạy bằng hydro, và lên kế hoạch đạt Net Zero vào năm 2035 – sớm hơn 15 năm so với mục tiêu chung của châu Âu.
Hành trình điện hóa không thể thiếu các trạm sạc năng lượng hiệu quả. Vinh – một sân bay tại miền Trung Việt Nam – đã trở thành sân bay đầu tiên trong mạng lưới 22 sân bay của ACV (Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam) triển khai trạm sạc xe điện VinFast.
Theo báo cáo của Vinh Airport, hệ thống gồm 10 trụ sạc 60kW và 2 trụ sạc nhanh 120kW, là cơ sở quan trọng để xây dựng mô hình “sân bay xanh” phù hợp với xu hướng chuyển đổi năng lượng hiện nay.
Tại Đức, Hamburg Airport đang xây dựng trang trại điện gió Heidmoor ngay trên đất sân bay, với công suất trên 100 GWh/năm – đủ cung cấp điện cho toàn bộ 100 tòa nhà của sân bay.
Ngoài ra, hệ thống quang điện (photovoltaic) cũng đang được tích hợp, hướng tới mục tiêu 100% tự chủ năng lượng vào năm 2028.
Dù việc điện hóa xe sân bay mang lại lợi ích dài hạn về môi trường và tiết kiệm chi phí bảo dưỡng, thách thức lớn nhất vẫn nằm ở chi phí đầu tư ban đầu và sự phối hợp giữa các bên liên quan.
David Michery – CEO của Mullen – cảnh báo: “Việc xây dựng hạ tầng sạc và nâng cấp lưới điện đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa sân bay, đơn vị khai thác mặt đất và nhà sản xuất phương tiện”.
Thực tế, mỗi sân bay đều có đặc thù riêng về không gian, lưu lượng hoạt động và kết cấu điện lưới, khiến quá trình tiêu chuẩn hóa hạ tầng gặp khó khăn.
Ở cấp độ chiến lược, Hamburg Airport đã dành hơn 250 triệu euro cho kế hoạch “Net Zero 2035”, trong đó 70 triệu euro cho trang trại điện gió riêng. Động thái này phản ánh xu hướng đầu tư dài hạn thay vì chỉ tập trung vào các biện pháp giảm phát thải ngắn hạn như mua tín chỉ carbon
5. Xu hướng toàn cầu và thông điệp cho ngành hàng không Việt Nam
Xu thế điện hóa hoạt động mặt đất đang lan rộng từ Mỹ, châu Âu sang châu Á – Thái Bình Dương. Airports Council International (ACI) châu Âu đặt mục tiêu loại bỏ hoàn toàn nhiên liệu hóa thạch tại các sân bay vào năm 2050.
Tuy nhiên, các sân bay như Hamburg đang rút ngắn tiến trình này nhờ chiến lược đầu tư chủ động và các chương trình hợp tác với khoa học – công nghiệp.
Với Việt Nam, động thái đi đầu của sân bay Vinh cho thấy tiềm năng lớn để phát triển mô hình “sân bay xanh” từ cấp độ địa phương. Đây là tiền đề để các sân bay khác như Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng... tiếp cận giải pháp tương tự trong tương lai gần.
Điện hóa hoạt động mặt đất không chỉ là giải pháp công nghệ, mà còn là biểu tượng cho sự chuyển mình của toàn ngành hàng không trong thời đại hậu carbon.
Nếu trước đây mọi sự chú ý tập trung vào cánh bay, thì giờ đây mặt đất – nơi diễn ra những chuyển động thầm lặng nhưng quyết định – đang trở thành tâm điểm của tiến trình xanh hóa.
Khi mỗi chiếc xe điện kéo hành lý, mỗi trạm sạc VinFast hay mỗi cột tuabin gió tại Hamburg Airport hoạt động, chúng đang góp phần tạo nên một tương lai bền vững hơn cho hàng không toàn cầu.
