De Havilland Comet - chiếc máy bay phản lực chở khách đầu tiên trên thế giới - từng mở ra kỷ nguyên bay mới, rồi nhanh chóng trở thành thảm kịch hàng không, nay được hồi sinh như một biểu tượng lịch sử sống động.
Ra đời năm 1952, De Havilland Comet không chỉ là chiếc máy bay phản lực chở khách đầu tiên trên thế giới mà còn mở ra một chương mới cho ngành hàng không.
Từng được ca ngợi về tốc độ và sự sang trọng, nhưng “quá cao, quá nhanh, quá sớm” đã biến nó thành thảm kịch hàng không. Sau gần ba phần tư thế kỷ, một nhóm tình nguyện viên tại Anh đã hồi sinh biểu tượng này, mang đến cơ hội hiếm hoi để du khách “ngược dòng thời gian” trên "con chim sắt" huyền thoại này.
Cú cất cánh lịch sử
Ngày 2/5/1952, chiếc de Havilland DH106 1A Comet số hiệu G-ALYP cất cánh từ Sân bay London (nay là Heathrow) lúc 15 giờ, chở những hành khách thương mại đầu tiên trên thế giới. Hành trình kéo dài 23 giờ, vượt gần 7.000 dặm tới Johannesburg (Nam Phi), đi qua 5 điểm dừng.
video hoạt động trên máy bay
So với các máy bay cánh quạt hàng đầu thời đó như Lockheed Constellation, Comet mang đến một trải nghiệm đột phá: Tốc độ vượt trội, khoang máy bay yên tĩnh, không còn rung lắc và tiếng ồn động cơ piston.
Thế giới chính thức bước vào kỷ nguyên phản lực, và de Havilland DH106 1A Comet đã vượt lên rước những “gã khổng lồ” Mỹ như Boeing.
Biểu tượng của sang trọng
Comet được thiết kế để phục vụ giới thượng lưu. Khoang hành khách rộng rãi với ghế bọc nỉ xanh, rèm đỏ, cửa sổ lớn và gạt tàn thuốc - chi tiết phổ biến thời bấy giờ.
Khoang hạng nhất có ghế ngồi đối diện quanh bàn gỗ, bữa ăn phục vụ bằng dao nĩa kim loại, đồ uống pha chế ngay trên máy bay. Phòng vệ sinh được tách riêng cho nam và nữ, trang bị cả bàn trang điểm và gương soi.
Những chuyến bay của Comet khi đó là biểu tượng của sự xa hoa: Hành khách mặc lễ phục, nhâm nhi ly cocktail, trò chuyện trong không gian được ví như “khách sạn trên bầu trời”.
Thảm kịch “quá cao, quá nhanh, quá sớm”
Nhưng chỉ chưa đầy một năm sau ngày ra mắt, Comet liên tiếp gặp nạn. Tháng 3/1953, một chiếc Comet gặp sự cố khi cất cánh ở Pakistan khiến 11 người tử vong. Hai tháng sau, thêm một vụ tai nạn tại Ấn Độ đã cướp đi sinh mạng của 43 người.
Năm 1954, hai vụ nổ tung trên không - một ở Địa Trung Hải với con số tử vong là 35 người và một gần Napoli (Ý) khiến 21 người chết - đã khiến toàn bộ tàu bay Comet 1A bị đình chỉ bay vĩnh viễn.
Kết quả điều tra cho thấy lớp vỏ thân máy bay không chịu nổi chu kỳ nén - xả áp liên tục ở độ cao lớn, khiến các vết nứt hình thành quanh đinh tán và cửa sổ, dẫn tới vỡ cấu trúc nghiêm trọng.
Comet chính thức bị khai tử, trở thành bài học “xương máu” đầu tiên của ngành hàng không phản lực.
Tái sinh tại bảo tàng
Gần 40 năm sau khi Comet 1A biến mất khỏi bầu trời, một nhóm tình nguyện viên của Bảo tàng Máy bay de Havilland tại ngoại ô London đã bắt tay vào phục dựng. Khi tiếp nhận năm 1985, máy bay chỉ còn là “ống kim loại trơ trụi” với lớp vỏ rỉ sét.
Sau hàng thập kỷ, họ đã khôi phục gần nguyên trạng nội thất, tái tạo từ ghế ngồi, rèm cửa, bàn ăn đến bảng điều khiển buồng lái với hàng trăm nút bấm và đồng hồ analog - tất cả đều mô phỏng đúng nguyên bản thập niên 1950.
Dù không còn cánh, phần thân máy bay sơn màu bạc và trắng với logo ngựa biển có cánh và cờ Pháp vẫn thu hút ánh nhìn của mọi du khách.
Di sản còn mãi
Comet 1A không bao giờ quay lại bầu trời thương mại, nhưng những phiên bản cải tiến với động cơ mạnh hơn và chắc chắn hơn đã hoạt động thành công. Dù vậy, đến khi Comet 4 ra mắt năm 1958, thị trường hàng không đã bị Boeing 707 và Douglas DC-8 thống trị.
Ngày nay, Comet được nhớ đến không chỉ vì những tai nạn, mà còn như cột mốc mở màn cho hàng không phản lực thương mại. Những cải tiến và cả sai lầm của nó đã góp phần định hình tiêu chuẩn an toàn cho máy bay hiện đại.