Quốc tế

Mỹ giữ vững ngôi vị "hàng không số một thế giới"

Phương Thảo • 08/08/2025 18:22

Với 876 triệu lượt hành khách trong năm qua, Mỹ tiếp tục củng cố vị thế quốc gia hàng không số một thế giới.

Không chỉ vượt xa các nước Châu Âu hay Châu Á về số lượng hành khách, Mỹ còn là hình mẫu về hiệu quả khai thác hạ tầng, khả năng tổ chức mạng lưới bay và tận dụng tối đa lợi thế của một thị trường nội địa quy mô khổng lồ.

Theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), riêng thị trường hàng không nội địa của Mỹ đã chiếm hơn 70% tổng lưu lượng hành khách nội địa toàn cầu, tạo ra một “vòng tuần hoàn” khép kín của doanh thu, công suất khai thác và đầu tư hạ tầng, điều mà hầu hết các quốc gia khác không thể có.

“

Không quốc gia nào có được một thị trường nội địa vừa lớn, vừa ổn định như Mỹ. Các tuyến bay từ New York đến Los Angeles, từ Atlanta đến Orlando đóng vai trò như "mạch máu" liên kết kinh tế và xã hội của quốc gia này.

Chuyên gia phân tích Brendan Sobie của Sobie Aviation

Thị trường nội địa khổng lồ mang lại khả năng phân bổ rủi ro tốt hơn cho các hãng bay Mỹ, nhất là trong giai đoạn hậu đại dịch COVID-19.

Khi các đường bay quốc tế tê liệt hoặc phục hồi chậm, doanh thu từ các tuyến nội địa chính là “phao cứu sinh” giúp các hãng bay như Delta Airlines, United Airlines hay American Airlines tồn tại và tiếp tục mở rộng.

Chính khoảng cách địa lý rộng lớn giữa các bang và khu vực đã khiến máy bay trở thành phương tiện di chuyển ưu tiên của người dân Mỹ.

Theo một nghiên cứu của Viện Công nghệ Massachusetts (viết tắt là MIT), có tới 80% hành khách chọn bay nếu hành trình trên 500 km, thay vì đi tàu hay lái xe.

Tận dụng tối đa đội tàu bay

Bên cạnh thị trường nội địa lớn, Mỹ cũng nổi bật với khả năng khai thác đội tàu bay hiệu quả, nhờ vào chiến lược điều hành chặt chẽ và đầu tư liên tục vào công nghệ vận hành.

Theo dữ liệu năm 2024 từ Cirium, dòng máy bay Boeing 737 là loại máy bay phổ biến nhất thế giới, thực hiện khoảng 10 triệu chuyến bay. Đây là xương sống trong đội bay của các hãng hàng không nội địa Mỹ, đặc biệt là Southwest Airlines, hãng bay chuyên khai thác các tuyến ngắn, tần suất cao.

Trong khi đó, các dòng Airbus A320 và A321 cũng được American Airlines và Delta sử dụng rộng rãi để tăng sức cạnh tranh với các đối thủ chi phí thấp, tạo ra một mặt trận dịch vụ linh hoạt, từ giá rẻ đến cao cấp.

“

Điều làm nên khác biệt ở Mỹ không chỉ là số lượng hành khách hay đường băng, mà là cách các hãng hàng không Mỹ tối ưu hóa máy bay như tần suất quay vòng, lịch bảo trì thông minh, và đội ngũ nhân lực có kinh nghiệm.

Chuyên gia hàng không John Grant từ OAG

Không thể không nhắc đến hệ thống hạ tầng sân bay và điều phối không lưu, nơi Mỹ vẫn dẫn đầu nhờ sự đầu tư lâu dài và tầm nhìn chiến lược.

Các sân bay như Hartsfield-Jackson ở Atlanta, LAX ở Los Angeles hay Chicago O'Hare thường xuyên nằm trong top các sân bay nhộn nhịp nhất thế giới, không chỉ về lượng khách mà còn về số chuyến bay cất hạ cánh mỗi ngày.

Mạng lưới hơn 5.000 sân bay dân dụng, trong đó hàng trăm sân bay cấp quốc tế và khu vực, tạo ra hệ sinh thái “tỏa tròn” giúp luân chuyển hành khách giữa các bang mà không cần phụ thuộc quá nhiều vào đường bộ hay đường sắt.

Với kế hoạch hiện đại hóa hệ thống kiểm soát không lưu NextGen, và đầu tư vào nhiên liệu hàng không bền vững (SAF), ngành hàng không Mỹ đang hướng đến một mô hình phát triển vừa hiệu quả, vừa thân thiện môi trường.

Dù chịu sức ép cạnh tranh từ các hãng quốc tế và áp lực chi phí nhiên liệu, Mỹ vẫn đang giữ được “pháo đài” hàng không của thế giới, không chỉ vận chuyển hành khách mà còn chi phối các tiêu chuẩn công nghệ, vận hành và mô hình kinh doanh toàn cầu.

Trung Quốc: Động lực tăng trưởng mới của hàng không toàn cầu

Nếu Mỹ là tượng đài, thì Trung Quốc là động lực tăng trưởng mới. Với mức tăng trưởng gần 19% so với năm 2023, Trung Quốc đang khẳng định mình không chỉ là “nhà máy của thế giới” mà còn là một siêu thị tiêu thụ vận tải hàng không khổng lồ.

Theo chuyên gia của CAPA (Trung tâm Hàng không), sự phục hồi du lịch nội địa và các tuyến bay nội Á sau COVID-19, cùng sự mở rộng của các hãng bay như China Eastern, China Southern và Spring Airlines, đang thúc đẩy nhu cầu chưa từng có.

Sân bay Phố Đông, Thượng Hải và sân bay Đại Hưng, Bắc Kinh cũng đang được mở rộng, trở thành những trung tâm trung chuyển chiến lược mới trong khu vực, cạnh tranh trực tiếp với Tokyo, Singapore và Seoul.

Châu Á – Thái Bình Dương: Động lực tăng trưởng vượt bậc

Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương ghi nhận mức tăng trưởng hành khách cao nhất thế giới trong năm 2024, đặc biệt với 22,8% ở phân khúc hạng thương gia, trong khi số lượng hành khách phổ thông tăng tới 28,6%.

Cặp sân bay đông đúc nhất thế giới không nằm ở Mỹ hay Châu Âu, mà là Jeju ở Seoul, Hàn Quốc, với 13,2 triệu lượt hành khách, tiếp tục giữ vị trí số 1 toàn cầu. Điều này phản ánh sự trỗi dậy mạnh mẽ của tầng lớp trung lưu Châu Á và nhu cầu di chuyển ngày càng cao giữa các trung tâm đô thị đang phát triển nhanh chóng.

Châu Âu, Trung Đông: Thị trường thương gia chiếm ưu thế

Dù bị vượt mặt về tốc độ tăng trưởng, Châu Âu vẫn là thị trường lớn nhất cho hành khách hạng thương gia quốc tế với 39,3 triệu lượt, cho thấy sức hấp dẫn của các tuyến bay dài giữa các trung tâm kinh tế như từ Frankfurt đến New York, từ London đến Dubai hay từ Paris đến Singapore.

Tuy nhiên, tỷ lệ hành khách hạng thương gia so với tổng số hành khách lại cao nhất ở Trung Đông chiếm 14,7%, phản ánh chiến lược định vị cao cấp của các hãng hàng không như Emirates, Qatar Airways và Etihad Airways.

“

Các hãng hàng không Trung Đông không cạnh tranh bằng giá vé rẻ mà bằng trải nghiệm cao cấp. Họ định hình lại tiêu chuẩn toàn cầu cho phân khúc thương gia và hạng nhất. Đây là điều mà các hãng phương Tây đang gặp khó khăn để theo kịp.

Giáo sư John Strickland - Chuyên gia hàng không độc lập

Triển vọng và thách thức của ngành hàng không toàn cầu

Ngành hàng không toàn cầu đang phục hồi sau đại dịch, nhưng con đường trở lại không hề dễ dàng. Các hãng bay đối mặt với chi phí nhiên liệu tăng do bất ổn địa chính trị, buộc phải tăng giá vé hoặc cắt giảm mạng lưới.

Đồng thời, áp lực chuyển sang nhiên liệu hàng không bền vững (SAF) lại khiến chi phí đội lên vì nguồn cung hạn chế và giá thành cao.

Tình trạng thiếu hụt phi công, tiếp viên và nhân viên mặt đất sau COVID-19 gây ra chậm huỷ chuyến, quá tải sân bay, trong khi ngành không còn đủ sức hút do áp lực nghề và chi phí đào tạo lớn.

Căng thẳng địa chính trị như chiến sự Nga–Ukraine, đối đầu Mỹ–Trung hay siết chặt visa ở phương Tây khiến thị trường quốc tế phục hồi chậm. Việc hạn chế không phận và kiểm soát công nghệ còn cản trở mở rộng đường bay mới.

Để ứng phó, các hãng bay đang đẩy mạnh chuyển đổi số, tích hợp AI vào vận hành, đặt vé và chăm sóc khách hàng nhằm tối ưu chi phí và nâng trải nghiệm. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra thách thức mới về an toàn dữ liệu và bảo mật thông tin.