Tập đoàn máy bay thương mại Trung Quốc (Comac) đang thúc đẩy chiến lược thâm nhập thị trường hàng không Đông Nam Á, với động thái mới nhất là muốn nắm giữ hơn 50% cổ phần của hãng hàng không quốc gia Lào.
Theo tờ Vientiane Times, Thủ tướng Lào Sonexay Siphandone cho biết thỏa thuận này đang chờ sự chấp thuận của chính quyền Lào. Nếu được thông qua, Comac sẽ hỗ trợ Lao Airlines cải tổ hoạt động và cắt giảm thua lỗ, đổi lại hãng bay Lào sẽ sử dụng máy bay do Comac sản xuất.
Hai bên đã ký biên bản ghi nhớ từ tháng 10/2024. Một công ty kiểm toán độc lập đã được thuê để định giá Lao Airlines và đánh giá các khoản nợ của hãng bay này.
Trong một động thái liên quan, Lao Airlines gần đây đã tiếp nhận chiếc máy bay C909 đầu tiên — dòng máy bay thân hẹp của Comac dành cho các tuyến khu vực — theo hình thức thuê.
Hiện máy bay này đang khai thác các đường bay nội địa chủ chốt tại Lào, và sắp tới sẽ mở rộng sang các tuyến quốc tế nối Lào với Trung Quốc.
Chính phủ đang xem xét đề xuất liên doanh toàn diện từ Comac, đặc biệt là khả năng để công ty này nắm giữ ít nhất 51% cổ phần
Thủ tướng Siphandone nói trước Quốc hội Lào
Đây là bước đi mới nhất trong chiến lược của Comac nhằm mở rộng dấu ấn tại Đông Nam Á, khi hãng hàng không Trung Quốc tìm cách chứng minh độ tin cậy của máy bay mình với các cơ quan giám sát quốc tế và dần cạnh tranh với các "ông lớn" như Airbus và Boeing.
Chiến lược đầu tư tương tự Indonesia
Ông Brian Yang Bo – chuyên gia kỳ cựu trong ngành hàng không – nhận định thỏa thuận với Lào rất giống chiến lược mà Comac áp dụng khi cung cấp C909 cho TransNusa, hãng hàng không giá rẻ tại Indonesia.
Năm 2020, TransNusa được các nhà đầu tư Trung Quốc mua lại, và chỉ hai năm sau, hãng trở thành đơn vị nước ngoài đầu tiên khai thác máy bay Comac. Hiện đội bay C909 của TransNusa đã mở rộng, phục vụ cả các đường bay nội địa và quốc tế nối Jakarta, Bali và Quảng Châu (Trung Quốc).
Đây là cách Trung Quốc thúc đẩy đầu tư vào Đông Nam Á, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để bán C909 và cả C919. Nhiều hãng hàng không trong khu vực thiếu công nghệ và vốn, vì thế các hình thức đầu tư hoặc liên doanh kiểu này là rất hợp lý.
Ông Brian Yang Bo – Chuyên gia kỳ cựu trong ngành hàng không
Ông Yang cũng cho rằng Đông Nam Á là lựa chọn dễ tiếp cận hơn để nâng cao hình ảnh quốc tế của Comac, vì nhiều nước trong khu vực có quan hệ thân cận với Bắc Kinh và sẵn sàng công nhận tiêu chuẩn an toàn hàng không của Trung Quốc.
Lào là thị trường tiềm năng, vì vừa có quan hệ mật thiết với Trung Quốc, vừa là quốc gia không giáp biển duy nhất ở Đông Nam Á – khiến ngành giao thông nước này phụ thuộc lớn vào hàng không
Ông Brian Yang Bo – Chuyên gia kỳ cựu trong ngành hàng không
Mở rộng ra Việt Nam và kỳ vọng châu Âu
Ngoài Lào, Việt Nam cũng là điểm đến tiếp theo của Comac. Hồi đầu năm nay, hãng hàng không giá rẻ VietJet Air đã đạt thỏa thuận thuê hai máy bay C909 từ hãng Chengdu Airlines của Trung Quốc.
Tuy nhiên, Comac vẫn đang gặp trở ngại trong việc xin cấp chứng nhận an toàn quốc tế cho dòng C919 – mẫu máy bay thân rộng đầu tiên có hiệu suất tiệm cận Boeing 737 và Airbus A320.
Sự chậm trễ trong việc được phê duyệt bởi cơ quan hàng không châu Âu (EASA) đang khiến kế hoạch mở rộng ra ngoài Đông Nam Á của Comac bị chững lại.
Theo nguồn tin của South China Morning Post, lãnh đạo Trung Quốc đang gây sức ép để đưa vấn đề cấp phép cho C919 vào chương trình nghị sự tại hội nghị thượng đỉnh thương mại với các nhà lãnh đạo EU ở Bắc Kinh vào tháng 7 tới.
Ông Yang cho rằng các thương vụ tại Đông Nam Á không chỉ là bước đi thương mại, mà còn là "bài kiểm tra thực địa" để Comac chứng minh khả năng hoạt động quốc tế của máy bay Trung Quốc, từ đó thuyết phục các nhà quản lý hàng không toàn cầu.