Ngày 3/11, Vietnam Airlines chính thức thu phí hành lý xách tay vượt chuẩn ngay tại cửa lên máy bay. Vậy, từ quy định với thực tế, chính sách hành lý xách tay nào phù hợp với các hãng hàng không trong nước?

Những ngày qua, việc Vietnam Airlines đặt cân ngay cửa ra máy bay để kiểm tra hành lý xách tay của hành khách thu hút sự chú ý của khách bay.
Quy định hành lý xách tay của các hãng
| Hãng hàng không | Hạng phổ thông | Hạng thương gia/ cao cấp | Kích thước & Phụ kiện | Quy định thu phí quá cước tại sân bay |
| Vietnam Airlines | 12 kg | 18 kg | Kiện chính (10 kg): 56x36x23 cm Phụ kiện: 40x30x15 cm | Thu phí trực tiếp tại cửa ra máy bay. Mức phí tương đương 01 kiện hành lý ký gửi (hoặc cồng kềnh) mua tại sân bay. |
| Vietjet Air | 7 kg | 7 kg | Kiện chính: 56x36x23 cm Gồm 1 kiện chính + 1 túi nhỏ | Thu phí trực tiếp tại cửa ra máy bay. Mức phí tại cửa khởi hành sẽ cao hơn phí mua tại quầy check-in. |
| Bamboo Airways | 7 kg | 14 kg | Gồm 1 kiện chính + 1 phụ kiện (hạng Thương gia được 2 kiện) | Yêu cầu quay lại quầy check-in để trả phí và ký gửi hành lý. (Theo trang web chính thức) |
| Vietravel Airlines | 7 kg (Hạng tiết kiệm & linh hoạt) | 12 kg (Hạng phổ thông cao cấp) | Kiện chính: 36x56x23 cm | Sẽ bị kiểm tra và thu phí nếu vượt chuẩn tại cửa khởi hành (yêu cầu ký gửi và trả phí bổ sung). |
| Sun PhuQuoc Airways | 7 kg | 14 kg (tổng 2 kiện) | Kiện chính: 56x36x23 cmGồm 1 kiện (Phổ thông) hoặc 2 kiện (Thương gia) + 1 vật dụng nhỏ. | Yêu cầu quay lại quầy làm thủ tục để ký gửi kiện hành lý đó. (Theo trang web chính thức) |
Với bảng biểu trên, chúng ta nhận thấy, cách xử lý các trường hợp hành lý xách tay vượt chuẩn cân nặng, số kiện hay kích thước của các hãng bay Việt Nam có sự phân hóa. Vietnam Airlines tỏ ra hào phóng nhất khi cho phép hạng Phổ thông mang đến 12 kg, gần gấp đôi tiêu chuẩn 7 kg của các hãng còn lại. Ngược lại, Vietjet Air là hãng khắt khe nhất khi áp dụng đồng mức 7 kg cho tất cả các hạng vé.
Bamboo Airways, Vietravel Airlines và Sun PhuQuoc Airways duy trì mức chuẩn 7 kg cho hạng Phổ thông nhưng linh hoạt hơn ở các hạng vé cao cấp (từ 12-14 kg).
Điểm khác biệt lớn nhất là cách xử lý các trường hợp hành lý xách tay vượt chuẩn cân nặng, số kiện hay kích thước tại cửa ra tàu bay. Nếu Vietnam Airlines và Vietjet chọn thu phí trực tiếp tại cửa (chính sách siết chặt nghiêm ngặt), thì Bamboo Airways và Sun PhuQuoc Airways lại chọn giải pháp là yêu cầu hành khách quay lại quầy thủ tục để ký gửi. Chính sách này tuy gây phiền phức về thời gian nhưng có thể giúp hành khách tránh được các mức phí phạt cao áp dụng ngay tại cửa lên máy bay.
Phản ứng trước việc hãng hàng không quốc gia áp dụng cân hành lý ngay tại cửa ra tàu bay, có nhiều ý kiến đồng tình nhưng cũng nhiều hành khách cho rằng, cần có cách triển khai phù hợp hơn nhằm bảo vệ hình ảnh thương hiệu hãng hàng không 5 sao mà Vietnam Airlines đang hướng tới.
Chị Nguyễn Thị Tường Minh, một khách bay ngụ tại TP.HCM chia sẻ, là người thường xuyên di chuyển bằng đường hàng không, chị Minh không ít lần gặp phiền toái vì những hành khách đi cùng chuyến mang theo nhiều hành lý xách tay lên khoang tàu bay.

Chị Minh bày tỏ, trong nhiều trường hợp, chỉ cần chị lên máy bay trễ một chút là các hộc để hành lý xách tay trên cabin (overhead cabins) hầu như không còn chỗ trống. Khi tàu bay cất, hạ cánh cả hành lý xách tay phải để ở overhead bins. Thế nhưng, nhiều hành khách đã để hành lý ở khu vực ghế ngồi của mình mà còn để sang phần ghế của khách bay khác.
“Nhiều lúc đi qua vùng nhiễu động, tôi cũng hồi hộp vì sợ khoang hành lý trên đầu rung lắc theo, dẫn đến tình trạng rơi hành lý xuống ghế ngồi của mình… Tôi nghĩ, việc siết chặt các quy định về hành lý của hãng hàng không cũng hợp lý và dễ hiểu”, chị Minh chia sẻ.
Theo chị Minh, Vietnam Airlines hiện cho phép hành khách hạng phổ thông mang theo lượng hành lý miễn cước khá lớn, gồm 1 kiện xách tay trọng lượng 10 kg và kiện nhỏ không quá 2 kg và 1 kiện ký gởi trọng lượng 23 kg.
Về kích thước hành lý xách tay theo quy định của Vietnam Airlines cũng khá rộng rãi. Cụ thể, kích thước tối đa của 3 chiều (dài × rộng × cao) cần đảm bảo 56 cm × 36 cm × 23 cm đối với kiện hành lý và 40 cm × 30 cm × 15 cm, đối với phụ kiện xách tay.
Lượng hành lý này đủ để hành khách di chuyển các chặng nội địa và các chặng quốc tế ngắn ngày có thể mang theo đủ đồ dùng cá nhân cho chuyến đi từ 3 – 5 ngày. Do đó, trong trường hợp mang theo nhiều hành lý hơn, hành khách cần chủ động mua thêm cước để đảm bảo tuân thủ các quy định về hành lý của hãng, tiết kiệm chi phí và tránh bất tiện không đáng có.

Lãnh đạo một hãng hàng không từng có thời gian công tác tại nhiều hãng bay Việt Nam như Vietnam Airlines, Vietjet Air, Bamboo Airways… cho biết, trong ngành hàng không, các hãng bay thường tính trung bình trọng lượng mỗi hành khách khi cất cánh là 75 kg.
Trong 75 kg này bao gồm cả trọng lượng cơ thể của hành khách và hành lý xách tay mà khách bay được phép mang theo lên khoang tàu bay. Đối với người Việt Nam, thông thường, trọng lượng cơ thể hành khách giao động từ 50 - 65 kg.
Sau đó, các hãng hàng không sẽ cộng thêm lượng hành lý xách tay để tổng trọng lượng trung bình tính trên mỗi khách đạt 75 kg. Từ con số trung bình này, mỗi hãng sẽ có chính sách riêng về trọng lượng hành lý xách tay mỗi hành khách được mang theo và chính sách này được nhà chức trách phê duyệt.
Theo vị này, trong trường hợp hành khách mang theo tổng trọng lượng vượt số lượng quy định của hãng, chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới quá trình vận hành của tàu bay, cụ thể là sẽ khiến chi phí nhiên liệu tăng thêm.
“Máy bay cũng tương tự với ô tô hay các phương tiện giao thông khác. Trọng lượng hành khách và hàng hóa càng tăng, lượng nhiên liệu tiêu hao của tàu cũng sẽ càng tăng”, vị này chia sẻ.
Trên thực tế, Vietnam Airlines không phải là hãng hàng không đầu tiên thực hiện kiểm tra quy cách hành lý có dấu hiệu vượt chuẩn hoặc chưa làm thủ tục của khách tại cửa ra máy bay. Nhiều năm trước, Vietjet Air thực hiện siết quy định về hành lý xách tay bằng cách cân tại cửa ra tàu bay đối với những hành lý có dấu hiệu vượt chuẩn về cân nặng, kích thước hay số lượng kiện. Khách tự làm web check-in hoặc Kiosh check-in mà không thông qua quầy làm thủ tục thì hãng phải kiểu tra và dán nhãn HLXT cho khách tại cửa ra tàu bay.
“Vì lý do bảo vệ sức khỏe cho nhân viên phục vụ hành lý và an toàn khai thác bay, hãng vận chuyển không chấp nhận bất kỳ kiện hành lý nào vượt quá 32 kg, hoặc kích thước vượt quá 200 cm x 119 cm x 81 cm.
Mức phí hành lý quá cân tại cửa khởi hành sẽ cao hơn tại quầy check-in.
Khảo sát của Tạp chí Hàng không cho thấy, phần lớn hành khách đồng tình với việc siết các quy định về hành lý xách tay của hành khách vì cho rằng, điều này đã được quy định từ đầu trong chính sách của hãng.
Các quy định này cũng đã được nhà chức trách phê duyệt, hãng hàng không cũng phải tuân thủ. Tuy vậy, một số ý kiến cho rằng, nên có sự khéo léo hơn trong cách thực hiện.
Ông Phạm Anh Vũ, đại diện Công ty cổ phần Truyền thông Du lịch Việt cho rằng, việc yêu cầu hành khách tuân thủ quy định về hành lý là điều hợp lý. Điều này nhằm đảm bảo an toàn cho hành khách trên chuyến bay vì phần khoang chứa hành lý xách tay thường được thiết kế chịu lực ở mức giới hạn.

Tuy nhiên, hầu hết các hãng 4-5 sao quốc tế thường kiểm tra hành lý xách tay ở quầy check-in. Dưới góc độ doanh nghiệp lữ hành, ông Vũ cho rằng, việc đặt cân kiểm tra sát ở vị trí này dễ gây tranh cãi, ảnh hưởng hình ảnh sang trọng, chu đáo vốn là thế mạnh thương hiệu của Vietnam Airlines.
Khách bay phải tìm hiểu các quy định chung của các hãng đối với khách bay về an toàn, sức khỏe, quyền lợi của khách... trong đó có quy định về hành lý. Các quy định đó có trong Điều lệ vận chuyển của hãng.
“Nhiều du khách đã có phản ứng, nhất là những hành khách lớn tuổi, nhóm khách gia đình, khách quốc tế… cho rằng việc này tạo cảm giác bị soi xét, thiếu thân thiện, gây tâm lý cho cả nhóm nếu phải chờ nhau phân chia lại hành lý trước khi lên máy bay”, ông Vũ cho biết.
Theo ông Vũ, các doanh nghiệp lữ hành hiện đã chủ động thông báo, điều chỉnh quy trình, nhắc nhở hành khách tuân thủ quy định của hãng bay, đội ngũ hướng dẫn viên, Phòng điều hành tour… cũng thường xuyên thông báo, cập nhật các thay đổi của hãng hàng không nhằm tránh phát sinh trong quá trình đưa khách đi trải nghiệm.
Là người từng trải nghiệm dịch vụ của nhiều hãng hàng không và đặt chân đến nhiều sân bay khác nhau, ông Vũ kể, tại khu vực của hãng Jetstar ở Australia, hành khách được tự cân hành lý bằng các thiết bị hiện đại trang bị sẵn tại sân bay.
“Mọi thứ diễn ra trật tự, nhẹ nhàng, không áp lực, thể hiện được sự sang trọng, đẳng cấp của sân bay cũng như sự tôn trọng đối với hành khách”, ông Vũ nhận định.
Do đó, ông Vũ đề xuất hãng bay nên tăng cường tuyên truyền, hỗ trợ hành khách kiểm tra ở quầy thủ tục thay vì ngay cửa ra máy bay.
Nhân viên cần xử lý mềm dẻo, giải thích chu đáo, để khách bay phải biết về quy định HLXT khi bay. Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ tự cân, kiểm tra trước khi xếp hàng, cũng là giải pháp hiện đại, văn minh hơn.
Vị lãnh đạo hãng hàng không nêu trên khi chia sẻ với Tạp chí Hàng không cũng cho rằng, trong bối cảnh các hãng hàng không đều cần kiểm soát chi phí vận hành, tăng trải nghiệm cho hành khách tuân thủ các quy định về an toàn trong khoang hành khách… việc siết quy định về hành lý xách tay là điều cần thiết.
“Tuy nhiên, tùy vào chính sách cạnh tranh dịch vụ và trong điều kiện an toàn cho phép, mỗi hãng hàng không có quy định cụ thể về trọng lượng, kích thước và số lượng HLXT tối đa mà mỗi hành khách được mang theo lên tàu bay. Bất cứ khách nào có HLXT vượt chuẩn về số lượng, kích thước, trọng lượng đều không được mang lên tàu bay và phải gửi như hành lý ký gửi và chịu cước vận chuyển hoặc từ bỏ HLXT vượt chuẩn đó. Hãng hàng không không tổ chức kiểm tra, cân lại HLXT của tất cả khách bay tại cửa ra tàu bay mà chỉ thực hiện điều đó với HLXT có dấu hiệu vượt chuẩn về số lượng, kích thước và trọng lượng hoặc không có thẻ/nhãn gắn HLXT của hãng gắn trên HLXT. Khách bay nên chủ động nắm bắt các quy định về HLXT để chuẩn bị trước, tránh bất tiện cho chính mình khi bay, giúp phần góp cho chuyến bay an toàn, trật tự và thuận tiện chung cho hành khách cùng bay trong quá trình lên, xuống tàu bay”, vị này chia sẻ.