Châu Âu lập kỷ lục về nhập khẩu nhiên liệu máy bay từ châu Á

Mùa cao điểm du lịch Hè 2025 đã chứng kiến một biến động quan trọng trên thị trường năng lượng.

Lượng nhiên liệu máy bay nhập khẩu từ châu Á vào châu Âu đạt mức kỷ lục, đồng thời tạo ra nhiều tác động đa chiều đối với giá nhiên liệu, nhu cầu đi lại và chiến lược năng lượng của Liên minh châu Âu (EU).

Theo Financial Times, dẫn nguồn từ công ty phân tích dữ liệu năng lượng Vortexa, chỉ riêng từ đầu tháng 8, gần 11,5 triệu thùng nhiên liệu máy bay đã được vận chuyển từ Trung Quốc và Hàn Quốc sang châu Âu.

Đây là con số kỷ lục, mặc dù thấp hơn một chút so với các mức cao nhất trong tháng 6 và 7, nhưng vẫn duy trì ở mức áp đảo trong lịch sử nhập khẩu.

Nhìn vào bức tranh toàn cảnh, xu hướng này không chỉ phản ánh sự dồi dào nguồn cung từ Viễn Đông, mà còn cho thấy nhu cầu hồi phục mạnh mẽ của thị trường châu Âu sau đại dịch.

Một nhà giao dịch nhiên liệu máy bay cấp cao nhận định: “Khối lượng xuất khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc đang ở mức kỷ lục. Đây vừa là câu chuyện về nguồn cung, vừa là về nhu cầu.”

Bối cảnh thị trường nhiên liệu toàn cầu

Sau đại dịch COVID-19, ngành hàng không toàn cầu phục hồi nhanh chóng nhưng không đồng đều. Nhu cầu nhiên liệu máy bay tại châu Âu, Mỹ và châu Á đã quay trở lại mức trước đại dịch, nhưng các yếu tố địa chính trị, chiến tranh và lạm phát toàn cầu tạo ra những biến động đáng kể về giá nhiên liệu.

Mùa Hè 2022, giá nhiên liệu máy bay tăng lên gần 1.200 USD/tấn khi xung đột Nga - Ukraine làm gián đoạn chuỗi cung ứng năng lượng, đặc biệt là từ Nga, nhà cung cấp chính của dầu mỏ và nhiên liệu hàng không cho châu Âu.

Đến mùa Hè 2025, giá nhiên liệu bay tại châu Âu chỉ còn khoảng 700 USD/tấn, giảm gần 40% so với mức đỉnh, nhờ nguồn cung từ châu Á dồi dào và sự điều chỉnh sản lượng của OPEC+.

Theo Eurocontrol, số chuyến bay trong mùa Hè 2025 dự kiến tăng ít nhất 5% so với cùng kỳ năm 2024, phản ánh nhu cầu đi lại bằng hàng không trở lại mạnh mẽ.

Việc giá nhiên liệu giảm tạo điều kiện thuận lợi cho các hãng hàng không châu Âu vận hành với chi phí thấp hơn, đồng thời khiến mục tiêu hạn chế bay nhằm giảm phát thải trở nên khó đạt hơn.

Lượng nhập khẩu kỷ lục từ châu Á

Dữ liệu của Vortexa cho thấy, chỉ riêng trong tháng 8, gần 11,5 triệu thùng nhiên liệu máy bay đã được chuyển từ châu Á sang châu Âu, chủ yếu từ Trung Quốc và Hàn Quốc.

Đây là lần đầu tiên khối lượng nhập khẩu từ Viễn Đông đạt mức kỷ lục trong lịch sử, cho thấy sức mạnh sản xuất và xuất khẩu của các nhà máy lọc dầu hiện đại tại châu Á.

“Khối lượng nhập khẩu từ Viễn Đông đang ở mức kỷ lục, nếu xét đến khối lượng giao dịch từ Trung Quốc và Hàn Quốc. Đây vừa là câu chuyện về nguồn cung, vừa là về nhu cầu”, một nhà giao dịch cấp cao nhận định.

Chuyên gia Amaar Khan của hãng định giá Argus cũng cho biết: “Các nhà máy lọc dầu Trung Quốc coi nhiên liệu máy bay là sản phẩm chiến lược. Nguồn cung năm nay thực sự rất dồi dào, giúp châu Âu đáp ứng nhu cầu hồi phục mạnh mẽ.”

Điều đáng chú ý là, nhiên liệu máy bay khác với xăng hay diesel vốn chịu tác động từ các giải pháp thay thế như xe điện hay LNG. Nhu cầu đối với nhiên liệu máy bay hầu như không giảm, giúp dòng chảy từ Viễn Đông duy trì ổn định ngay cả khi giá nhiên liệu biến động.

Tác động đến ngành hàng không châu Âu

Làn sóng nhập khẩu mạnh đã kéo giá nhiên liệu máy bay tại châu Âu giảm sâu, trở lại mức thấp nhất kể từ sau đại dịch COVID-19. Mức giá hiện tại, khoảng 700 USD/tấn, tạo điều kiện thuận lợi cho các hãng hàng không vận hành và tăng số chuyến bay.

“

Nguồn cung toàn cầu hiện dư thừa. Đặc biệt, khi OPEC+ liên tục tăng sản lượng trong khi nhu cầu chưa phục hồi hoàn toàn ở Ấn Độ và Trung Quốc, giá nhiên liệu sẽ duy trì ổn định quanh mức hiện nay trong trung hạn.

Ông Michael O’Leary - Giám đốc điều hành Ryanair

Việc giá nhiên liệu giảm cũng có tác động tích cực đến chi phí vé máy bay, góp phần tăng khả năng tiếp cận đi lại bằng đường hàng không cho người dân châu Âu.

Tuy nhiên, điều này đồng thời làm dấy lên lo ngại về khó đạt các mục tiêu hạn chế phát thải trong ngành hàng không, đặc biệt trong bối cảnh Liên minh châu Âu thúc đẩy chính sách khí hậu xanh.

Một trong những hệ quả quan trọng của dòng nhiên liệu châu Á vào châu Âu là sự gia tăng phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu. Nhiều nhà máy lọc dầu cũ tại châu Âu đang phải đóng cửa vì không thể cạnh tranh với các cơ sở hiện đại, chi phí thấp ở Viễn Đông.

Một nhà giao dịch bình luận: “Khi ngày càng nhiều nhà máy lọc dầu châu Âu đóng cửa hoặc bị loại khỏi thị trường bởi các cơ sở hiện đại hơn ở Viễn Đông, dòng dầu từ khu vực này vào châu Âu là điều tất yếu.”

Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) cũng cảnh báo rằng, phụ thuộc quá mức vào nguồn nhập khẩu nhiên liệu sẽ làm EU đối mặt với rủi ro chiến lược nếu chuỗi cung ứng bị gián đoạn.

Ngoài ra, dòng chảy nhiên liệu kỷ lục còn phản ánh một nghịch lý rằng mặc dù EU nỗ lực giảm phát thải từ hàng không, giá nhiên liệu giảm lại khiến chi phí đi lại bằng máy bay dễ tiếp cận hơn, khó khăn trong việc hạn chế lượng bay thực tế. Đây là bài toán cân bằng giữa mục tiêu môi trường và phát triển kinh tế, du lịch.

So sánh với thị trường Mỹ và châu Á

So với châu Âu, thị trường Mỹ hiện có khả năng tự chủ về nhiên liệu cao hơn nhờ công suất lọc dầu lớn và cơ sở hạ tầng hiện đại. Tuy nhiên, giá nhiên liệu máy bay tại Mỹ vẫn chịu ảnh hưởng từ xu hướng giá toàn cầu.

Trong khi đó, các nước châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc và Singapore đang trở thành trung tâm sản xuất nhiên liệu hàng không xuất khẩu, nhờ các nhà máy lọc dầu thế hệ mới, chi phí thấp, và chiến lược tập trung vào sản phẩm chiến lược như Jet Fuel.

Trung Quốc đặc biệt nổi bật với tăng trưởng sản xuất nhiên liệu bền vững, tận dụng nhu cầu hồi phục của châu Âu và các chuyến bay nội địa. Hàn Quốc cũng duy trì dòng chảy ổn định sang châu Âu, củng cố vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đây là minh chứng cho xu hướng dịch chuyển quyền lực năng lượng từ Tây sang Đông, khi châu Á trở thành điểm xuất khẩu chiến lược nhiên liệu hàng không.

Theo các chuyên gia, dòng chảy nhiên liệu kỷ lục từ châu Á sang châu Âu không chỉ là câu chuyện về cung cầu, mà còn phản ánh những thay đổi dài hạn trong cân bằng năng lượng toàn cầu.

Viễn Đông củng cố vai trò là nhà cung cấp nhiên liệu chiến lược toàn cầu, với nhà máy hiện đại, chi phí thấp và năng lực xuất khẩu lớn.

Châu Âu đối mặt với thách thức tự chủ năng lượng, phụ thuộc nhập khẩu ngày càng cao, đặc biệt khi các nhà máy lọc dầu cũ đóng cửa. Giá nhiên liệu giảm tạo thuận lợi cho ngành hàng không nhưng đồng thời làm khó khăn cho các mục tiêu giảm phát thải.

Các dự báo trung hạn cho thấy, nếu EU không nâng cấp cơ sở lọc dầu hoặc đa dạng hóa nguồn cung, nhập khẩu nhiên liệu từ Viễn Đông sẽ tiếp tục tăng, đặc biệt trong mùa cao điểm du lịch.

Ngược lại, các nhà sản xuất tại châu Á có thể tiếp tục củng cố vị thế chiến lược và mở rộng thị phần, nhờ dòng chảy nhập khẩu mạnh và nhu cầu toàn cầu ổn định.

Một nhà phân tích thị trường năng lượng nhận định: “Dòng chảy nhiên liệu này là minh chứng cho sự dịch chuyển quyền lực năng lượng toàn cầu. Châu Âu đang phụ thuộc vào Viễn Đông, trong khi Mỹ và châu Á duy trì lợi thế về sản xuất và xuất khẩu.”

Mùa Hè 2025 ghi nhận lượng nhiên liệu máy bay từ châu Á sang châu Âu lập kỷ lục, với gần 11,5 triệu thùng chỉ riêng trong tháng 8. Sự kiện này phản ánh nguồn cung dồi dào từ Viễn Đông, nhu cầu hồi phục tại châu Âu, đồng thời tạo ra những tác động đa chiều như giá nhiên liệu giảm, chi phí đi lại thấp hơn, nhưng thách thức về phụ thuộc nhập khẩu và khó đạt mục tiêu giảm phát thải vẫn hiện hữu.

Nhìn xa hơn, dòng chảy nhiên liệu kỷ lục là minh chứng cho xu hướng dịch chuyển quyền lực năng lượng toàn cầu.

Đó là việc Viễn Đông trở thành trung tâm cung cấp chiến lược, trong khi châu Âu phải cân nhắc các giải pháp nâng cấp lọc dầu và đa dạng hóa nguồn cung nếu muốn duy trì vị thế năng lượng bền vững.

Thị trường nhiên liệu máy bay toàn cầu mùa Hè 2025 không chỉ là câu chuyện về cung cầu, mà còn là bức tranh phản chiếu những biến động kinh tế, chính trị và chiến lược đang định hình ngành năng lượng toàn cầu trong thập kỷ tới.