Với 241 triệu lượt hành khách được phục vụ trong năm 2024, Ấn Độ đã chính thức vượt qua Nhật Bản để trở thành thị trường hàng không lớn thứ năm toàn cầu, một cột mốc không chỉ mang tính biểu tượng mà còn phản ánh sức bật thực sự của nền kinh tế lớn thứ ba Châu Á.
Theo báo cáo mới nhất của Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), quốc gia Nam Á này đã ghi nhận mức tăng trưởng 11,1% so với năm 2023, trong khi Nhật Bả dù có tốc độ tăng trưởng ấn tượng hơn (18,6%) vẫn bị tụt lại phía sau với 205 triệu lượt hành khách.
Đây không đơn thuần là một cuộc rượt đuổi về con số. Câu chuyện đằng sau cú bứt phá của Ấn Độ là một bản hòa âm giữa đầu tư hạ tầng, cải thiện chính sách, tăng trưởng tầng lớp trung lưu và một hệ sinh thái hàng không đang tái định hình.
Cấu trúc nội địa bền vững là điểm tựa
Một trong những trụ cột quan trọng làm nên sự vượt lên của Ấn Độ là sức mạnh của thị trường nội địa. Tuyến bay giữa Mumbai, Delhi được ghi nhận là cặp sân bay nhộn nhịp thứ 7 toàn cầu, với 5,9 triệu lượt hành khách chỉ trong năm 2024.
Không nhiều quốc gia có thể tạo ra một thị trường nội địa có sức chứa tương đương một khu vực kinh tế độc lập như vậy.
Ấn Độ không chỉ đang phát triển theo chiều rộng mà còn theo chiều sâu. Cấu trúc dân số trẻ, tốc độ đô thị hóa cao và sự phổ cập của các dịch vụ giá rẻ đang làm cho hàng không trở thành phương tiện di chuyển thiết yếu, chứ không còn là đặc quyền.
Chuyên gia phân tích thị trường hàng không Saj Ahmad
Trong hơn một thập kỷ qua, Ấn Độ đã đầu tư mạnh vào mở rộng sân bay, đặc biệt tại các thành phố cấp hai và cấp ba, nơi nhu cầu di chuyển hàng không đang tăng nhanh.
Chiến lược xây dựng các sân bay khu vực theo mô hình "UDAN" (Ude Desh Ka Aam Nagrik – Bay cùng dân thường) do Chính phủ Modi khởi xướng, đã kết nối các điểm xa xôi với các trung tâm kinh tế lớn.
Sự trỗi dậy của tầng lớp trung lưu
Một trong những động lực quan trọng của tăng trưởng hành khách tại Ấn Độ là sự mở rộng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu và nhu cầu đi lại ngày càng cao cho cả mục đích công việc và cá nhân.
Theo dữ liệu từ IATA, tăng trưởng hạng phổ thông tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương đang vượt xa các phân khúc cao cấp, cho thấy hàng không đang trở thành một phần tất yếu trong đời sống người dân từ sinh viên, nhân viên văn phòng đến tiểu thương và du khách nội địa.
Chúng ta đang chứng kiến một sự dân chủ hóa mạnh mẽ của ngành hàng không tại Ấn Độ. Các hãng bay như IndiGo, Air India Express hay Akasa Air đang đóng vai trò trung tâm trong việc phổ cập hóa đường bay nội địa, thậm chí còn cạnh tranh trực tiếp với đường sắt về giá cả.
Ông Mark Martin_CEO của Martin Consulting
Động lực khu vực: Cạnh tranh và hội nhập
Thực tế cho thấy, không thể tách Ấn Độ ra khỏi bức tranh năng động của khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Đây là khu vực chiếm ưu thế rõ rệt trong các tuyến bay quốc tế năm 2024, với những trục đường kết nối siêu đô thị như Bangkok – Singapore, Tokyo – Seoul hay Mumbai – Dubai tiếp tục dẫn đầu lưu lượng.
Sự hồi phục mạnh mẽ hậu COVID-19, cộng với tăng trưởng kinh tế đồng đều tại nhiều nước trong khu vực, đang tạo nên một “hành lang hàng không” mới trong đó Ấn Độ là mắt xích chủ chốt.
Điều này cũng buộc các hãng bay quốc tế lớn phải nhìn lại chiến lược tại tiểu lục địa. Emirates, Qatar Airways, Singapore Airlines hay Lufthansa đều đang mở rộng thêm các chuyến bay đến các điểm mới của Ấn Độ, không chỉ tập trung vào Delhi hay Mumbai như trước đây.
Áp lực hạ tầng và bài toán điều phối
Dù đang bùng nổ về số lượng, Ấn Độ vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Hạ tầng điều phối bay, thiếu nhân sự điều hành không lưu, tình trạng tắc nghẽn tại các sân bay lớn, cũng như sức ép từ các hãng hàng không giá rẻ có thể gây ra tình trạng quá tải nếu không có chiến lược điều tiết hợp lý.
Sự cố tắc nghẽn lớn gần đây tại sân bay Delhi do mật độ chuyến bay cao và điều kiện thời tiết xấu là hồi chuông cảnh báo cho hệ thống kiểm soát không lưu quốc gia. Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không đồng bộ hạ tầng, tốc độ tăng trưởng có thể trở thành con dao hai lưỡi.
Bức tranh toàn cầu vẫn chưa thay đổi ở top đầu. Mỹ vẫn dẫn đầu với 876 triệu hành khách, tiếp theo là Trung Quốc, Vương quốc Anh và Tây Ban Nha.
Tuy nhiên, với tốc độ hiện tại và các chính sách khuyến khích ngành hàng không, nhiều nhà phân tích không loại trừ khả năng Ấn Độ có thể vươn lên vị trí thứ 4 trong vòng chưa đầy 5 năm tới.
Cũng đáng chú ý là sự phổ biến của các dòng máy bay tầm trung như Boeing 737 và Airbus A320, vốn phù hợp với các tuyến bay ngắn và trung bình đặc thù của mạng lưới hàng không Ấn Độ.
Các hãng bay đang gia tăng đơn đặt hàng dòng máy bay này, trong đó IndiGo được cho là sẽ trở thành một trong những hãng sở hữu đội bay A320 lớn nhất thế giới.
Từ con số đến chiến lược quốc gia
Việc Ấn Độ vượt Nhật Bản không chỉ là một sự kiện trong lĩnh vực hàng không, mà còn là phản ánh cho sự chuyển dịch trọng tâm kinh tế và tiêu dùng toàn cầu.
Một quốc gia trẻ, đông dân, đang bước vào giai đoạn vàng của tiêu dùng nội địa và hội nhập quốc tế. Đó là bối cảnh lớn mà ngành hàng không đang đóng vai trò xúc tác.
Ấn Độ đang bước vào giai đoạn mà hàng không trở thành hạ tầng mềm quan trọng, kết nối không chỉ các thành phố, mà còn kết nối với tăng trưởng kinh tế, đầu tư nước ngoài và du lịch. Vị trí thứ 5 chỉ là khởi đầu.
Chuyên gia hàng không John Strickland
