Gửi bình luận
Airbus đã trang bị màn hình cảm ứng lớn cho A350 để tăng hiệu quả vận hành, cải thiện tương tác phi công và nâng cao an toàn bay với thiết kế buồng lái hiện đại, trực quan.
Ngày 19/12/2019, Airbus thông báo rằng hãng sẽ bắt đầu bàn giao những chiếc máy bay A350 đầu tiên được trang bị tùy chọn màn hình cảm ứng trong buồng lái.
Ngay sau đó, 6 màn hình cảm ứng được lắp đặt trên buồng lái trong tùy chọn này, được phát triển đặc biệt cho A350 như một phần của sự hợp tác với Thales, một công ty công nghệ chuyên về dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, kết nối, an ninh mạng và công nghệ lượng tử.
Theo nhà sản xuất, việc bổ sung các màn hình này hứa hẹn mang lại hiệu quả vận hành được nâng cao, sự tương tác tốt hơn giữa các thành viên tổ lái, tính đối xứng của buồng lái và khả năng quản lý thông tin mượt mà hơn trong buồng lái.
Cụ thể hơn về tùy chọn này, buồng lái bao gồm sáu màn hình LCD lớn, trong đó ba màn hình có khả năng cảm ứng.
Những màn hình này cho phép phi công tương tác với các ứng dụng trên EFB - Túi bay điện tử, bổ sung cho bàn phím vật lý tích hợp trong bàn gập trước mặt mỗi phi công, cũng như bàn phím và quả cầu điều khiển con trỏ đặt ở bảng điều khiển trung tâm.
Theo Airbus, các màn hình cảm ứng cho phép thực hiện các thao tác và kéo bản đồ, giúp tăng tính linh hoạt và cải thiện tương tác giữa cả hai phi công với các hệ thống máy bay, đặc biệt trong các tình huống chính như cất cánh, bay hành trình, hạ cánh và khi khối lượng công việc cao.
Tùy chọn màn hình cảm ứng đã được Cơ quan An toàn Hàng không châu Âu (EASA) chứng nhận vào tháng 11/2019, và vào ngày 18/12 cùng năm, hãng China Eastern Airlines đã tiếp nhận tại Toulouse chiếc A350 đầu tiên được trang bị màn hình cảm ứng.
Theo Airbus, vào thời điểm công bố, đã có 20 hãng hàng không lựa chọn tùy chọn mới này cho các đơn hàng A350 mới.
Mặc dù tùy chọn màn hình cảm ứng đã bắt đầu bàn giao gần sáu năm trước, buồng lái của A350 vẫn là một trong những buồng lái tiên tiến nhất thế giới. Máy bay này cũng nằm trong số ít các máy bay chở khách thương mại như Boeing 787 và Airbus A220 được trang bị màn hình hiển thị trên kính (viết tắt là HUD).
Theo Airbus, buồng lái được thiết kế bởi các phi công và chuyên gia của hãng, và trong giai đoạn phát triển, các phi công của những hãng hàng không không thuộc Airbus đã tinh chỉnh thiết kế, tạo nên buồng lái mà Airbus khẳng định vẫn là một trong những buồng lái tiên tiến nhất hiện có.
Kích thước màn hình lớn giúp tăng khả năng đọc và sử dụng cho tổ lái. Một đặc điểm thực tế là cả sáu màn hình đều có cùng mã linh kiện, với phần mềm và phần cứng có thể hoán đổi hoàn toàn.
Điều này cho phép dễ dàng thay thế và hỗ trợ chia sẻ thông tin vận hành giữa phi công, giảm tới 80% chi phí dự trữ phụ tùng và bảo dưỡng liên quan. Hơn nữa, máy bay vẫn có thể khai thác an toàn khi tối đa hai màn hình gặp sự cố.
Ngoài HUD kép, cung cấp cho phi công khả năng nhận thức tình huống được nâng cao, HUD còn hiển thị thông tin quỹ đạo bay để hỗ trợ thu thập thông tin mượt mà hơn.
Airbus đảm bảo rằng các ký hiệu về quỹ đạo và năng lượng mới được giữ nhất quán hoàn toàn giữa HUD và màn hình hiển thị chính, giúp tăng khả năng đọc trên toàn hệ thống. Ngoài màn hình cảm ứng, còn có nhiều tính năng hiện đại khác giúp cải thiện khả năng quản lý hệ thống, sự tiện lợi và an toàn.
Trong một video quảng bá của Airbus năm 2014, cơ trưởng Quay Chew Eng, Phó Chủ tịch, Trưởng bộ phận đào tạo phi công của Singapore Airlines, đã được bay thử nghiệm với tùy chọn mới này. Ông so sánh buồng lái A350 mới với buồng lái của A330 cũ hơn mà hãng đang cân nhắc thay thế.
Singapore Airlines sau đó đã tham gia sâu vào chương trình A350, trở thành khách hàng đầu tiên của phiên bản A350-900ULR. Tính đến tháng 7/2025, Singapore Airlines là hãng khai thác A350 lớn nhất với 65 chiếc trong đội bay.
Theo Airbus, yêu cầu huấn luyện chuyển loại cho A350 với tùy chọn này là khá nhẹ, nhờ công nghệ buồng lái và sự tương đồng với các dòng máy bay Airbus khác.
Nhờ khả năng bay đường dài ấn tượng, Airbus A350 XWB đã trở thành lựa chọn phổ biến của các hãng hàng không trên toàn thế giới, đạt 959 đơn đặt hàng chắc chắn cho dòng này tính đến cuối năm 2019.
Tuy nhiên, các lãnh đạo Airbus đã thất vọng khi Etihad Airways hủy 42 chiếc khỏi tổng đơn đặt hàng 64 chiếc A350, có thể do vấn đề tài chính của hãng này vào thời điểm đó hơn là do bản thân A350.
Công nghệ màn hình cảm ứng không phải là mới, đã xuất hiện từ những năm 2000 với các thiết bị điểm bán hàng tương tác và các triển lãm bảo tàng, sau đó là chiếc iPhone đầu tiên của Apple năm 2007.
Thales nhận ra tiềm năng của công nghệ cảm ứng trong ứng dụng hàng không từ sớm, theo lời ông Jean-Noël Perbet, Trưởng bộ phận Quan hệ khoa học cho Kỹ thuật và Phát triển buồng lái tại Thales.
Chúng tôi thực tế đã phát triển những màn hình cảm ứng đầu tiên cho máy bay chiến đấu Rafale từ những năm 1990. Ngay khi công nghệ này phát triển và trở nên phổ biến, nó đã sẵn sàng để xuất hiện trong hàng không thương mại.
Ông Jean-Noël Perbet, Trưởng bộ phận Quan hệ khoa học cho Kỹ thuật và Phát triển buồng lái tại Thales
Ngoài sự tiện lợi và khả năng đọc tốt hơn, an toàn có thể là lý do lớn nhất để máy bay áp dụng các công nghệ tương tự.
Đáng chú ý là khả năng của phi công trong việc mô phỏng một kịch bản ảo, như hỏng một động cơ hoặc mất áp suất, bằng cách sử dụng chức năng để đánh giá khả năng của máy bay sau khi xảy ra suy giảm ở bất kỳ thời điểm nào.
Khả năng bay theo quỹ đạo chính xác qua địa hình hiểm trở và dễ dàng thiết lập lộ trình qua màn hình cảm ứng cũng là điểm cộng. Các chức năng “zoom” và “pan” sẽ khiến việc tương tác với hệ thống máy bay trở nên quen thuộc với những phi công trẻ lớn lên cùng điện thoại thông minh và máy tính bảng.
Trong khi Airbus A350 trang bị ba trên tổng số sáu màn hình buồng lái với khả năng cảm ứng, cho phép phi công thực hiện các thao tác như “pinch-zoom” hay “pan” tương tự điện thoại thông minh, Boeing lại đi theo hướng khác nhau giữa các dòng máy bay.
A350 được thiết kế nhằm giảm bớt phụ thuộc vào thiết bị điều khiển con trỏ (CCD) truyền thống, giúp nhập dữ liệu hoặc truy xuất bản đồ bay nhanh chóng hơn, đặc biệt hữu ích khi phi công phải xử lý khối lượng công việc cao trong các giai đoạn cất và hạ cánh.
Airbus nhấn mạnh sự kết hợp giữa màn hình cảm ứng và màn hình hiển thị thông tin cố định mang lại sự cân bằng giữa tính trực quan và tính ổn định trong điều khiển.
Với Boeing 777X, hãng sản xuất Mỹ đã mạnh tay hơn khi đưa công nghệ cảm ứng đa điểm vào toàn bộ năm màn hình buồng lái. Đây là lần đầu tiên Boeing áp dụng thiết kế tương tác gần giống iPad, cho phép phi công chạm, kéo, phóng to hay thu nhỏ thông tin hiển thị một cách linh hoạt.
Để đảm bảo độ chính xác trong điều kiện nhiễu động, Boeing thiết kế viền màn hình cứng để phi công có thể tựa tay khi thao tác. Điều này thể hiện rõ nỗ lực của hãng trong việc hiện đại hóa giao diện điều khiển, đồng thời duy trì yếu tố an toàn vận hành ở mức cao nhất.
Ngược lại, Boeing 787 Dreamliner vẫn giữ cách tiếp cận truyền thống hơn. Mẫu máy bay này sử dụng năm màn hình LCD kích thước lớn nhưng không hỗ trợ cảm ứng.
Thay vào đó, phi công điều khiển thông qua bàn phím, chuột hoặc hệ thống hiển thị HUD. Quyết định này phản ánh chiến lược đồng bộ hóa giao diện giữa các dòng máy bay Boeing, nhằm giảm chi phí và thời gian đào tạo khi phi công chuyển loại. Dù thiếu yếu tố cảm ứng hiện đại, 787 vẫn được đánh giá cao về khả năng hiển thị trực quan và độ tin cậy.
Giới phân tích nhận định rằng Airbus và Boeing đang chọn hai con đường tiếp cận khác nhau với công nghệ buồng lái. Airbus ưu tiên tối ưu trải nghiệm tương tác để nâng cao hiệu quả xử lý thông tin, trong khi Boeing cân bằng giữa đổi mới và duy trì tính thống nhất hệ thống.
Cả hai chiến lược đều hướng tới mục tiêu cuối cùng là tăng an toàn, cải thiện hiệu quả vận hành và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của ngành hàng không hiện đại.
