Gửi bình luận
Hàng không luôn giữ vai trò tuyến vận chuyển an toàn, nhanh chóng và càng trở nên quan trọng khi thiên tai làm gián đoạn giao thông mặt đất.
Những ngày cuối tháng 10, khu vực miền Trung hứng chịu đợt mưa lớn kéo dài, gây ngập lụt nghiêm trọng trên diện rộng. Hàng nghìn hộ dân phải sơ tán khẩn cấp. Các địa phương đang khẩn trương ứng phó, huy động tối đa phương tiện để cứu trợ người dân vùng ngập nặng.
Tuy nhiên, nhiều tuyến quốc lộ qua thành phố Huế, Đà Nẵng hay các tỉnh Quảng Trị, Khánh bị chia cắt vì sạt ở, các tuyến đường sắt cũng bị gián đoạn bởi nước lũ. Trong bối cảnh đó, hàng không trở thành phương thức vận tải có khả năng duy trì kết nối nhanh và ổn định nhất.
Không chỉ phục vụ di chuyển hành khách, ngành hàng không còn đảm nhận vai trò đặc biệt trong vận chuyển hàng cứu trợ, thiết bị y tế, nhu yếu phẩm và nhân lực cứu hộ, góp phần duy trì “mạch liên kết” giữa các vùng trong thiên tai.
Trong thiên tai, máy bay không chỉ là phương tiện di chuyển, mà là cầu nối duy nhất giữa vùng bị cô lập và phần còn lại của đất nước. Trong các đợt bão lớn gần đây, dù hoạt động bay bị ảnh hưởng cục bộ, nhưng nhiều sân bay vẫn duy trì được khai thác nhờ có hệ thống thoát nước và phương án dự phòng.
Từ đó, các hãng hàng không đã đảm nhận vai trò vận chuyển khẩn cấp hàng cứu trợ, thuốc men, thiết bị y tế và đưa đón nhân viên cứu hộ đến các khu vực chịu thiệt hại.
Nhìn lại tháng 9/2024, khi bão Yagi đổ bộ khiến hàng loạt tỉnh miền Bắc ngập sâu, nhiều tuyến quốc lộ bị sạt lở, đường sắt tạm dừng hoạt động. Các hãng hàng không trong nước như Vietnam Airlines, Vietjet, Bamboo Airways đồng loạt miễn phí toàn bộ cước vận chuyển hàng hóa cứu trợ.
Vietnam Airlines cho biết hệ thống logistics của hãng khi đó đã tiếp nhận và vận chuyển hơn 30 tấn hàng hóa cứu trợ trong vòng hai tuần, bao gồm lương thực, thuốc men, thiết bị lọc nước, chăn màn và các vật dụng thiết yếu. Hàng hóa được ưu tiên đặt chỗ và xử lý nhanh nhất có thể để kịp thời tới tay người dân.
Những chuyến bay ấy không mang tính thương mại, mà là “đường bay nghĩa tình”. Hàng hóa cứu trợ được gom tại kho hàng, dán nhãn rõ ràng, chuyển đến sân bay bị ảnh hưởng, từ đó giao cho lực lượng phòng chống thiên tai, quân đội hoặc địa phương tổ chức phân phát.
Không chỉ các hãng dân dụng, lực lượng trực thăng quân sự cũng tham gia. Như đầu tháng 10 vừa qua, Bộ tư lệnh Quân chủng Phòng không - Không quân đã sử dụng 4 trực thăng đem theo hơn 8 tấn hàng hóa, cơ động cứu trợ, giúp đỡ người dân Lạng Sơn bị cô lập do lũ lụt, hậu quả của bão số 11 (Matmo) gây ra.
Không chỉ máy bay, bản thân các sân bay cũng trở thành đầu mối tiếp nhận, phân phối hàng cứu trợ.
Chẳng hạn, ngày 13/10, tại sân bay Nội Bài, Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn) tổ chức tiếp nhận lô hàng viện trợ quốc tế đầu tiên cho vùng lũ miền Bắc.
Hàng viện trợ từ Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) bao gồm 40 thiết bị lọc nước, 5.100 bộ chăn, 1.000 thùng chứa nước và 50 tấm nhựa đa năng. Từ Nội Bài, các chuyến xe tiếp tục chở hàng đến Bắc Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng - những điểm bị ngập sâu.
Ngay trong ngày, hàng viện trợ khác từ Chính phủ Australia, Nga và Trung tâm Điều phối ASEAN về Hỗ trợ Nhân đạo (AHA Centre) cũng hạ cánh tại đây. Nhờ hệ thống logistic và kiểm soát an ninh sân bay, việc thông quan, lưu kho, bốc xếp được thực hiện chỉ trong vài giờ, một tốc độ khó có thể đạt được nếu qua đường bộ.
Trong bối cảnh thiên tai, các sân bay không chỉ là cửa ngõ hàng không mà còn là “hub cứu trợ”, nơi hội tụ và điều phối nguồn lực quốc tế, quân đội và dân sự.
Hàng không không chỉ là "người vận chuyển", mà bản thân ngành cũng phải đối mặt với thiên tai. Mưa lớn, bão, ngập nước đường băng, gió mạnh hay sấm sét đều có thể khiến hoạt động bay gián đoạn.
Trong chín tháng đầu năm 2025, gần 1.400 chuyến bay nội địa bị hủy hoặc chậm nghiêm trọng do thời tiết cực đoan, chủ yếu trong các đợt bão và mưa lớn kéo dài.
Dù vậy, nhờ có kế hoạch ứng phó được chuẩn hóa, nhiều sân bay vẫn duy trì được mức khai thác cần thiết. Các đơn vị quản lý bay liên tục cập nhật thông tin dự báo, điều phối luồng không lưu linh hoạt, chuyển hướng máy bay tránh bão để đảm bảo an toàn.
Ngoài ra, một số sân bay đã đầu tư hệ thống thoát nước công suất lớn, máy bơm dự phòng, thiết bị dẫn đường hoạt động trong điều kiện tầm nhìn thấp, giúp duy trì khai thác an toàn.
Tuy nhiên, thực tế ngành hàng không vẫn đối mặt với những giới hạn rõ ràng trong thiên tai. Nhiều sân bay cũng có thể buộc phải tạm dừng hoạt động trước ảnh hưởng của mưa bão.
Bên cạnh đó, chi phí vận chuyển bằng đường không cao gấp nhiều lần đường bộ, cũng như không phải tất cả các loại hàng hóa đều có thể vận chuyển bằng máy bay. Những gói hàng lớn, vật nặng, cồng kềnh như vật liệu xây dựng, máy móc thường phải chờ đường bộ, đường sắt khôi phục.
Dù vậy, ở khía cạnh tốc độ và tầm bao phủ, hàng không vẫn là tuyến cứu trợ chiến lược, đặc biệt trong giai đoạn cứu trợ thiên tai, khi nhu yếu phẩm, thuốc men, nước sạch là tối quan trọng.
