Sự xuất hiện của UAV trang bị laser được đánh giá là bước tiến quan trọng trong chiến lược phòng thủ của chiến tranh hiện đại.
Công nghệ laser mà Lục quân Mỹ đang thử nghiệm có thể làm mù hệ thống quang học drone đối phương, đốt chảy vật liệu nhựa và khiến các linh kiện điện tử quan trọng bị quá nhiệt.
Đây không còn là khái niệm viễn tưởng, quân đội Mỹ đang tiến rất gần tới việc triển khai một thế hệ máy bay không người lái hoàn toàn mới: lớn hơn, mạnh hơn và đặc biệt là được trang bị vũ khí laser năng lượng cao.

Động thái này được đánh giá là một trong những bước ngoặt quan trọng nhất trong thiết kế UAV quân sự của Mỹ kể từ khi MQ-1C Gray Eagle xuất hiện trên chiến trường. Nó cũng thể hiện tốc độ thúc đẩy công nghệ năng lượng định hướng của Lầu Năm Góc, khi laser năng lượng cao hiện nằm trong 6 ưu tiên công nghệ chiến lược hàng đầu.
Theo Breaking Defense, Lục quân Mỹ muốn hệ UAV cỡ lớn kế tiếp của mình có khả năng mang theo các gói trang bị mô-đun, trong đó có vũ khí laser mạnh mẽ dùng để bắn hạ UAV đối phương với chi phí thấp hơn rất nhiều so với tên lửa đánh chặn truyền thống.
UAV cỡ lớn trang bị hỏa lực laser
Chương trình này được thiết kế để triển khai các UAV thuộc Nhóm 4/5, tức các dòng máy bay không người lái lớn có trọng lượng trên 600kg. Một quan chức Lục quân cho biết: “Không phải mọi UAV Nhóm 4/5 đều sẽ mang laser. Đây sẽ là trang bị bổ sung tùy theo từng chiến trường”.
Tuy vậy, vị quan chức khẳng định vũ khí laser chắc chắn nằm trong gói năng lực chính của chương trình. Hệ thống này nhiều khả năng hỗ trợ sáng kiến “Golden Dome” được phát động dưới thời chính quyền Tổng thống Trump. Đây là nỗ lực nhằm tạo ra lưới phòng thủ nhiều lớp chống lại UAV, đạn pháo và tên lửa.

Trong bối cảnh đó, nhiều khả năng quân đội Mỹ sẽ không xây dựng toàn bộ nền tảng UAV mới từ đầu. General Atomics, nhà sản xuất Gray Eagle, đã hé lộ một ứng viên đầy tiềm năng: một phiên bản dựa trên MQ-1C STOL Mojave, sở hữu nhiều đặc điểm thiết kế then chốt đã được chứng minh trong thực chiến.
C. Mark Brinkley, người phát ngôn của General Atomics, cho biết họ đã chủ động chuẩn bị cho thời điểm Lục quân mở thầu.
“Khi chúng tôi trình diễn với Lục quân, giải pháp STOL này sẽ là sản phẩm đã được thử nghiệm, tinh chỉnh rồi lại thử nghiệm. Chúng tôi không mang tới một lời hứa suông”, Brinkley chia sẻ.
Brinkley mô tả rõ tham vọng của hãng: “Hãy tưởng tượng một kho đạn vô hạn, có thể hạ những ‘thùng rác biết bay’ này nhanh chóng và rẻ hơn nhiều. Để vô hiệu hóa chúng, không cần thiết phải đốt thủng kim loại”.
Ông nhấn mạnh rằng phần lớn UAV cỡ nhỏ hiện nay có cấu trúc đơn giản, dễ bị tổn thương bởi nhiệt năng hoặc việc làm mù cảm biến. Những giới hạn đó khiến chúng trở thành mục tiêu lý tưởng cho vũ khí laser.
Không tạo siêu vũ khí
Brinkley khẳng định mục tiêu của họ không phải tạo ra một loại vũ khí hủy diệt tối thượng.
“Chúng tôi không cố chế tạo vũ khí để phá hủy Ngôi sao tử thần (Phim Chiến tranh giữa các vì sao). Điều bạn cần là làm mù quang học, gây cháy cục bộ, làm chảy nhựa, gây nhiễu dẫn đường hoặc khiến linh kiện điện tử quá nhiệt”, Brinkley cho biết.
Trong nhiều năm, General Atomics đã âm thầm phát triển nhiều chương trình laser nội bộ và hiện đang thảo luận với các cơ quan chính phủ về khả năng tích hợp những hệ thống năng lượng cao này lên UAV. Tuy nhiên, các startup công nghệ quốc phòng cũng đang nhanh chóng tham gia cuộc đua.

Aurelius Systems – một cái tên mới trên bản đồ công nghệ quân sự, cho biết hệ thống laser dưới 10kW mang tên Archimedes của họ đã được xác nhận khả năng tích hợp kỹ thuật lên pylon của Gray Eagle.
Dustin Hicks, Giám đốc phát triển của Aurelius, khẳng định: “Archimedes đủ nhỏ và đủ nhẹ để treo lên pylon vũ khí bên ngoài của Gray Eagle”.
Aurelius vừa được Lục quân Mỹ cấp 62.000 USD thông qua chương trình đầu tư mạo hiểm FUZE vào tháng 10. Công ty này đã trình diễn thành công khả năng bắn hạ nhiều UAV cỡ nhỏ từ bệ phóng mặt đất - minh chứng thực tế cho hiệu quả của vũ khí laser công suất thấp nhưng linh hoạt.
Cuộc đua chính thức bắt đầu
Lục quân Mỹ dự kiến sớm công bố Yêu cầu Cung cấp Thông tin (RFI), mở màn cho cuộc cạnh tranh giữa các tập đoàn quốc phòng. Sau giai đoạn tiếp nhận tài liệu kỹ thuật trong thời gian ngắn, quân đội sẽ phát hành hồ sơ mời thầu chính thức và tổ chức Industry Day, nơi các công ty trình diễn giải pháp.
Sự xuất hiện của UAV trang bị laser được đánh giá là bước tiến quan trọng trong chiến lược phòng thủ của Mỹ trước mối đe dọa ngày càng tăng từ UAV giá rẻ, vũ khí cảm tử và chiến thuật bầy đàn.
Một hệ thống laser có “đạn vô hạn”, chi phí mỗi lần bắn gần như bằng 0, hoàn toàn có thể thay đổi cán cân chi phí – một điều tối quan trọng trong chiến tranh hiện đại.
Từ Gray Eagle cho đến các nền tảng STOL mới và sự tham gia của các công ty công nghệ quốc phòng thế hệ mới, Mỹ đang đặt những nền móng đầu tiên cho một đội quân UAV săn UAV, sử dụng năng lượng ánh sáng thay vì đạn dược truyền thống.
Nếu chương trình này thành công, nó không chỉ mở ra chương tiếp theo trong lịch sử UAV quân sự mà còn có thể định hình lại cách quân đội Mỹ chống lại các mối đe dọa trên không trong thập kỷ tới, nhanh hơn, rẻ hơn, hiệu quả hơn và có khả năng hoạt động liên tục mà không lo cạn kho đạn.