Không người lái

UAV “cõng” xe đạp vượt lửa đạn, cứu binh sĩ Ukraine bị cô lập

Phương Thảo • 05/08/2025 18:07

Giữa làn khói mù của giao tranh và sự hiểm nguy rình rập từng mét đất, một chiến dịch giải cứu binh sĩ Ukraine bị cô lập đã diễn ra theo cách không ai ngờ tới là bằng một chiếc UAV chở xe đạp điện.

Sự kiện tưởng chừng như bước ra từ phim khoa học viễn tưởng này lại là thực tế trên chiến trường Ukraine, nơi công nghệ đang thay đổi cục diện chiến đấu lẫn cách mạng hóa các hoạt động cứu hộ sinh tử.

Chiến dịch đặc biệt này, do Tiểu đoàn Lực lượng Tự do thuộc Lữ đoàn Phản ứng nhanh số 4 của Vệ binh Quốc gia Ukraine thực hiện.

Họ không chỉ giải cứu một sinh mạng mà còn hé lộ hướng đi mới trong các hoạt động sơ tán chiến đấu như tự cứu hộ, với sự hỗ trợ của UAV và các phương tiện di chuyển nhỏ gọn, linh hoạt.

Theo chuyên trang quân sự The War Zone (TWZ), binh sĩ biệt danh “Tankist”, người sống sót cuối cùng của một tổ đội 4 người đã bị mắc kẹt sau chiến tuyến đối phương gần 1,6 km trong suốt 5 ngày.

Với UAV trinh sát hỗ trợ từ trên không, nhóm đồng đội đã hướng dẫn anh thoát thân khi thời cơ đến nhờ vào một chiếc xe đạp điện 40kg được UAV thả xuống chính xác tại vị trí anh đang ẩn nấp.

Chiến dịch giải cứu Tankist không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Chiếc UAV đầu tiên mang xe đạp bị bắn hạ, lần thứ hai thất bại do trọng lượng quá nặng.

Phải đến lần thứ ba, chiếc xe mới đến được với Tankist. Nhưng ngay sau đó, anh lại cán phải mìn chỉ vài trăm mét sau điểm giao nhận.

May mắn thay, thương tích không nghiêm trọng và anh đã được đưa đến nơi trú ẩn bằng một chiếc xe đạp điện khác, tiếp tục được UAV thả xuống.

Đoạn video dài hơn 16 phút ghi lại toàn bộ quá trình giải cứu, được đăng tải công khai trên YouTube, không chỉ gây xúc động mà còn khơi lên một cuộc tranh luận lớn trong giới quân sự về vai trò mới của UAV và công nghệ trong các chiến dịch giải cứu binh sĩ.

Khi UAV trở thành “trực thăng cứu hộ” mới

Chiến dịch giải cứu Tankist là minh chứng cho sự thay đổi mang tính cách mạng trong cách tiến hành sơ tán chiến đấu, nhất là trong môi trường giao tranh khốc liệt, nơi trực thăng cứu hộ không còn là lựa chọn khả thi.

Chuyên gia quân sự tại TWZ nhận định, việc sử dụng UAV thay vì máy bay trực thăng là xu hướng tất yếu trong các kịch bản xung đột hiện đại. Tại Ukraine, với mật độ UAV dày đặc và sự hiện diện liên tục của đạn tuần kích tầm ngắn, việc đưa con người vào các sứ mệnh giải cứu trở nên vô cùng rủi ro.

Chính vì vậy, UAV vốn trước đây chỉ đóng vai trò trinh sát giờ đây đang đảm nhận cả nhiệm vụ vận chuyển và cứu hộ.

“

Khoảng 12 đến 18 tháng qua, các phương tiện không người lái cả trên không và mặt đất được triển khai với số lượng ngày càng lớn để đưa binh sĩ bị thương về hoặc vận chuyển tiếp tế, giảm thiểu nguy cơ thương vong cho lực lượng cứu hộ.

Khái niệm “giờ vàng” và cuộc chạy đua với thời gian

Trên chiến trường, thời gian không chỉ là vàng mà còn là sự sống. Các chuyên gia y tế chiến trường nhấn mạnh về “giờ vàng” khoảng 60 phút đầu sau chấn thương nghiêm trọng là thời gian tối ưu để cứu sống binh sĩ.

Trong điều kiện chiến đấu như ở Ukraine, nơi mỗi bước chân đều có thể bị UAV đối phương phát hiện và tấn công, việc tiếp cận người bị thương nhanh nhất có thể, mà không cần đưa thêm người vào vùng nguy hiểm, trở thành ưu tiên hàng đầu.

Chính vì thế, robot, UAV và các phương tiện điện cỡ nhỏ (như xe đạp điện, scooter điện) đang nổi lên như giải pháp thực tế và khả thi.

Chiến dịch giải cứu Tankist là một phần của bức tranh rộng lớn hơn, trong đó các lực lượng quân sự trên toàn cầu đang xem xét lại toàn bộ học thuyết cứu hộ chiến đấu.

Theo một số chuyên gia Lầu Năm Góc, trong kịch bản chiến tranh tương lai, nhất là tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương với khoảng cách tác chiến xa và hệ thống chống tiếp cận/chống xâm nhập (A2/AD) ngày càng tinh vi thì việc trực thăng xâm nhập không phận đối phương để cứu hộ sẽ không còn khả thi.

Bộ Quốc phòng Mỹ đang hướng tới các kịch bản tự giải cứu: binh sĩ được huấn luyện để sử dụng UAV, xe bay điện (eVTOL), hoặc các phương tiện đặc biệt để tự tiếp cận vùng an toàn trước khi nhận được hỗ trợ. Điều này có thể kéo theo hàng loạt thay đổi trong tổ chức lực lượng, trang bị, cũng như đào tạo chiến đấu cho binh sĩ tương lai.

Robot cứu người: Cuộc cách mạng đang hình thành

Không chỉ trong quân sự, sự hiện diện của UAV trong cứu hộ dân sự cũng đang tăng mạnh. Mới đây, tại Trung Quốc, một nạn nhân bị mắc kẹt trong vùng ngập lụt đã được giải cứu nhờ UAV nông nghiệp. Đó là minh chứng rõ ràng về tính linh hoạt và hiệu quả của công nghệ không người lái trong tình huống khẩn cấp.

Chiến trường Ukraine đang trở thành nơi thử nghiệm không chính thức cho nhiều công nghệ chiến đấu và cứu hộ của thế kỷ 21. Việc UAV thả xe đạp điện xuống vị trí binh sĩ bị bao vây là hành động tưởng như nhỏ, nhưng nó mở ra một tương lai mới cho lĩnh vực tìm kiếm, cứu hộ. Khi mỗi giây đều có thể quyết định sự sống, robot và UAV đang trở thành đồng đội đáng tin cậy nhất.

“Giống như bước ra từ phim khoa học viễn tưởng vậy”, một đồng đội của Tankist nói sau chiến dịch. Nhưng thực tế là điều tưởng chừng phi lý trong quá khứ giờ đang diễn ra trước mắt. Chiến tranh hiện đại đang đẩy nhanh việc tích hợp công nghệ, không chỉ để tiêu diệt kẻ thù mà để cứu sống đồng đội.

Cuộc giải cứu Tankist không chỉ là một câu chuyện sinh tồn giữa chiến tranh, mà còn là dấu hiệu cho thấy: kỷ nguyên của UAV cứu hộ đã bắt đầu.

Và từ chiến trường Ukraine, thế giới đang học được bài học về việc kết hợp công nghệ, trí tuệ con người, và tinh thần không bỏ rơi ai phía sau, để tạo ra một tương lai chiến đấu nhân văn hơn.