Gửi bình luận
Việc Ấn Độ chính thức nói “không” với máy bay F-35 là một quyết định mang tính chiến lược, nhưng nó cũng đặt ra thách thức về năng lực phòng thủ không gian trong ngắn hạn của quốc gia Nam Á này.
Theo một báo cáo gần đây của Bloomberg, chính phủ Ấn Độ đã thông báo với các quan chức Mỹ rằng họ không có ý định mua máy bay F-35.
Các quan chức Mỹ, khi được phỏng vấn ẩn danh, cho biết chính phủ Ấn Độ dường như không sẵn lòng xúc tiến bất kỳ thương vụ quốc phòng quy mô lớn nào với Mỹ trong thời gian tới, mặc dù Washington đang ngày càng gia tăng áp lực và vận động mạnh mẽ để thúc đẩy New Delhi tăng cường nhập khẩu vũ khí từ Mỹ.
F-35: Từng là hy vọng trở thành rào cản
Trong gần một thập kỷ qua, Mỹ đã không ngừng vận động hậu trường để chào bán máy bay F-35 cho Ấn Độ. Cao điểm là vào tháng 2, Tổng thống Mỹ Donald Trump đích thân đề xuất bán F-35 như một phần của thỏa thuận đối tác chiến lược và quốc phòng với Ấn Độ.
Tuy nhiên, New Delhi đã chính thức từ chối sau khi quan hệ hai nước xấu đi vì Mỹ áp thuế mới đối với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ, cộng thêm sự cố F-35B của Hải quân Hoàng gia Anh tại một căn cứ Ấn Độ gây ra nhiều nghi ngại.
Một trong những lý do quan trọng khác khiến Ấn Độ không mặn mà với F-35 là do các điều kiện kiểm soát nghiêm ngặt mà Washington áp đặt lên cách thức vận hành máy bay, đặc biệt đối với các tiêm kích thế hệ thứ năm nhạy cảm như F-35.
Sự kiểm soát của Washington đối với F-35 gây ra lo ngại không chỉ ở Ấn Độ, mà ngay cả với các đồng minh thân cận trong NATO như Anh và Israel. Thực tế, chỉ có hai quốc gia này được Mỹ cho phép vận hành F-35 với mức độ tự chủ tương đối cao.
F-35 được thiết kế để tích hợp với các hệ thống NATO, sử dụng thiết bị liên lạc và vũ khí của Mỹ, không tương thích với khoảng 80% phần mềm và phần cứng của Không quân Ấn Độ (IAF), vốn chủ yếu dựa vào các nền tảng Nga như Su-30MKI và S-400. Việc tích hợp F-35 sẽ đòi hỏi thay thế gần như toàn bộ kiến trúc liên lạc và điện tử hiện có, gây tốn kém và phức tạp.
Không những thế, Mỹ rất lo ngại rằng hệ thống phòng không S-400 của Nga, hiện được Ấn Độ vận hành, có thể thu thập dữ liệu về đặc tính tàng hình và khả năng tác chiến điện tử của F-35, tương tự như lý do Thổ Nhĩ Kỳ bị loại khỏi chương trình F-35 năm 2019. Điều này khiến Mỹ có thể áp đặt các hạn chế sử dụng, làm giảm tính linh hoạt chiến lược của Ấn Độ.
Su-57: Giải pháp khả thi và thực tế hơn cho Ấn Độ
F-35 và Su-57 hiện là hai tiêm kích thế hệ 5 duy nhất trên thế giới đang được sản xuất hàng loạt ngoài Trung Quốc. Và Ấn Độ đang nghiêng về ứng viên còn lại: Su-57 của Nga.
Trong tuần thứ hai của tháng 7, Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajesh Kumar Singh xác nhận rằng các cuộc đàm phán với Nga về việc mua Su-57 đang được xúc tiến.
Điều này diễn ra bất chấp những áp lực liên tục từ Mỹ, yêu cầu Ấn Độ cắt giảm quan hệ quốc phòng với Nga. Washington thậm chí từng đe dọa trừng phạt kinh tế nếu New Delhi tiếp tục mua vũ khí Nga. Nhưng Ấn Độ phớt lờ các cảnh báo đó.
Ấn Độ hiện cũng đang theo đuổi dự án tiêm kích tàng hình “cây nhà lá vườn” mang tên AMCA (Advanced Medium Combat Aircraft). Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, chương trình này khó có thể thành hiện thực trước cuối những năm 2030, thậm chí có thể muộn hơn nữa, do ngành công nghiệp quốc phòng Ấn Độ liên tục trễ tiến độ ở các dự án lớn.
Sự chậm trễ này khiến Su-57 gần như là lựa chọn duy nhất trong ngắn hạn nếu New Delhi muốn sở hữu tiêm kích thế hệ thứ năm.
Tháng 5 vừa qua, Nga đã đưa ra đề xuất chưa từng có tiền lệ: cho phép Bộ Quốc phòng Ấn Độ tiếp cận toàn bộ mã nguồn của Su-57, đồng thời đề xuất chuyển giao dây chuyền sản xuất theo giấy phép quy mô lớn. Lời đề nghị này được cho là làm tăng đáng kể sự quan tâm của Ấn Độ đối với mẫu tiêm kích tàng hình của Nga.
Đề xuất từ Nga tạo nên sự đối lập rõ rệt với cách tiếp cận của Mỹ với F-35, vốn áp đặt hàng loạt giới hạn kỹ thuật và kiểm soát tuyệt đối đối với khách hàng.
Ý nghĩa chiến lược
Việc Ấn Độ chính thức nói “không” với F-35 cho thấy quốc gia này đang ngày càng theo đuổi một chính sách quốc phòng độc lập, không chịu phụ thuộc vào các cường quốc như Mỹ hay bị cuốn vào các liên minh.
New Delhi hiểu rõ rằng công nghệ là quan trọng, nhưng quyền kiểm soát và tự chủ còn quan trọng hơn.
F-35 có thể là tiêm kích tối tân nhất của Mỹ, nhưng nó không phù hợp với tầm nhìn chiến lược dài hạn của Ấn Độ. Và trong cuộc đua sở hữu tiêm kích thế hệ năm, Nga với Su-57 lại đang giành lợi thế.
Bằng cách từ chối F-35, Ấn Độ khẳng định cam kết phát triển công nghiệp quốc phòng nội địa, đặc biệt là dự án AMCA. Quyết định này gửi tín hiệu mạnh mẽ rằng Ấn Độ không muốn phụ thuộc vào các nền tảng “mua sẵn” từ Mỹ, vốn đi kèm các ràng buộc về hậu cần và quyền kiểm soát.
Việc ưu tiên Su-57, với chuyển giao công nghệ và đồng sản xuất, cho phép Ấn Độ tích hợp các hệ thống nội địa, giảm sự phụ thuộc vào Mỹ và tăng cường năng lực sản xuất trong nước.
Ngoài ra, việc từ chối F-35 diễn ra ngay sau khi Trump áp thuế 25% lên hàng hóa Ấn Độ, kèm theo “phí phạt” vì Ấn Độ mua dầu và vũ khí từ Nga. Điều này cho thấy New Delhi không muốn nhượng bộ trước áp lực từ Washington, đặc biệt khi Mỹ cố gắng sử dụng F-35 như một công cụ để giảm ảnh hưởng của Nga tại Ấn Độ.
Song Ấn Độ vẫn tìm cách duy trì quan hệ thương mại bằng cách tăng nhập khẩu các mặt hàng phi quân sự từ Mỹ, cho thấy một cách tiếp cận cân bằng để tránh đối đầu trực tiếp.
Trong khi đó, quan hệ Nga-Ấn có lịch sử lâu dài, với Nga là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của Ấn Độ (hơn 270 chiếc Su-30MKI đang hoạt động). Việc chọn Su-57E sẽ củng cố mối quan hệ này, đặc biệt khi Nga đang chịu áp lực quốc tế do xung đột Ukraine và cần các đối tác chiến lược như Ấn Độ.
Tuy nhiên, Su-57 bị một số chuyên gia đánh giá là kém hơn F-35 về tính tàng hình và độ trưởng thành công nghệ. Ngoài ra, các vấn đề về hỗ trợ sau bán hàng và bảo trì của Nga trong quá khứ khiến Ấn Độ phải cân nhắc kỹ lưỡng.
